زبان قرآن‌کریم

منبع: علوم و نظرگاه‌های شاخص (جلد نخست)

برای وصول به منبعِ علمی وحی قرآن‌کریم، مهم شناخت زبان قرآن‌کریم و تکنیک فهم زبان آن می‌باشد. زبان وحی را باید از استادی ربوبی و محبوبی فرا گرفت و او که قرآن‌کریم و زبان آن را از ناحیهٔ حق‌تعالی به‌گونهٔ موهبتی تعلیم دیده است، زبان وحی را به صاحبان پاکی و صفای باطنی با خود قرآن‌کریم آموزش می‌دهد. بنابراین صفای باطن و توان انس با استادی محبوبی و متن قرآن‌کریم، از امور لازم و ضروری برای فهم زبان وحی و ورودگاه فهم قرآن‌کریم می‌باشد. برای تمسک درست به قرآن‌کریم در زمان غیبت، باید در جست‌وجوی استاد کارآزموده و عالمی ربانی بود که دارای «ملکهٔ قدسی» به اصطلاح خاص آن باشد. عظمت قرآن‌کریم چنین استادی را می‌طلبد و چنین کاری از هر کس بر نمی‌آید.

قرآن‌کریم بزرگ‌ترین و شگرف‌ترین کتاب علمی است که در کم‌ترین حجم واژگان، تمامی علوم و اطلاعات را در خود جای داده است. بنابراین زبان قرآن‌کریم به‌گونه‌ای است که می‌تواند از هر چیزی بگوید و گفتن از هر دانشی را برتابد. زبان قرآن‌کریم که حقیقت وحی را بیان می‌دارد، زبان آشکار و مبینی است که زبان حق است و بشری، تمثیلی و نمادین نیست تا نیازمند تفسیر یا تعبیر باشد و حتی رمزهای آن، مانند حروف مقطعه نیز از درون قرآن‌کریم باز و آشکار است و تنها باید آن را کشف کرد. زبان قرآن‌کریم دارای اعجاز است و روشن‌بودن آن نیز وجهی از اعجاز آن است، اما کسی که در ادراک ضعیف می‌باشد، لازم است با صفای باطن، زبان قرآن‌کریم را از مقام عصمت و اولیای محبوبی فرا گیرد. چنین آموزشی تنها در ناحیهٔ آموزش زبان است و کاستی آن به ناآگاهی و محدودبودن فرد باز می‌گردد، نه به ابهام و اجمال آن زبان.

زبان قرآن‌کریم، زبانی روشن و عمومی است. همگانی‌بودنِ زبان قرآن‌کریم به‌گونه‌ای است که نه تنها با دانشمندان سخن می‌گوید، بلکه در سطح پایین با مردم عادی نیز همراه و هم‌کلام می‌شود و برای آنان سخنی تازه می‌آورد. هویت و حقیقت زبان قرآن‌کریم به خودی خود آشکار است و خود با گفته‌خوان زبان می‌گشاید، ولی همان‌گونه که گفتم راه آگاهی بر زبان قرآن‌کریم روش مدرسی معمول و مطالعهٔ این کتاب و آن کتاب نیست که چنین اموری بازی‌های مدرسی است و چندان مشکل‌گشای فرد در نیل به معرفت نیست، بلکه برای دستیابی به معرفت و شناخت از قرآن‌کریم و آشنایی با زبان آن باید تکنیک فهم این زبان را داشت. من روش مورد تأیید قرآن‌کریم برای تفسیر این متن قدسی را «انس با آیات قرآن‌کریم» می‌دانم.

منبع: علوم و نظرگاه‌های شاخص (جلد نخست)

مطالب مرتبط