بیماری‌های گوناگون فردی و عمومی می‌تواند خواب را از ارزش بیندازد و آن را از قدرت معبر دور سازد. بعضی از بیماری‌ها ممکن است خود علت تحقق رویایی باشد، همان‌طور که می‌شود از بعضی رویاها، بیماری‌هایی را شناسایی کرد که این گونه خواب‌ها در حیطه کاری معبر قرار نمی‌گیرد و جهات روان‌کاوی پیدا می‌کند و باید رشته‌های دیگر را در آن دخالت داد و در صورت ناآگاهی و کم‌توانی معبر در آن زمینه‌ها از صاحبان این علوم استفاده نمود و برای سالم‌سازی افراد، چنین خواب‌هایی را مورد اهمیت قرار داد.
ممکن است دروغ‌گویی فردی علت خوابی شود؛ همان‌طور که می‌توان از تحقق رویایی، دروغ‌گویی فردی را به‌دست آورد و از رویایی نوع بیماری خواب بیننده را شناسایی نمود، همان‌طور که می‌شود بیماری، علت خواب و رویایی در فردی شود که تمامی این امور باید در رشته‌های مختلف علمی مورد بررسی و تحلیل و تحقیق قرار گیرد و از نتایج درمانی و روانی آن استفاده برد.