افراد هوشمند برای شناخت افراد از نگاههای نخست خود استفاده میکنند.
چشم هیچگاه اشتباه نمیکند و دروغ نمیگوید لذا نخستین دید میتواند یافتههای پنهانی دقیق و بسیاری داشته باشد. معیار بود و نبود علاقه میان افراد نیز نظر و نگاه ابتدایی است و با برخوردهای آغازین، به دست میآید که دل چه گواهی میدهد و آیا طرف مقابل را میخواهد یا نه و آیا علاقهای به او دارد یا خیر؟
کشش و کوشش ابتدایی از جهتهای مختلف روانیابی بسیار مؤثر است و میشود بسیاری از پنهانیهای درون افراد را از برخوردهای آغازین به دست آورد.
لذا به همین دلیل است که در روانشناسی اسلام در باب ازدواج رویت را شرط دانستهاست. و باید به همان نگاه آغازین و هر آنچه دل گواهی داد اهمیت داد و همان را مدنظر قرار داد. بنابراین کسانی که میگویند قبل از ازدواج باید شش ماه با هم باشند و به مسافرت روند تا هم دیگر را بشناسند و ببینند علف به دهان بزی خوش میآید یا نه روانشناسی ضعیفی دارند.
یکی از منازل سلوک ، «برق» است. برق نخستین رویت بسیار کوتاه سالک است. برق همان یک ذرهای است که بیست سال بیشتر را نشان میدهد بنابراین چیزی را که در ذهن انسان می نشاند باید به آن توجه کرد. رویتهای اولی هم در سلوک و هم در زندگی بسیار مهم هستند ممکن است انسان بیست سال با کسی زندگی کند ارزش آن کمتر از این رویت اولی باشد چرا که رویت اولی آغوز وجود است . در باب معرفت و شهود نیز این رویت اولی خیلی اهمیت دارد که انسان وقتی چشمش را باز میکند چه میبیند. محبوبین اولین چیزی که دیدهاند خداست ، ولی محبین اول پدر و مادر و شیر و شیشه و پستانک را دیدهاند. بعضی انسان ها گاه غافلند و رویت اولشان را به فراموشی و غفلت می سپرند. محبوبان چون در رویت اول ، خدا را دیدهاند، هرچیز دیگری که ببینند ، دیگر رنگ و طعم و مزه ای برای آنان ندارد. اگر کسی اول چیزی که میبیند خدا باشد از محبوبان میباشد و اگر اولین چیزی که میبیند خلق باشد، از محبان است. حضرت ابراهیم و موسی از محبین بودند و اذا ابتلی..آن قدر آنان را آزمایش کردند تا به مقام پیغمبری یا امامت رسیدند. محبوبی و محبی بودن جدای از معصوم بودن میباشد . ممکن است کسی محبوبی باشد، ولی معصوم نباشد یا کسی محب باشد، ولی معصوم باشد.
در ازدواج نیز همین ماجرای رویت و نگاه نخست ماجراها دارد. در انتخاب دوست یا انتخاب شریک و یا در گزینش همسایه و…باید روی آن چیزی که در نگاه اول به ذهن انسان میآید خیلی حساب باز کرد؛ چرا که ممکن است قضاوتی را که در نگاه اول تحصیل کرد، در طی بیست سال دیگر به دست نیاورد.