با خواب و رویاهای خوب یا زشت و آشفته میتوان چهره از کمالات یا نابسامانیهای بسیاری برداشت و به واسطه آن راهی برای رفع مشکلات پیشنهاد داد و بسیاری از موانع و مشکلات روحی افراد را از این طریق برطرف نمود.
توضیح این که رویاها برآمده از عوامل و اسباب مختلف داخلی یا خارجی و تجردی یا مادی میباشد؛ همانطور که میتواند دارای عوامل خیالی یا وهمی باشد و گاه همه این امور در تحقق یک خواب میتواند نقش عمده و اساسی داشته باشد.
از اندیشه، اعتقاد، اخلاق، محیط، اجتماع، سلامتی و تندرستی، بیماری، زمان و مکان تا غم، اندوه، شکست و پیروزی میتواند از عوامل تحقق یک رویا باشد.
نفس انسان با تمامی قوا و ایادی مختلف و فراوانی که دارد، در سایه فعلیتها و برداشتها و موجودیتهای خود، حقایق مختلف و موهومات و خیالات را صورت میدهد و فراوان میشود که امور متعددی را به یک صورت و یا یک امر را به صورتهای گوناگون شکل میبخشد و اینجاست که کار معبر ورزیده و کارآمد مشکل میشود و او در مقابل ظاهری که سر به هزاران باطن دارد قرار میگیرد و باید توانایی خود را در بازگشایی آن نشان دهد. وظیفه اوست که مشخص کند این رویا از کدام نوع میباشد و سر بر چه باطنی دارد؟ آیا این رویا، واقع و نفس حقیقی میباشد یا دارای تعبیر است و یا نه نفس حقیقت است و نه تعبیری دارد؛ بلکه از رویاهای پریشان و اضغاث احلام به شمار میرود که در جهت رواندرمانی کارآمد است و نیاز به تعبیر ندارد.
خوابگزار است که باید این رویاها را از هم مجزا سازد و صاحب خواب را آگاهی دهد که برای نمونه، این خواب همین گونه که دیده است واقع میشود و تعبیر ندارد و یا خوابی است که تعبیر ندارد و از کمبود روحی حکایت میکند و یا دارای تعبیر است و باید تعبیر کند و صورت را به واقع عبور دهد و بیان دارد که این خواب مربوط به گذشته میباشد یا در آینده نقشی دارد و این که مربوط به شخص خواب بیننده است یا در دیگری موثر واقع میشود.
در میان خوابها، رویاهای نادرست فراوانی دیده میشود که عوامل آن، نگرانیهای روحی یا فسادهای مزاجی یا نابسامانیهای خارجی میباشد؛ مثلاً فردی، چیزی را از دست داده و یا نوعی بیماری در او رشد کرده یا هوا گرم بوده و یا بستر وی مناسب نبوده و دهها عامل داخلی و خارجی و مادی یا معنوی دیگر میتوان یافت که در تحقق رویا نقش دارد.
خوابهای پریشان در محدوده کاری معبر نیست؛ اما چنین نیست که بیاساس و بیارزش باشد؛ زیرا زمینه بسیاری از کمبودها و نواقص و مشکلات روحی یا جسمی افراد را میشود با آن به دست آورد و از آن در جهت بازیابی سلامت افراد بهره برداری کرد.
چنین خوابهایی در جامعهای سالم و پیشرفته میتواند توسط معبران و و روانکاوان ماهر و توانا مورد استفادههای فراوان قرار گیرد. برای نمونه، ممکن است فردی در خواب ببیند که در میان آب آلودهای افتاده و دست و پا میزند و بسیار خسته شده است، در اینجا معبر برای تعبیر این خواب، ممکن است به تناسب حالات فردی بگوید: دنیا به تو رو میآورد و باید مواظب باشی که به گمراهی کشیده نشوی و ممکن است به دیگری بگوید: از خوابهای نادرست است و باید به پزشک مراجعه نمایی و روان درمان به واسطه همین خواب او را آزمایش کند و دریابد که وی نیازمند ازدواج است و باید برای تعدیل مزاج خود یا ازدواج نماید و یا از داروی مناسبی استفاده کند و ممکن است در فردی زمینه وجود انگل را برساند و پزشک با آزمایشی به وجود آن انگل آگاه گردد و در پیشگیری از آن یا جلوگیری از وخامت آن کوشش نماید.