حضرت امیرمؤمنان علیهالسلام میفرماید: کسی کرامت و بخشش را رد نمیکند مگر الاغ. ابن جهم گوید: پرسیدم منظور شما چیست؟ حضرت علیهالسلام فرمود: باز کردن جا برای نشستن و عطر و بوی خوشی که به انسان پیشکش میشود.
بیان: شایسته نیست انسان هدیهٔ کسی را رد کند؛ همانطور که نباید توقع هدیهٔ بزرگ از کسی داشت. برای نمونه وقتی کسی از مکه، کربلا یا مشهد برای کسی جوراب هدیه میآورد وی نباید ناراحت شود! هدیه هرچه باشد هدیه است و ارزش دارد و محبت طرف مقابل را میرساند. اگر کسی با یک جفت جوراب راضی نمیشود با چیزهای دیگر نیز راضی نمیگردد و طبع زیادهجویی دارد.
امام علیهالسلام در این روایت میفرماید: کسی هدیه را رد نمیکند، مگر الاغ. رد کردن هدیه بسیار ناپسند است و بیادبی رسمی شمرده میشود. برای نمونه، اگر در قبرستان به شما خرمایی تعارف کنند تا فاتحهای خوانده شود چون صورت معامله را دارد هدیه نیست و میشود گفت ببخشید، فاتحهاش را میخوانم، خرما هم نمیخواهم؛ چون معامله است ولی اگر بگویند: بفرما هدیه است، شایسته نیست آن را رد کرد. این در حالی است که تغذیه اهمیتی خاص دارد و نمیشود هر غذایی را از هر جایی خورد و توصیه بر پذیرفتن چنین هدیهای از بدی بسیار رد هدیه حکایت دارد.
باید اندیشید اگر رد هدیهٔ مردم چنین بد و ناپسند است و او را تا حد الاغی پایین میآورد، ردّ هدیهٔ خداوند چگونه است و با آدمی چه میکند؟ بهویژه هدیهای که خداوند آن را به پیغمبر اکرم صلیاللهعلیهوآله داده است تا آن را به مردم برساند. کسی که هدیهٔ مردم را رد کند، گویی هدیهٔ خداوند را رد کرده و چنین کسی نباید در زندگی بدون مشکل باشد. همانگونه که نباید هدیه را رد کرد، نباید آموزههای دین الهی را که هدیهای رهابخش برای انسانهاست رد کرد.
۱٫ عیون أخبار الرضا علیهالسلام ، ج ۲، ص ۲۷۸٫
برگرفته از کتاب خصال سعادت و سلامت