«إذ یریکهم اللّه فی منامک قلیلاً، ولَو اراکهم کثیرا لفشلتم، ولتنازعتم فیالامر، ولکنَّ اللّه سلّم، انَّه علیم بذات الصدور، و إذ یریکمُوهم إذا التقیتم فی اعینکم قلیلاً، ویقلّلکم فی اعینهم لیقضَی اللّه امرا کان مفعولاً، وإلی اللّه تُرجع الامور».
ـ به یاد آر آنگاه که دشمنان را در چشم شما کم نمایاندیم و اگر سپاه دشمن را به شما بسیار نشان می‌دادیم هراسان شده بودید ولی خداوند شما را به سلامت داشت که او دانا به باطن دل‌هاست و به یاد آر زمانی را که رو در روی هم شدید و آنان را در چشم شما اندک نمود و شما را نیز در چشم دشمن کم نمود تا خداوند آنچه را انجام دهد که در قضای حتمی خود مقدر نموده بود و بازگشت همه امور به سوی اوست.
شان نزول این آیه شریفه، جنگ بدر است. حق تعالی در آیه نخست به پیامبر می‌فرماید: آن‌ها ـ دشمنان ـ را در خواب به شما اندک نشان دادیم تا مومنان آگاه و آماده گردند و اگر آنان را فراوان و انبوه نمایانده بودیم، شما به سستی می‌گراییدید و همه به تشتت می‌افتادید و در درون خود به نزاع همگانی مبتلا می‌گردیدید؛ ولی خداوند دانا شما را از این گونه زیان‌ها به‌دور داشت.
در آیه بعد از بیداری مومنان حکایت می‌کند و می‌فرماید: به یاد آرید هنگامی که با دشمن روبه‌رو شدید و خداوند متعال دشمن را در چشم شما کم و شما را نیز در چشم دشمن اندک نمود تا پیروزی شما را در پی آرد.
در آیه پیش، ارایه حق نسبت به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در خواب بوده و در این آیه نسبت به مومنان و در بیداری بوده است و از آن می‌توان به‌خوبی استفاده نمود که ارایه منحصر به خواب یا بیداری تنها نیست و در هر دو صورت و برای همگان ممکن است و انحصاری در نوع و یا برای فرد خاصی ندارد.
مطلب دیگری که از این دو آیه به دست می‌آید این است که لازم نیست ارایه مطابق با واقع و خارج باشد و می‌شود که غیر واقع نیز باشد؛ گاه فراوانی در نظر اندک و اندکی به چشم فراوان می‌آید و ممکن است با خارج نیز مطابق نباشد که ملازمه‌ای در جهت خاص وجود ندارد و نسبت به افراد خوب و بد نیز برابر است؛ گاه در چشم کافر و گاه در دید مومن، گاه معصوم و پیامبر و گاه در افراد عادی این امر حادث می‌شود و سبب می‌گردد که چنین رویتی؛ خواه در خواب باشد یا در بیداری، به تعبیر نیاز داشته باشد.
آیه شریفه، تصرف در چشم را هم در خواب و هم در بیداری و همچنین هم در مومنان و هم در غیر مومنان ممکن می‌شمارد که این امر می‌تواند غیر از خواب و تعبیر به شمار رود و باید آن را شعبه‌ای دیگر از باطن‌یابی و تصرف در امور خارجی دانست.
البته، در این آیه اندک نمودن چیزی را بیان می‌کند و کثرت آن نیز واقع می‌شود، همان‌طور که می‌فرماید: «ولو اراکم کثیرا لفشلتم»؛ اگر آنان را در چشم شما فراوان و انبوه جلوه می‌دادیم، شما به سستی می‌گراییدید؛ اگرچه مفهوم این بیان قلت است؛ ولی امکان ارایه کثرت را عنوان می‌دارد.
شایان ذکر است این آیه مبارکه با این کریمه که می‌فرماید: «یرونهم مثلیهم رای العین»؛ منافاتی ندارد. این آیه می‌فرماید: هنگامی که مقابله برقرار می‌شود، مومنان را به چشم کفار مضاعف و دو برابر جلوه می‌دهیم، که این خود مقام دیگر است و این دو آیه دو مقام را بیان می‌کند؛ آنگاه که کفار را اندک جلوه می‌دهیم برای قوت دل و تصرف مومنان است و آنگاه که آنان را بسیار می‌نماییم برای آمادگی هرچه بیش‌تر آنان است و این امر سبب اختلاف در معنای آن شده است: «ویرونهم مثلیهم رای العین»؛ مومنان را در چشم کفار دو چندان جلوه می‌دهیم یا کفار را در چشم مومنان مضاعف می‌نمایانیم و ارایه می‌تواند شکل‌های گوناگون داشته باشد.