منبع: آموزش مقامات موسیقی ایرانی ( دستگاه‌ها و گوشه‌ها و تحلیل فلسفی و درمانی نواها و آهنگ‌ها )
۴۳۷
چکاوک
وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ
بحر: هزج مثمن سالم
اگر بیم است در دوزخ و گر عیش است در جنت
من این و آن نمی‌دانم که در روی تو حیرانم
۴۳۸
حدی
وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ
بحر: رمل مثمن محذوف
مرغ را بینی که بی‌هنگام آوازی دهد؟
سر بریدن واجب آمد مرغ بی‌هنگام را
۴۳۹
حزین
وزن عروضی: فاعلاتن مفاعلن فَع لَن
ــU ــ ــ / U ــU ــ / ــ ــ
بحر: خفیف مسدّس محذوف
دعوی عشق کردن آسان است
لیک آن را دلیل و برهان است
۴۴۰
حصار
وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ Uــ
بحر: رمل مسدّس محذوف
هر نفس نو می‌شود دنیا و ما
غافلیم از نو شدن اندر بقا
۴۴۱
راسته‌خوانی یا سبک عبدالوهاب
وزن عروضی: فاعلاتن فَعَلاتن فَعَلاتن فَع لُن
ــ U ــ ــ /U U ــ ــ /U U ــ ــ / ــ ــ
بحر: رمل مثمن مخبون محذوف (مقصور)
سرخوش آمد ز در و می‌زد و سرمست برفت
فرصتی بود ولی حیف که از دست برفت
لحظه‌ای چند نشست و سخنی چند بگفت
تا بگفتم که مرا هم سخنی هست برفت
این قطعه در چهارگاه، بسیار مناسب است و در دستگاه سه‌گاه و گوشهٔ پهلوی یا مثنوی سه‌گاه مناسب است.
۴۴۲
شهرآشوب
وزن عروضی: مفعول مفاعلن مفاعیلن فع
ــ ــ U / U ــ U ــ / U ــ ــ ــ / ــ
بحر: هزج مسدّس اَخرب (وزن رباعی)
امروزه بهای هیزم و عود یکی است
در چشم جهان خلیل و نمرود یکی است
در گوش کسانی که در این بازارند
آواز خر و نغمهٔ داود یکی است
۴۴۳
شهناز
وزن عروضی: فَعُولُن فَعُولُن فَعُولُن فَعَلْ
U ــ ــ /U ــ ــ /U ــ ــ /U ــ
بحر: متقارب مثمن محذوف
موحّد چه در پای ریزی زرش
چه شمشیر هندی نهی بر سرش
هراس و امیدش نباشد ز کس
بر این است بنیاد توحید و بس
۴۴۴
غم‌انگیز
وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن فَعُولُن
U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ
بحر: جدید یا هزج مسدّس محذوف
در این گیتی سراسر گر بگردی
خردمندی نیابی شادمانه
۴۴۵
قرایی
وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن فَعُولُن
U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ
بحر: جدید یا هزج مسدّس محذوف
اگر غم را چو آتش، دود بودی
جهان تاریک بودی از غم من
۴۴۶
قرایی
وزن عروضی: فاعلاتن مفاعلن فَع لَن
ــU ــ ــ / U ــU ــ / ــ ــ
بحر: خفیف مسدّس محذوف
غیرتش غیر در جهان نگذاشت
لاجرم عین جمله اشیا شد
۴۴۷
کشته‌مرده
وزن عروضی: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن
مستفعلن مفاعلُ مستفعلن فَعَل
ــ ــU ــ / U ــU U / ــ U ــ /U ــ
بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
شب‌خفتگان که وصل تو دارند آرزو
خواب ندیده‌ای است که تعبیر می‌کنند
۴۴۸
گلریز
وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ
بحر: رمل مثمن محذوف
دل که رنجید از کسی، خرسند کردن مشکل است
شیشهٔ بشکسته را پیوند کردن مشکل است
۴۴۹
مخالف
وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ Uــ
بحر: رمل مسدّس محذوف
خواستم با یار بنشینم دمی
ناگهان چون برق آنی سوختم
شوربختی بین که در آغوش بحر
بی‌سبب در نوجوانی سوختم
۴۵۰
مغلوب
وزن عروضی: فاعلاتن مفاعلن فَع لَن
ــU ــ ــ / U ــU ــ / ــ ــ
بحر: خفیف مسدّس محذوف
هرچه آن نازنین کند خوب است
کان‌چه محبوب کرد محبوب است
۴۵۱
مویه
وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ Uــ
بحر: رمل مسدّس محذوف
وه از این عشق نهانی سوختم
جسم و جان را در جوانی سوختم
هم‌چنان پروانه‌ای دیوانه‌سر
در طریق جانفشانی سوختم
سوختم اما نه چون شمع و چراغ
چون گل از باد خزانی سوختم
۴۵۲
میگلی
وزن عروضی: مفاعلُن فَعَلاتن مفاعلن فَع لُن
U ــ U ــ / U U ــ ــ /U ــ U ــ / ــ ــ
بحر: مجتث مثمن مخبون محذوف
ضیافتی که در آن‌جا توانگران باشند
شکنجه‌ای است فقیران بی‌بضاعت را
۴۵۳
ناقوس
وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن فَعُولُن
U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ
بحر: جدید یا هزج مسدّس محذوف
سگان از ناتوانی مهربانند
وگرنه سگ کجا و مهربانی
۴۵۴
ناقوس
وزن عروضی: فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فَعَلُن
ــ U ــ ــ / U U ــ ــ / U U ــ ــ / U U ــ
بحر: رمل مثمن مخبون محذوف
هر که باشد نظرش در پی ناموس کسان
پی ناموس وی افتد نظر بلهوسان
۴۵۵
نغمه
وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ Uــ
بحر: رمل مسدّس محذوف
هر کسی را بهر کاری ساختند
میل آن اندر دلش انداختند
۴۵۶
نفیر
وزن عروضی: مفعول مفاعلن مفاعیلن فع
ــ ــ U / U ــ U ــ / U ــ ــ ــ / ــ
بحر: هزج مسدّس اَخرب (وزن رباعی)
آنی تو که حال دل نالان دانی
احوال دل شکسته‌بالان دانی
گر خوانمت از سینهٔ سوزان، شنوی
ور دم نزنم، زبان لالان دانی
۴۵۷
نهاوندی
وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ Uــ
بحر: رمل مسدّس محذوف
ناخوش او خوش بود بر جان من
جان فدای یار دل‌رنجان من
دیگران را زخم او گرچه بد است
صیقل آینه‌های جان ماست
منبع: آموزش مقامات موسیقی ایرانی ( دستگاه‌ها و گوشه‌ها و تحلیل فلسفی و درمانی نواها و آهنگ‌ها )
