به صورت کلی سستی در نماز در میان برخی اعم از این که مرد باشند یا زن، شوهر باشد یا فرزند وجوددارد.
بدترین شیوه برخورد با فردی که در نماز خواندن خود کاهلی دارد، دعوا و درگیری با اوست. البته در محیط خانه، باید همواره امنیت و آرامش برقرارباشد و نباید به هر بهانهای فضای روانی خانه را نا امن ساخت. در بعضی مواقع باید به فرزند چیزی نگفت و به روی خود نیاورد که او نماز نخواندهاست. نماز وظیفهای فردی است و امر به معروف و نهی از منکر فردی که در گزاردن نماز کاهلی دارد، شرایط بسیاری دارد و برخی از پیچیدگیهای روانشناسی در این زمینه را نباید نادیده گرفت. به طور کلی باید با فرد بینماز همراه شد و او را با زبانی نرم و آرام و با بیانی تشویقگونه نصیحت و موعظه کرد بدون آنکه کمترین تندی در آن باشد. نباید بر فرزند یا مرد فشار آورد که نماز وی کامل باشد و وی با حفظ تمامی شرایط نماز بخواند، بلکه باید با ملایمت و آرامی و مرحله به مرحله او را به نماز گزاردن تشویق نمود. تندی بهویژه برای بچهها سمّ است؛ چرا که خاطر آنان را از نماز ناراحت و رنجیدهمینماید و نیز اگر او امروز نماز نمیخواند، در دامان شماست و نماز نمیخواند اما برخوردهای تند در خانه و ناامن ساختن محیط زندگی وی سبب میشود او فردا در دامان دیگری قرارگیرد و حل مشکلات خود را از برخوردهای مهربانانه اما فریب کارانه دیگران که از آن خبر ندارد بخواهد. اگر شوهر یا دختر شما نماز نمیخواند، در محیط خانه خود نماز نمیخواند و شما نباید آبروی اجتماعی وی را لکهدار نمایید و پیش این و آن از او خرده بگیرید که چرا نماز نمیگزارد که چنین آبروی کسی را بردن بدتر از بینمازی است. شما باید او را در نظر دیگران خوشایند سازید و از نمازی که گاهی میخواند مدح او را بگویید تا او برای نماز تشویق شود. زن باید محیط خانه را برای شوهر و فرزند خود گرم نگه دارد و آن را به سردی نیالاید. آمارها میگوید ما امروزه نزدیک به یک میلیون دختر و پسر فراری داریم. مهمترین علت فرار آنان از کانون منزل، سردی آن بوده و مقصر اصلی آن پدر و مادرهایی هستند که با فرزند خود تندی دارند و آغوش خود را برای آنان به مهر باز نمیکنند. شما تکلیفی ندارید در برابر کسی که نماز نمیخواند با تندی رفتار کنید، بلکه وظیفه اولی شما مادران یا همسران نصیحت، موعظه، تشویق و مهربانی است. زن باید محیط خانه را برای همسر و فرزند خود گرم، شیرین و دوستداشتنی نگاه دارد و فضا را چنان برای شوهر یا فرزند بینماز خود آزاد بگذارد که وی خود با مهربانیهای شما تنبّه پیدا کند و از بینمازی خود خجل و شرمنده شود و پشیمان گردد.
برخی از زنان میپرسند ما در برابر شوهر خود که خمس نمیدهد چه تکلیفی داریم و باید با آنان چگونه برخورد کنیم. شما در برابر وظایف شخصی مرد تکلیف ندارید با تندی برخورد کنید؛ چرا که با تندی شما کانون خانواده که نگهداشتن آن وظیفه اولی شماست فرو میریزد. زن برای تندی با شوهر یا فرزند خود در تکالیف شخصی آنان مجوزی ندارد و تندی شما در بسیاری از موارد به لجبازی میانجامد و کار را نه تنها سامان نمیدهد که آن را بدتر میسازد. این محبت است که میتواند هر دل رَمانی را رام سازد. البته مگر شما به تمامی حرفهای خدا گوش میدهید که انتظار دارید همسر یا فرزند شما تمامی حرفهای خدا را بیکم و کاست گوش دهد. بچه بهویژه در سن بلوغ خود به لجبازی رو میآورد. اگر شما به او بگویید نماز نخوان، او از سر لجبازی هم که شده به نماز میایستد. نمازی که با زور پدر و مادر و فشار آنان خواندهشود با نماز بیوضو چه تفاوتی دارد؛ چرا که گاه زور والدین است که بچه را بدون وضو به نماز وامیدارد. این محبت و مهربانی است که کیمیای تبدیل وجود انسانهاست و آنان را از جایی به جای دیگر و از فضایی به فضای دیگر میکشاند.
به چنین فرزندی نباید سخت گرفت تا سن بلوغ و تکلیف برای وی تلخ نگردد، بلکه باید آن را شیرین نمود و با مهربانی از او خواست که با شما نماز بخواند. تنبلی اولیه وی به مرور زمان رفع میشود. بچهها را از قبل از سن بلوغ باید با مهربانی به نماز واداشت تا وقتی به سن بلوغ میرسند حرفهای شده باشند؛ نه آنکه به سن بلوغ که میرسند تازه به این فکر بیفتیم که بچه را چگونه به نماز تشویق نماییم.