تغذیه

منبع: علوم و نظرگاه‌های شاخص (جلد دوم)

بخش هشتم: تغذیه

درآمد: تأثیر خوراکی‌ها بر جسم و روح انسان، امری علمی، محسوس و تجربه‌پذیر است. خوراکی‌ها همان‌گونه که مایهٔ رشد و سلامت جسم و روح است می‌تواند آشفتگی مزاجی، اختلال روانی و بیمارهای جسمانی را به همراه داشته باشد. از طرفی، عقل سالم در بدن سالم است و بیمار نمی‌تواند به‌درستی بیندیشد و مسیر تعالی و کمال خود را طی نماید؛ چرا که همهٔ همت نفس به ساخت و ساز و ترمیم بخش بیمار بدن معطوف می‌گردد و دیگر نیروی رشد، خودشکوفایی، بر شدن، عروج و استجماع را از دست می‌دهد. خداوند متعال که به علم و حکمت بالغهٔ خویش بر همهٔ مصلحت‌ها و مسیر رشد و تکامل هستی و انسان آگاه است، و نسبت به آن و به‌ویژه انسان، رهنمودهایی را در تمام زمینه‌ها؛ از جمله خوراکی‌ها، ارایه داده است تا انسان در پرتو آن بتواند خوراکی‌ها و آشامیدنی‌هایی را که به وی رشد بیش‌تری می‌دهد شناسایی نماید و از آن بهرهٔ بیش‌تری برد؛ چنان‌که از آن دسته خوراکی‌ها و آشامیدنی‌هایی که مانع پیشرفت یا سبب سقوط وی می‌گردد نیز خودداری نماید. در این راستا، شریعت به طور موردی هر یک از این گزینه‌ها را در دیدگاه انسان قرار می‌دهد و نسبت به بعضی از آن در جهت ترک، الزام را ارایه می‌کند که در این بخش برخی از آن‌ها مطرح می‌شود.

م « ۲۲۷ » استفاده از مواد مخدّر؛ خواه به صورت تزریق باشد یا دود کردن یا خوردن یا به هر صورت دیگری، حرام است.

م « ۲۲۸ » از چارپایان اهلی، خوردن گوشت شتر، گاو و گوسفند حلال است و از حیوان‌های بیابانی و وحشی، گوشت آهو، گوزن، گاو وحشی، قوچ و بز کوهی و گورخر حلال است و گوشت دیگر حیوانات؛ مانند: فیل، خرگوش و حیوانات درّنده و حشرات حرام است.

م « ۲۲۹ » آشامیدن شراب از بزرگ‌ترین گناهان است و اگر کسی آن را حلال بداند، چنان‌چه متوجّه باشد که لازمهٔ حلال دانستن آن، دروغ بستن به خدا و پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و انکار آنان می‌باشد، کافر است.

م « ۲۳۰ » حیوان حلال گوشت وحشی؛ مانند: آهو، کبک، بزکوهی و حیوان حلال گوشتی که اهلی بوده و بعد وحشی شده است؛ مانند: گاو و شتر اهلی که فرار کرده و وحشی شده است و سر بریدن آن آسان نیست، اگر با اسلحه و رعایت شرایط آن شکار شود، پاک و حلال است، ولی حیوان حلال گوشت اهلی؛ مانند: گوسفند و مرغ خانگی و حیوان حلال گوشت وحشی که با پرورش دادن اهلی شده و سر بریدن آن آسان است، با شکار کردن پاک و حلال نمی‌شود.

م « ۲۳۱ » بچه آهویی که نمی‌تواند فرار کند و جوجه کبکی که نمی‌تواند پرواز کند، با شکار کردن پاک و حلال نمی‌شود و اگر آهو و بچه‌اش را که نمی‌تواند فرار کند با یک تیر شکار کنند، آهو حلال و بچهٔ آن حرام است.

م « ۲۳۲ » خوردن گوشت خرچنگ و خرگوش حرام است و خرید و فروش آن برای استفاده در غیر موارد خوراکی، اشکال ندارد.

م « ۲۳۳ » خونی که در زردهٔ تخم‌مرغ می‌باشد، نجس نیست و خوردن آن حرام نمی‌باشد.

م « ۲۳۴ » سر بریدن حیوان با دستگاه‌های ماشینی که شرایط ذکرشده در آن رعایت می‌شود، جایز است.

م « ۲۳۵ » هرگاه چند مرغ یا چند حیوان را بخواهند با هم سر ببرند، یک «بسم الله» برای همهٔ آن‌ها کافی است، هم‌چنین هرگاه شمار فراوانی حیوان را با بودن شرایط، همراه هم با ماشین سر ببرند، یک «بسم الله» کافی است و اگر ماشین پیوسته کار می‌کند، پسندیده است پیوسته نام خدا را بازگو کنند.

م « ۲۳۶ » اگر ماهی پولک‌دار را زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، ماهی پاک می‌باشد و خوردن آن حلال است و چنان‌چه در آب بمیرد، پاک است، ولی خوردن آن حرام می‌باشد؛ هرچند با چیزی مانند زهر و سم بمیرد.

م « ۲۳۷ » اگر برای صید ماهی دام بگذارند و ماهی پس از به دام افتادن در آب بمیرد، حلال است و ماهی بدون پولک؛ اگرچه آن را زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، حرام است.

م « ۲۳۸ » اگر ماهی به‌گونه‌ای از آب بیرون آید؛ مانند آن‌که موج آن را بیرون بیندازد یا آب فرو رود و ماهی در خشکی بماند؛ چنان‌چه پیش از آن که بمیرد، کسی با دست یا چیز دیگری آن را بگیرد، پس از جان دادن حلال است و اگر پیش از گرفته شدن بمیرد، حرام است.

منبع: علوم و نظرگاه‌های شاخص (جلد دوم)