گوشه‌های دستگاه بیات ترک

گوشه‌های دستگاه بیات ترک

منبع: آموزش مقامات موسیقی ایرانی ( دستگاه‌ها و گوشه‌ها و تحلیل فلسفی و درمانی نواها و آهنگ‌ها )

گوشه‌های دستگاه بیات ترک

۵۶۴

بختیاری

وزن عروضی: فاعلاتن فَعَلاتن فَعَلاتن فَع لُن

ــ U ــ ــ /U U ــ ــ /U U ــ ــ / ــ ــ

بحر: رمل مثمن مخبون محذوف (مقصور)

به هوس راست نیاید به تمنا نشود

اندر این راه بسی خون جگر باید خورد

۵۶۵

بوسلیک

وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن فَعُولُن

U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ

بحر: جدید یا هزج مسدّس محذوف

سرای خالی است از بیگانه می‌نوش

که جز تو نیست دردانه به عالم

۵۶۶

چکاوک

وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ Uــ

بحر: رمل مسدّس محذوف

سینه خواهم شرحِه‌شرحِه از فراق

تا بگویم شرح درد اشتیاق

۵۶۷

چهارمضراب

وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن

U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ

بحر: هزج مثمن سالم

چنان با نیک و بد خو کن که بعد از مردنت عرفی

مسلمانت به زمزم شوید و هندو بسوزاند

۵۶۸

حزین

وزن عروضی: مستفعلن مستفعلن مستفعلن فَع

مفعول مفاعیل مفاعیل فَعَل

ــ ــU ــ / ــ ــ U ــ / ــ ــ U ــ / ــ

بحر: هزج مثمن اخرب مکفوف مجبوب

با آن‌که جوانی‌ام به تحصیل گذشت

دل در ره درس و بحث و تخییل گذشت

شرمنده به پیشگاه حق خواهم رفت

چون عمر در اوهام و اباطیل گذشت

۵۶۹

خجسته

وزن عروضی: مفعول مفاعلن مفاعیلن فع

ــ ــ U / U ــ U ــ / U ــ ــ ــ / ــ

بحر: هزج مسدّس اَخرب (وزن رباعی)

آن گفته که اصل بود ناگفته بماند

هر آن‌چه که گفتیم همه جز آن است

۵۷۰

زنگوله

وزن عروضی: مستفعل مستفعل مستفعل فَع لُن

مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن

ــ ــ U U / ــ ــ U U / ــ ــU U / ــ ــ

بحر: هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف

از مرگ حذر کردن دو روز روا نیست

روزی که قضا باشد و روزی که قضا نیست

روزی که قضا باشد کوشش نکند سود

روزی که قضا نیست در او مرگ روا نیست

۵۷۱

سپهر

وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ Uــ

بحر: رمل مسدّس محذوف

چند خواهی پیرهن از بهر تن

تن رها کن تا نخواهی پیرهن

۵۷۲

سلمک

وزن عروضی: مفعول مفاعلن مفاعیلن فع

ــ ــ U / U ــ U ــ / U ــ ــ ــ / ــ

بحر: هزج مسدّس اَخرب (وزن رباعی)

در مسلخ عشق جز نکو را نکشند

روبه صفتانِ زشت‌خو را نکشند

گر عاشق صادقی ز کشتن مهراس

مردار بود هر آن که او را نکشند

۵۷۳

عراق

وزن عروضی: مستفعلن مفاعلُ مستفعلن فَعَل

ــ ــ U U / ــ ــ U U / ــ ــU U / ــ ــ

بحر: هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف

دل نیست کبوتر که چو برخاست نشیند

از گوشهٔ بامی که پریدم پریدم

۵۷۴

نحیب

وزن عروضی: مستفعل مستفعل مستفعل فَع لُن

مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن

ــ ــ U U / ــ ــ U U / ــ ــU U / ــ ــ

بحر: هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف

غم نیست اگر این خانه تهی از همه کالاست

هرچند گرفتارم، آزادم و آزادم

عشق است و وفا نادره، کالای خردمند

هرچند تهی‌دستم خرسندم و خرسندم

۵۷۵

نعره

وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن فَعُولُن

U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ

بحر: جدید یا هزج مسدّس محذوف

شنیدستم که مرجان می‌فروشی

ولی با قیمت جان می‌فروشی

۵۷۶

نفیر

وزن عروضی: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

مستفعلن مفاعلُ مستفعلن فَعَل

ــ ــU ــ / U ــU U / ــ U ــ /U ــ

بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف

در دفتر طبیب خرد باب عشق نیست

ای دل به درد خو کن و نام دوا مپرس

۵۷۷

نفیر

وزن عروضی: مستفعلن مفاعلُ مستفعلن فَعَل

ــ ــU ــ / U ــU U / ــ U ــ /U ــ

بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف

در کوی ما شکسته‌دلی می‌خرند و بس

بازار خودفروشی از آن سوی دیگر است

منبع: آموزش مقامات موسیقی ایرانی ( دستگاه‌ها و گوشه‌ها و تحلیل فلسفی و درمانی نواها و آهنگ‌ها )

مطالب مرتبط