سالک باید بداند سالک است و خوراک خود را به تناسب سلوک تنظیم کند؛ همان‌طور که خوراک کارگر با خوراک اساتید و پزشکان تفاوت دارد. خوراک‌ها مانند آدم‌ها هستند و هر گروه از آن برای کسی تناسب دارد که از آن باید در مهندسی تغذیه سخن گفت. در مراتب متفاوت سیر و سلوک، برنامهٔ غذایی سالک تغییر می‌کند که نیاز به مشورت با استاد کارآزموده و ماهر دارد. به هنگام گفتن ذکرها باید به غذایی که خورده می‌شود توجه داشت؛ چرا که هر غذایی با حالتی تناسب دارد؛ همان‌طور که هر قفلی کلیدی مخصوص و هر عملیات مکانیکی به ابزار خاص آن نیاز دارد.
بسیاری از رکودها، کاستی‌ها، کمبود حافظه‌ها، کمبود ادراک‌ها، نداشتن فهمی خوش، نداشتن توان استجماع یا توان استحضار مطالب، ناشی از سوء تغذیه و سوء خواب است. هستند کسانی که معلومات فراوانی دارند ولی قدرت جست‌وجو و استحضار آن را از دست داده‌اند؛ چرا که سیستم و نظام جامع آموزش نداشته‌اند و محیط زیست و نیز خوراک و خواب و سلامت بدنی آنان مشکل داشته است. به‌ویژه امروزه که عوامل مادی در بدنهٔ آموزشی و تحصیلی رسوخ کرده و کم‌تر محصلی وجود دارد که درگیر دغدغه‌های مادی و ناسوتی نباشد.
کسی که به پرخوری و پرخوابی مبتلاست به فشارهای شهوانی و شادی‌های غفلتی (بطر) و لذت‌بری‌های غیر طبیعی و خوشامدهای بدون جهت مبتلا می‌شود. لذت‌بری‌هایی که با کامیابی مورد رضایت دیانت و معرفت عقلانی مخالف است و با کام طبیعی هماهنگ نیست. هم‌چنین وی مشغول به دیدن فیلم، وبگردی و دیگر سرگرمی‌ها می‌شود و نمی‌تواند تا پاسی از شب به خواب رود و خواب شبانه را که باید در ابتدای شب انجام گیرد از دست می‌دهد. پرخوری تمامی این آفت‌ها را در پی دارد و عوارض آن، فقط سنگین شدن معده نیست. مزاج از این همه پری معده نارحت است و سعی در هضم و دفع آن دارد و خود نیز ناراحت است و توانی برای قوهٔ اندیشاری نمی‌گذارد، در نتیجه ادراک آدمی سست و طریق فهم زمینی و الهام آسمانی او بسته می‌شود. تفاوت ادراک با فهم و الهام در مرتبهٔ آن‌هاست و درک ضعیف‌تر از فهم است، فهم تیزبینی ادراک است و الهام صافی‌های فهم است که بر نفس وارد می‌شود. پرخوری مسیر عبور و گذر شیطان‌ها بر نفس را می‌گشاید و وسوسه‌های شیطانی و اوهام که اموری خیالی و قوی‌تر از وسوسه است را برای فرد ایجاد می‌کند.
نفسی که به پرخوری و پرخوابی عادت کرده است سست و کند می‌شود و هم توان و هم سرعت عمل خود را از دست می‌دهد و دوست دارد وقت تلف کند و از تعطیلی‌ها خوشامد دارد و نظم در رفت و آمد و کار را مختل می‌سازد و علاقه به بطالت و خواب پیدا می‌کند.
برای آن که قوهٔ تفکر محکم و استوار و دارای نیروی خلاق باشد باید از غذاهای بسیار روان و زودهضم استفاده کرد، و از غذاهایی که سنگین‌کننده یا یبوست‌زاست کم‌تر بهره برد و به هیچ وجه نباید از غذاهای مانده و تفاله‌ها خورد.
متفکر و عالِم نباید مانند فردی عادی برنامهٔ غذایی داشته باشد. خوردن گوشت و نیز آبگوشت با نان‌های خمیری، معدهٔ عالم را سنگین و خواب را بر او تحمیل می‌کند. چنین غذاهایی برای کارگران مناسب است. غذای مناسب آنان غذایی است که معده را هرچه بیش‌تر پر سازد؛ برخلاف عالم که باید غذایی سبک‌بار، دارای کیفیت و نیز تازه داشته باشد. غذای مناسب حرکت فکر با غذای مناسب حرکت مزاج نباید مخلوط شود. پیشنهاد ما این است که متولیان و صاحبان مراکز علمی یا نظام اسلامی برای عالمان و دانشمندان سبد غذایی مخصوص و متناسب با فعالیت‌های علمی داشته باشند و برای آن سوبسید لازم قرار دهند.
سالک باید همان‌طور که به هر پدیده‌ای احترام می‌گذارد و حقوق آن را نادیده نمی‌انگارد، به حقوق معده نیز احترام گذارد و آن را رعایت کند. رعایت حقوق بدن و حقوق معده، حقوق الزامی نفسانی است که شناخت آن مهارت می‌خواهد و نیاز به مهندسی رژیم غذایی و خواب دارد. رژیمی که برای هر گروه از مردم آن هم در فصول مختلف سال متفاوت می‌باشد. کسی که حقوق معده را رعایت نکند به انواع بیماری‌های گوارشی مانند زخم معده و نیز به مالیخولیا و توهمات ذهنی دچار می‌شود. هم پرخوری برای معده مضر است و هم نخوردن. همان‌طور که عافیت‌طلبی و پرخوری نکوهیده است، نخوردن و گرسنگی نیز عوارض دارد و معده را کند، سست، ضعیف و پیر می‌کند و مالیخولیا و توهمات ذهنی پدید می‌آورد. پس باید بر کم‌خوری با کیفیت غذایی بالا توجه داشت و نه بر گرسنگی که ضعف بدن، ضعف اعصاب و وسواس را موجب می‌شود و فرد را از زندگی طبیعی ساقط می‌کند.
باید به کیفیت غذا و تنوع آن اهمیت داد و نیز به ترکیب‌های غذایی توجه داشت و از خوراکی‌های ناسازگار استفاده نکرد و به حظوظ نفسانی هم دچار نشد و چنین نیست که بتوان به صورت کلی شعار «گرسنگی» داد؛ چرا که گرسنگی هرچند نفس را در پاره‌ای از امور از چموشی می‌اندازد، ولی چه بسا که آن را چلاق و پاشکسته می‌کند و دیگر نمی‌تواند صاحب خود را قدمی پیش برد. باید در هر چیز رعایت اندازه و تناسب را نمود و به صورت علمی به مسایل زندگی نگاه کرد و علم زندگی داشت تا بتوان به سلامت زیست و حقوق هیچ یک از اعضای بدن را نادیده نگرفت و آن را تضییع نکرد. چنین مهمی بدون داشتن مهندسی تغذیه و برنامهٔ خواب محقق نمی‌شود.
