گوشه‌های دستگاه شور

دستگاه‌ها و گوشه‌ها و تحلیل فلسفی و درمانی نواها و آهنگ‌ها

منبع: آموزش مقامات موسیقی ایرانی ( دستگاه‌ها و گوشه‌ها و تحلیل فلسفی و درمانی نواها و آهنگ‌ها )

گوشه‌های دستگاه شور

۳۶

بوسلیک

وزن عروضی:فاعلاتن فعلاتن فع لن

ــ U ــ ــ /U U ــ ــ / ــ ــ

بحر: رمل مسدّس مخبون مقصور

نازپرورد تنعم نبرد راه به دوست

عاشقی شیوهٔ رندان بلاکش باشد

۳۷

پروانه

وزن عروضی: فاعلاتن فَعَلاتن فَعَلاتن فَع لُن

ــ U ــ ــ /U U ــ ــ /U U ــ ــ / ــ ــ

بحر: رمل مثمن مخبون محذوف (مقصور)

تا تو رفتی ز برم، دیدهٔ من شد تاریک

روشنی‌بخش دل و دیدهٔ من روی تو بود

۳۸

حسینی

وزن عروضی: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

مستفعلن مفاعلُ مستفعلن فَعَل

ــ ــU ــ / U ــU U / ــ U ــ /U ــ

بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف

گر بر کنم دل از تو و بردارم از تو مهر

این مهر بر که افکنم، این دل کجا برم

۳۹

حسینی

وزن عروضی: مفعول مفاعلن مفاعیلن فع

ــ ــ U / U ــ U ــ / U ــ ــ ــ / ــ

بحر: هزج مسدّس اَخرب (وزن رباعی)

پیوسته دلم دم از رضای تو زند

جان در تن من نفس برای تو زند

گر بر سر خاک من گیاهی روید

از هر برگی بوی وفای تو زند

۴۰

خجسته

وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ Uــ

بحر: رمل مسدّس محذوف

گفت نطقم چون شتر زین پس بخفت

نَبوَدش با هیچ کس تا حشر گفت

۴۱

خجسته

وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ

بحر: رمل مثمن محذوف

آن‌چه ما کردیم با خود، هیچ نابینا نکرد

در میان خانه گم کردیم صاحبخانه را

۴۲

رجز

وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن فَعُولُن

U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ

بحر: جدید یا هزج مسدّس محذوف

پدر بعد از تو محنت‌ها کشیدم

بیابان‌ها و صحراها دویدم

پدر بعد از تو ای ماه یگانه

پرستاری نبد جز تازیانه

به‌کعب نیزه و از ضرب سیلی

تنم چون آسمان گردیده نیلی

همی گفت و سر بابش در آغوش

به‌ناگه بگشتا به گفتار خاموش

پرید از این جهان و در جنان شد

به‌آغوش بتولش آشیان شد

۴۳

زنگوله

وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ Uــ

بحر: رمل مسدّس محذوف

غیر ناکامی در این ره کام نیست

راه عشق است این، ره حمام نیست

۴۴

زنگوله

وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن فَعُولُن

U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ

بحر: جدید یا هزج مسدّس محذوف

جهانی را به هم آمیخت ایزد

همه در قالب زن ریخت ایزد

۴۵

شور گلپا

وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ Uــ

بحر: رمل مسدّس محذوف

مستِ مستم ساقیا دستم بگیر

تا نیفتادم ز پا دستم بگیر

بر در میخانه با زنجیر عشق

بسته‌ای پای مرا دستم بگیر

دردمندم، عاشقم، افسرده‌ام

ای به دردم آشنا دستم بگیر

۴۶

شور سبک عبدالوهاب شهیدی

وزن عروضی: فعلاتن فَعَلاتن فَعَلاتن فَع لُن

U U ــ ــ /U U ــ ــ /U U ــ ــ / ــ ــ

بحر: رمل مثمن مخبون محذوف

هم‌چو فرهاد بود کوه‌کنی پیشهٔ ما

کوه ما سینهٔ ما ناخن ما تیشهٔ ما

بهر یک جرعهٔ می منّت دونان نکشیم

اشک ما بادهٔ ما، دیدهٔ ما شیشهٔ ما

۴۷

شهناز

وزن عروضی: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

مستفعلن مفاعلُ مستفعلن فَعَل

ــ ــU ــ / U ــU U / ــ U ــ /U ــ

بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف

روز تنعم و شب عیش و طرب مرا

غیر از شب مطالعه و روز درس نیست

۴۸

فغان

وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن فَعُولُن

U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ

بحر: جدید یا هزج مسدّس محذوف

هر آن بنده که با مهتر ستیزد

چنان افتد که هرگز برنخیزد

۴۹

کرشمه

وزن عروضی: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

مستفعلن مفاعلُ مستفعلن فَعَل

ــ ــU ــ / U ــU U / ــ U ــ /U ــ

بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف

ما را شکایتی اگر از توست نزد توست

در پیش دشمنان نتوان گفت حال دوست

۵۰

کشته مرده

وزن عروضی: فاعلاتن مفاعلن فَع لَن

ــU ــ ــ / U ــU ــ / ــ ــ

بحر: خفیف مسدّس محذوف

عشق بازیچه و حکایت نیست

در ره عاشقی شکایت نیست

هر که را عشق در دل و جان نیست

در دل و جان او هدایت نیست

۵۱

گلریز

وزن عروضی: مستفعل مستفعل مستفعل فَع لُن

مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن

ــ ــ U U / ــ ــ U U / ــ ــU U / ــ ــ

بحر: هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف

صد نقش درست آمد و کس را خبری نیست

چون رفت خطایی، همه را چشم بر آن است

۵۲

مویه

وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ

بحر: رمل مثمن محذوف

ای پسر از بهر دنیای پررنج غم مخور

بر سر اولاد آدم هرچه آید بگذرد

۵۳

نحیب

وزن عروضی: مفاعلُن فَعَلاتن مفاعلن فعلن

U ــ U ــ / U U ــ ــ /U ــ U ــ / U U ــ

بحر: مجتث مثمن مخبون محذوف

شکسته‌بال‌تر از من میان مرغان نیست

دلم خوش است که نامم کبوتر حرم است

۵۴

نحیب

وزن عروضی: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

مستفعلن مفاعلُ مستفعلن فَعَل

ــ ــU ــ / U ــU U / ــ U ــ /U ــ

بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف

دندان که در دهان نبود خنده بدنماست

دکان بی‌متاع چرا وا کند کسی

۵۵

نعره

وزن عروضی: مستفعلُ فاعلاتُ مفعولاتن

ــ ــ U U / ــ U ــ U / ــ ــ ــ ــ

مفعول مفاعلن مفاعیلن فع

بحر: هزج مسدّس اخرب

آنان که ره عشق گزیدند همه

در کوی حقیقت آرمیدند همه

در معرکهٔ جهان فتح از عشق است

هرچند سپاه آن شهیدند همه

۵۶

نغمه

وزن عروضی:فَعَلاتن مفاعلن فَع لُن

U U ــ ــ /U ــ U ــ / ــ ــ

بحر: خفیف مخبون محذوف

همه اسماء مظاهر ذاتند

همه اشیاء مظاهر صفاتند

۵۷

نغمه

وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ

بحر: رمل مثمن محذوف

نامه را گر می‌بری قاصد، زبانی هم بگو

نامه را آهسته بگشا، دل در آن پیچیده است

۵۸

نفیر

وزن عروضی: مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (عروض سنتی)

مستفعل مفعولن مستفعل مفعولن (عروض نوین)

ــ ــ U U / ــ ــ ــ / ــ ــ U U / ــ ــ ــ

بحر: هزج مثمن اخرب

در کار گلاب و گل حکم ازلی این بود

آن شاهد هر جایی، وین پرده‌نشین باشد

۵۹

نفیر

وزن عروضی: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

مستفعلن مفاعلُ مستفعلن فَعَل

ــ ــU ــ / U ــU U / ــ U ــ /U ــ

بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف

ما قصهٔ سکندر و دارا نخوانده‌ایم

از ما به‌جز حکایت مهر و وفا مپرس

۶۰

نفیر

وزن عروضی: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ ــ / ــ U ــ

بحر: رمل مثمن محذوف

آن رفیقی را که با خون‌جگر پروردمش

عاقبت هنگام مردن بر سرم جلاد شد

۶۱

نهاوندی

وزن عروضی: مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن

ــ U U ــ / ــ U U ــ / ــ U U ــ / ــ U U ــ

بحر: سریع مثمن سالم

گر به تو افتد نظرم، چهره به‌چهره رو به‌رو

شرح دهم غم تو را، نکته به‌نکته مو به‌مو

۶۲

هنگامه

وزن عروضی: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن

U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ /U ــ ــ ــ

بحر: هزج مثمن سالم

به دور کعبه گردیدن مسلمان می‌شود کافر

مسلمانی کجا باشد که کفر از کعبه برخیزد

منبع: آموزش مقامات موسیقی ایرانی ( دستگاه‌ها و گوشه‌ها و تحلیل فلسفی و درمانی نواها و آهنگ‌ها )

مطالب مرتبط