منبع: علوم و نظرگاه‌های شاخص (جلد سوّم)
جهل، فقر و استکبار مثلث شومی است که ریشهٔ تمامی بدی‌ها و مفاسد است. این مفاسد بیش‌تر از ناحیهٔ حاکمان و مجریان قانون به بدنهٔ جامعه و افراد تزریق می‌شود. زندگی امروز با زندگی اجتماعی عجین شده است و سیستم‌های اجتماعی تمامی شؤون زندگی را در تسخیر خود دارد. در زندگی سیستماتیک امروز، قوانین بسیار خوبی برای حاکمیت و تأمین حقوق بشر نوشته شده، ولی آن‌چه مهم است سلامت مجریان قانون است که عمل درست به قانون را تضمین می‌کند. مشکلات جوامع از قانون‌ها نیست، بلکه از مجریان است که آگاهی لازم و توانایی خودنگه‌داری ندارند و جامعهٔ بشری را برای امیال طمع‌ورزانه و نفسانی خویش به انواع بیماری‌ها و فسادها مبتلا می‌سازند. زیست سالم بدون مجریان صالح ممکن نمی‌شود؛ مگر آن که کسی این توان را داشته باشد روابط اجتماعی خود را چنان کاهش دهد که از سیستم‌های تعبیه‌شده در اجتماع و نفوذ مخرّب مجریان فاسد برکنار بماند و اجازه ندهد آن سیستم‌ها به حیطهٔ زندگی وی وارد شود.
افزون بر سیستم‌های اجتماعی ناسوتی، پدیده‌های نامریی نیز در سلامت زندگی مؤثر و نقش‌آفرین می‌باشند. غیر از ناسوت، عوالم تجرّدی فراوان و پدیده‌های مثالی، نوری و مفارقی بسیاری است که بسیاری از آن قدرت دخالت در زندگی انسان‌ها و زیست‌محیط او را دارند. شمار این عوالم و پدیده‌های آن، چنان فراوان است که حتی ادراک کلی آن در خور ذهن‌های محقّق و واصل نیست.
شریعت به گروه‌هایی از آن‌ها با عنوان فرشته و اجنه به طور کلی اشاره کرده است. عقل و فلسفه می‌تواند اثبات کلّی این عوالم را عهده‌دار گردد، ولی خصوصیات خارجی و اثبات جزئیات آن در خور عقل که به ادراک کلیات می‌پردازد، نیست و تنها آن را از طریق وحی (قرآن‌کریم) و روایات درست اهل‌بیت عصمت و طهارت یا شهود صحیح صاحبان وصول و معرفت می‌توان شناخت.
از بزرگ‌ترین اجنه در دشمنی با خداوند و آسیب‌رساندن به انسان، جناب «ابلیس» است. ابلیس کسی است که توانسته آگاهانه در مقابل حق بایستد و به همین سبب باید گفت: لعنة اللّه علیه؛ لعنت خدا بر شیطان. فرد عادی که توان چندانی ندارد و در برابر ابلیس ضعیف است نباید به صورت مستقیم با شیطان روبه‌رو شود و او را چنین لعن کند: لعنت بر شیطان، بلکه باید لعنت خداوند را برای او داشته باشد. کسانی که دنیا، هوس، گناه، عصیان و شیطان را کوچک می‌شمارند، در حقیقت آن را نمی‌شناسند و کسی که دشمن را کوچک می‌شمارد، به‌حتم شکست خواهد خورد.
از امور مؤثر بر سلامت زندگی «دَم» است. جنیان گاه کار خود را با نفخ و دمیدن در انسان پیش می‌برند. برخی از افراد در اثر نفخ جن به مشکلاتی دچار می‌شوند. البته، جنیانی که این کار را می‌کنند، مورد مؤاخذه قرار می‌گیرند و در صورتی که توجیهی معقول برای کار خود نداشته باشند حکم به اعدام آنان می‌شود؛ از این رو انسان نباید از جن بترسد؛ زیرا دنیای اجنه بسیار قانون‌مند است. بله، اگر کسی آنان را اذیت و آزار برساند، ممکن است آنان نیز به وی تعدّی کنند. این خطر بیش‌تر برای کسانی است که می‌خواهند به حریم اجنه وارد شوند؛ وگرنه اگر هزاران جن در جایی باشند انسان نباید از آنان بترسد و ترس از آنان نشان از ناآگاهی دارد. اجنه ناری و جلالی هستند و جلال حق باعث شده است که هیچ‌کدام از آنان از حریم خود تعدّی نکنند؛ چرا که به محض تخلف، بی‌نظمی، بی‌انضباطی یا مردم‌آزاری سوخته می‌شوند. در این حکم، میان جن مؤمن و کافر تفاوتی نیست. می‌توان این مسأله را به زنبور عسل مثال زد. بسیار سخت می‌شود که زنبور عسل را به نیش زدن واداشت؛ زیرا می‌داند جان خود را با نیش زدن از دست می‌دهد. جن‌ها نیز همین‌طور هستند و بدون قانون عمل نمی‌کنند؛ زیرا می‌دانند در صورت تخلف، عقوبت سختی در انتظار آن‌هاست. ولی در بعضی موارد نیز جن به ناموس انسانی تجاوز می‌کند. تجاوز وی یا محسوس است و یا غیر محسوس و می‌تواند در خواب باشد یا در بیداری.
شیطان اگر بخواهد کسی را مسّ کند، چون دارای جسم مثالی است به لحظه‌ای می‌تواند همهٔ بدن او را مس نماید. اگر انسانی توسط اجنه‌ای خاص مس شود و در او بدمند، آثار شوم بی‌غیرتی را در او بر جای می‌گذارند.
منبع: علوم و نظرگاه‌های شاخص (جلد سوّم)
