اختلاف قراءات در علم

زمانی در میدان بار ایستاده بودم. ناگهان دعوایی رخ داد. دعوا بین هفت تا هشت نفر از اهالی میدان بود.

آن‌ها ترازوها را به سمت یک‌دیگر پرت می‌کردند. چوب و چماق می‌کشیدند و فحش و ناسزاهای ناپسند نثار هم می‌کردند. به مزاح می‌گویم که فحش‌های خوبی پیشکش می‌کردند. من گوشه میدان ایستاده بودم. از چند نفر خواستم واسطه بشوند و به دعوا خاتمه بدهند. گفتم بی‌اعتنایی شما نسبت به این مسأله بی‌انصافی است. چنین دعوای شدیدی، آن هم در حضور زن و فرزند مردم، با فحش‌های رکیکی که این‌ها می‌دهند بسیار بد و ناپسند است. آن‌ها گفتند حاج آقا! ما نمی‌توانیم در این دعوا واسطه بشویم. اینها همگی از یک خانواده‌اند. آن شخص، پدر خانواده است و آن چند نفر، فرزندان او و برادر هستند. در واقع، آن‌ها داشتند به خواهر و مادر خودشان ناسزا می‌گفتند. پدر به برادرها، ناسزایی در مورد مادرشان می‌گفت و برادرها به پدر، ناسزایی در مورد مادر و خواهرشان می‌گفتند. حاضرانی که از این موضوع مطلع بودند، به این دعوا می‌خندیدند. به‌هرحال، آن دعوا و اختلافات، بسیار بد و ناپسند بود و ما در اندیشه پیدا کردن راه‌حلی برای خاتمه دادن به این مشکل بودیم؛ به‌ویژه آن‌که اهالی میدان هر روز درگیر دعوا و اختلاف می‌شدند؛ زیرا همگی در آن میدان، جنس می‌فروختند. البته بعضی روزها، منشأ دعوا منزل بود. به این ترتیب که زنان خانه، دچار درگیری و اختلاف می‌شوند و مردان به دلیل اختلاف آن‌ها، حوصله ندارند و به ضعف اعصاب مبتلا می‌شوند و دعوا می‌کنند. به همین دلیل، دیده می‌شد که در دعوا، پدر به فرزند و فرزند به پدر، بد و بیراه می‌گوید. حال می‌خواهم این را بگویم که اختلاف‌های علما در میدان اعتقادات هم این‌گونه است. انسان‌های دارای اعتقادات و باورهای خاص، شبیه آدم‌های میدان بار هستند و اختلافات آنان نیز داخلی و خانوادگی است. این‌که در واقع، با خودشان دچار دعوا و اختلاف هستند. اگر دلایل و براهین در حوزه اعتقادات تصحیح بشود، اختلافات اعتقادی کاهش می‌یابد یا دست‌کم برای آن خشونت نمی‌کنند.