منبع: علوم و نظرگاههای شاخص (جلد نخست)
« علوم و نظرگاههای شاخص»، ارایهدهندهٔ مهمترین دیدگاهها و اصول و قواعد پایه و مبنایی است که در دانشهای گوناگون دارم.
این کتاب در سه جلد تنظیم شده است. جلد نخست آن، علوم پایه را میآورد. فصل نخست از مهمترین آرایی که در ادبیات فصیح و نوین دارم و از لزوم دانش اشتقاق میگوید. فصل دوم، منطق علمی، فصل سوم، قرآنکریم، فصل چهارم فلسفهٔ وجود و ظهور و فصل پنجم عرفان محبوبان را رخنمون میسازد.
در ادبیات، چیستی زبان و معناشناسی دستگاهمند و پیشفرضهای مهم زبان و ادبیات قرآنی و چیستی تأویل و تفسیر و مغالطههای رهزن در فهم قرآنکریم را آوردهام.
از مهمترین گزارههای ادبی این فصل، حکیمانهبودن وضع لفظ برای معنا میباشد.
در فصل دوم، قضیههای بدیهی و یقینی و ابده بدیهیات که تمامی گزارههای نظری منطق به آن باز میگردد، توضیح داده شده است. منطق تعریف، منطق قضیهها، منطق محمولها و مغالطات از مهمترین بخشهای این فصل میباشد.
فصل سوم، ویژگیهای « تفسیر هدی» و پیشنهاد تأسیس و مدیریت شهر قرآنکریم را پیش میکشد و با طرح چیستی وحی و نبوت، زبان قرآنکریم و مسیر صدق و انس و رفاقت برای آشنایی با این زبان را توضیح میدهد.
فلسفهٔ وجود و ظهور، نظرگاههای شاخص ما را در سهبخش فلسفی: هستیشناسی، انسانشناسی و معرفتشناسی تبیین میکند.
در «عرفان محبوبان» همین سه عنوان با نگاه عرفانی آمده است. در این فصل، از توحید و ولایت انسان کامل گفتهایم.
ما در عرفان، به بازاندیشی منابع مهم عرفان محبّی یعنی شرح منازلالسائرین، نمط نهم و دهم الاشارات و التنبیهات، شرح فصوصالحکم، شرح مصباحالانس و شرح تمهیدالقواعد پرداختهایم. در این فصل، همچنین موقعیت جناب محییالدین عربی و شاگرد وی جناب صدرالدین قونوی و مهمترین کتاب عرفانی آنان را توضیح میدهد.
در جلد دوم این کتاب، اصولفقه و زیرساخت علمی آن، فقه شیعه با تکیه بر اجتهاد مبتنی بر موضوعشناسی و ملاکیابی و مبانی حقوق آمده است.
جلد سوم کتاب «علوم و نظرگاههای شاخص» چشماندازی بر آرای شاخص ما در روانشناسی، جامعهشناسی، دانش زندگی، ذکر معنوی، اسمای حسنای الهی، استخارهٔ قرآنکریم، علم تعبیر رؤیا و زبان بدن میباشد.
آنچه در این سهجلد آمده است، بخشی از علوم عادی و رایج است که در شانزده فصل به خلاصه ذکر گردیده است. این دانشها هم در اسلام و هم در دیگر ادیان و در تمامی اقوام و ملل بهگونهای وجود دارد و شاخههای متفاوتی چون علوم ریاضی، طبیعی، انسانی و ادبی را شکل میبخشد.
اما این مجموعه دارای بخش دیگری از علوم میباشد که غیرعادی است و چون در تیررس همگان به شکل مدرسی رایج نمیباشد، از آن به علوم غریبه یاد میشود. ما این بخش از علوم را به صورت مستقل آوردهایم. برخی از این دانشها چون رمل، جفر، اسطرلاب، نجوم، سحر و جادو و طلسمات و زمینههای احکام و اعداد و اسمای ربوبی که از نود و نه اسم تا هفتادهزار اسم فعلی، وصفی تا اسمای ذاتی و اسمای دور از تعین که دارای مظاهر لاتعین است و هریک با ظهور و بروزی بیپایان در تعینات و لاتعینات جلوه دارد، در آن دوره آمده است.
این علوم غیرعادی در افرادی خاص به موهبت الهی رخنمون میشود. موهبت این دانشهای اعطایی میتواند در طفولیت و کودکی و یا بعد از آن باشد. جلوهگری این علوم با عنایات ربوبی و اعطای حق یا با ریاضتها و خلوتها و در سختیها و راحتیها به تناسب سیر سالک است. برای یافت این گروه از دانشهای غیرعادی که از تیررس همگان دور است، به نبوغ و هوش سرشار و نطفهٔ پاک و لقمهٔ حلال و طفولیتِ دستنخورده و طبیعی و فطرت اصیل کودکی و بیداری شب و ریاضتهای گسترده و متفاوت زیر نظر مربی کاردان و کارآزموده و بهرهبردن از او به گونهٔ تخصصی و در میدان جذب و اعتمادی دوسویه نیاز است.
امید است آن دوره از کتاب بتواند زمینههای فراموششدهٔ این دانشها را در دنیای اسلام و جهان دانش انسانی، تدوینی نو و رونقی بانشاط و مؤثر بدهد و بازتابی باشد از بخش اندکی از علوم غیررایجی که به موهبت در ذهن و اندیشه و در دل و نظام معرفتی اعطایی اینجانب تعین یافته است و خلاء بسیار محسوس این دانشها در میدان علوم عادی امروز را پر نماید و راه مناسب را برای راهیابی اهل این علوم به این دانشها بازگشایی نماید.
منبع: علوم و نظرگاههای شاخص (جلد نخست)