منبع: آموزش مقامات موسیقی ایرانی ( دستگاه‌ها و گوشه‌ها و تحلیل فلسفی و درمانی نواها و آهنگ‌ها )
۳۳۷
بیداد
وزن عروضی: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن
مستفعلن مفاعلُ مستفعلن فَعَل
ــ ــU ــ / U ــU U / ــ U ــ /U ــ
بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
دیدی که خون ناحق پروانه شمع را
چندان امان نداد که شب را سحر کند
۳۳۸
پهلوی
وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن فَعُولُن
U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ
بحر: جدید یا هزج مسدّس محذوف
گر از هر باد چون بیدی بلرزی
اگر کوهی شوی کاهی نیرزی
۳۳۹
حصار
وزن عروضی:مفعول مفاعیل مفاعیل فَعَل
ــ ــU ــ / ــ ــ U ــ / ــ ــ U ــ / ــ
بحر: هزج مثمن اخرب مکفوف مجبوب
من بندهٔ عاصی‌ام رضای تو کجاست
تاریک دلم نور و ضیای تو کجاست
ما را تو بهشت اگر به طاعت بخشی
این بیع بود لطف و عطای تو کجاست
۳۴۰
حصار
وزن عروضی: ــ ــ U U / ــ U ــ U / ــ ــ ــ ــ
مفعول مفاعلن مفاعیلن فع
بحر: هزج مسدّس اخرب
چون شیر درنده در شکاریم همه
دایم به هوای نفس هاریم همه
گر پرده ز روی کارها بردارند
معلوم شود که در چه کاریم همه
۳۴۱
رجز
وزن عروضی: مستفعلُ فاعلاتُ مفعولاتن
ــ ــ U U / ــ U ــ U / ــ ــ ــ ــ
بحر: هزج مسدّس اخرب
یک اهل دل از مدرسه نامد بیرون
ویران شود این مدرسه، دار جهل است
۳۴۲
سلمک
وزن عروضی: فاعلاتن فَعَلاتن فَعَلاتن فَع لُن
ــ U ــ ــ /U U ــ ــ /U U ــ ــ / ــ ــ
بحر: رمل مثمن مخبون محذوف (مقصور)
نعمت روی زمین قسمت پررویان شد
خون دل می‌خورد آن کس که حیایی دارد
۳۴۳
شور
وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ Uــ
بحر: رمل مسدّس محذوف
دل بود پاینده، تن گردد هلاک
دل سوی جانان رود، تن سوی خاک
کار تن سهل است، فکر دل کنید
نقش باطل را ز دل زایل کنید
۳۴۴
شهرآشوب
وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ
بحر: هزج مثمن سالم
اگر بی‌پرده نتوانی ببینی پرتو از آتش
به ذرّات جهان بنگر که هر ذرّه است مرآتش
جمال حق زمرآت صفاتش می‌کند جلوه
صفت در کسوت افعال و فعل از عین آیاتش
چو جسمت مظهر جان است و جانت مظهر اعیان
چه اعیان مظهر اسما و اسما مظهر ذاتش
۳۴۵
قرایی
وزن عروضی: مفاعلُن فَعَلاتن مفاعلن فَع لُن
U ــ U ــ / U U ــ ــ /U ــ U ــ / ــ ــ
بحر: مجتث مثمن مخبون محذوف
حریص را نکند نعمت دو عالم سیر
هماره آتش سوزنده اشتها دارد
۳۴۶
کشته مرده
وزن عروضی: مفعول مفاعیل مفاعیل فَعَل
ــ ــU ــ / ــ ــ U ــ / ــ ــ U ــ / ــ
بحر: هزج مثمن اخرب مکفوف مجبوب
دیشب به من آن گل ز طرب می‌خندید
بر گریهٔ من شب همه شب می‌خندید
می‌گفتمش از گریهٔ من داری خوش
می‌گفت نه و به زیر لب می‌خندید
۳۴۷
گبری
وزن عروضی: مستفعلن مفاعلُ مستفعلن فَعَل
ــ ــU ــ / U ــU U / ــ U ــ /U ــ
بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
من گنگ خواب‌دیده و عالم تمام کر
من عاجزم ز گفتن و خلق از شنیدنش
۳۴۸
مویه
وزن عروضی: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن
ــ ــ U U / ــ ــ U U / ــ ــU U / ــ ــ
بحر: هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف
در مدرسه کس را نرسد دعوی توحید
منزل‌گه مردان خدا بر سر دار است
۳۴۹
نغمه
وزن عروضی: مستفعل مستفعل مستفعل فَع لُن
مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن
ــ ــ U U / ــ ــ U U / ــ ــU U / ــ ــ
بحر: هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف
دولت به خران دادی و حشمت به سگان
پس ما به تماشای جهان آورده‌ایم؟
۳۵۰
نهاوندی
وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ
بحر: رمل مثمن محذوف
در طواف شمع گفتا این سخن پروانه‌ای
سوختن زین آشنایان ای خوشا بیگانه‌ای
بلبل از هجر گل و پروانه از دیدار گل
هر کسی نوعی بسوزد در غم جانانه‌ای
دست گل، پا گل، بدن گل، چهره گل، رخساره گل
ای سرت نازم عجب خود را گلستان کرده‌ای
۳۵۱
نهاوندی
وزن عروضی: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن
مستفعلن فعولن مستفعلن فعولن (عروض نوین)
ــ ــU ــ / U ــ ــ / ــ ــU ــ /U ــ ــ
بحر: مضارع مثمن اخرب
روحی است بی‌نشان و، ما غرقه در نشانش
جانی است بی‌مکان و، سر تا قدم مکانش
خواهی که تا بیابی، یک لحظه‌ای مجویش
خواهی که تا بدانی، یک لحظه‌ای مدانش
۳۵۲
نیشابوری
وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ
بحر: رمل مثمن محذوف
چشم جادو، خال هندو، زلف کافر، رخ فرنگ
ای مسلمان به چه خود را کافرستان کرده‌ای
منبع: آموزش مقامات موسیقی ایرانی ( دستگاه‌ها و گوشه‌ها و تحلیل فلسفی و درمانی نواها و آهنگ‌ها )
