کودک که بودم، در مورد انسانهایی که در ذهن یا بدنشان، دارای عیب و ایراد هستند و خلقتشان، دچار نقصان است، فکر میکردم.
نظرم این بود که این انسانها، مخلوق ملایکه هستند و دور از انصاف است که این انسانها را مخلوق خدا بدانیم. این افراد، مشکلات زیادی دارند و اینگونه خلقتها، ناشیانه و از ناآگاهی است. هرگز نمیشود، خدا را خالق چنین انسانهایی بدانیم. آیا میشود، این انسانها را با عیبی که دارند مخلوق خدا دانست؟ آن زمان، کتاب توحید مفضل را مطالعه میکردم. این کتاب و خود امام صادق، بسیار چشم مرا گرفته بود. اکنون نیز همینطور است. امام صادق علیهالسلام در این کتاب، پاسخ اشکال من را داده بود. زیرا مفضل هم، همین سوال را از امام پرسیده بود. جواب این بود که این انسانها، مصداق آیه «بما کسبت ایدیهم» هستند و به دست خودشان یعنی به سبب ناآگاهی والدینشان دچار این عیب و نقص شدهاند. خداوند انسانها را بیعیب و نقص خلق کرده و به خود برای این آفرینش نیکوی خویش، تبارکاللّه گفته است. انسانها با ناآگاهی یا با گناه و معصیت و با کجروی، خلقت خود را دستکاری کرده و درستی آن را به هم ریخته و به آن آسیب رساندهاند.