خصال سعادت و سلامت
تبیین برخی از روایات کتاب شریف خصال شیخ صدوق رحمه‌الله که زندگی بهتر را آموزش می‌دهد
شناسنامه
| سرشناسه | : | نکونام، محمدرضا، ۱۳۲۷ - |
| عنوان قراردادی | : | خصال. شرح |
| عنوان و نام پديدآور | : | خصال سلامت و سعادت : تبیین برخی از روایات کتاب شریف خصال شیخ صدوق رحمة‌الله که زندگی بهتر را آموزش می‌دهد / محمدرضا نکونام. |
| مشخصات نشر | : | اسلامشهر : انتشارات صبح فردا ، ۱۳۹۱. |
| مشخصات ظاهری | : | ۳۲۳ ص. |
| فروست | : | مجموعه آثار؛ ۱۳۱. |
| شابک | : | ۱۱۰۰۰۰ ریال۹۷۸-۶۰۰-۶۴۳۵-۲۳-۷ : |
| وضعیت فهرست نویسی | : | فاپا |
| يادداشت | : | پشت جلد به انگیسی : Characterisitics of health and prosperity. |
| یادداشت | : | کتابنامه به صورت زیرنویس. |
| عنوان دیگر | : | تبیین برخی از روایات کتاب شریف خصال شیخ صدوق که زندگی بهتر را آموزش می‌دهد. |
| موضوع | : | ابن بابویه ، محمد بن علی،۳۱۱ – ۳۸۱ق . الخصال — نقد و تفسیر |
| موضوع | : | احادیث اخلاقی – قرن ۴ ق. |
| موضوع | : | اخلاق اسلامی |
| موضوع | : | احادیث شیعه — قرن ۴ق. |
| شناسه افزوده | : | ابن بابویه ، محمد بن علی،۳۱۱ – ۳۸۱ق . الخصال . شرح |
| رده بندی کنگره | : | BP۲۴۸/الف۲خ۶۰۴۲۲۸ ۱۳۹۱ |
| رده بندی دیویی | : | ۲۹۷/۲۱۲ |
| شماره کتابشناسی ملی | : | ۲۶۲۹۶۶۳ |
(۵)
فهرست مطالب
پیش‌گفتار··· ۹
بده‌کاران دزد··· ۱۳
صفای دل و گذشت··· ۲۱
بهبود رابطه با خداوند و مردم··· ۲۵
نفی طمع از مردم··· ۲۹
دانش‌اندوزی و شکیبایی ۳۳
مردم دوستی ۳۵
ترس از اشرار··· ۴۳
سلام··· ۴۷
دست دادن··· ۵۱
تشیع؛ آیین محبت و ولایت··· ۵۵
حقایق پنهان ولایت··· ۶۳
اخلاق نیکو··· ۶۹
عالم محترم و شنوندهٔ سخن‌پذیر··· ۷۵
زندگی سعادتمند··· ۸۱
(۶)
اندیشه‌ورزی و عبرت‌گیری ۹۱
نشانهٔ ایمان··· ۹۷
حسادت و طمع··· ۱۰۳
حقوق فرزند بر پدر و مادر··· ۱۰۷
خوش رفتاری با پدر و مادر··· ۱۱۱
سخن حکیمانه و کلام سفیهانه··· ۱۱۵
گروه‌های نصیحت‌پذیر··· ۱۱۹
مرده‌ای که راحتی می‌آورد··· ۱۲۳
شرایط بهشت برتر··· ۱۲۷
درآمد سالم··· ۱۳۱
یکسانی کفر و بده‌کاری ۱۳۵
به داشته‌های مردم چشم مدوز··· ۱۴۱
خردورزی و دانش‌اندوزی ۱۴۷
نشانه‌های خردمند··· ۱۵۱
مردم دوستی؛ برترین خردورزی ۱۵۷
سنجش شیعیان··· ۱۶۳
روزهای خدا··· ۱۶۷
شخصیت، هویت و خصال اخلاقی ۱۷۱
غلوّ انگاری و جبرگرایی ۱۷۹
خوارشدگان شایستهٔ احترام··· ۱۸۳
بایسته‌ها و شایسته‌های ماه مبارک رمضان··· ۱۹۳
(۷)
دروغ‌های شایسته و راست‌های ناصواب··· ۲۰۱
رد هدیه و آموزه‌های دینی ۲۱۹
زندان زبان··· ۲۲۵
نامردی و بی‌انصافی ۲۲۹
مبغوضان خداوند··· ۲۳۳
پاکی نیت و کردار··· ۲۳۹
منفور خداوند··· ۲۴۵
ملعونان··· ۲۵۱
مردان مرد··· ۲۵۷
موالیان دوزخی ۲۶۳
خصال اهل ولا··· ۲۶۷
شاکیان درگاه خداوند··· ۲۷۷
سایهٔ خدا در قیامت··· ۲۸۵
ماندگاران··· ۲۸۷
چهار حق الزامی ۲۹۳
ستم بر کسی که یاوری ندارد··· ۲۹۹
چهار چیز را دریاب··· ۳۰۵
اندک‌های فراوان··· ۳۱۱
تمامی دانش بشری ۳۱۷
تعادل و میانه‌روی ۳۲۱
(۸)
(۹)
پیش‌گفتار
آموزه‌های دینی از سه بخش باور، اخلاق و کردار شکل می‌گیرد. دانش شناخت شایسته‌ها و ناپسندهای رفتاری که امری درونی است اخلاق نامیده می‌شود. ما در این رابطه در کتاب «صحیفهٔ عشق» سخن گفته‌ایم. از منابع شناخت آموزه‌های اخلاقی، بعد از قرآن کریم، کتاب‌های روایی است. مهم‌ترین آثار روایی شیعه عبارت است از: «الکافی»، «من لایحضره الفقیه»، «التهذیب» و «الاستبصار». در این میان، کتاب «من لا یحضره الفقیه» از آنِ شیخ صدوق رحمه‌الله است. شیخ صدوق در انتقال روایات شیعی به پیروان اهل بیت علیهم‌السلام در زمان غیبت نقش بسزا و کلیدی داشته و کتاب‌های روایی بسیاری تألیف نموده است. از مهم‌ترین کتاب‌هایی که در زمینهٔ روایات اخلاقی می‌توان نام برد کتاب «الخصال» ایشان است. این کتاب اقیانوس ژرفی است که لؤلؤهای بسیار اخلاقی را می‌توان از آن به دست آورد.
باید دانست جامعهٔ شیعی تا پیش از انقلاب در زیر یوغ شاهان و
(۱۰)
ستم ددمنشانهٔ دشمنان تشیع بوده است و فضا برای اندیشیدن و فکر فلسفی بر روایات مهیا نبوده است. البته دانسته‌های افراد جامعه نیز پایین بوده و دانش زندگی و مهارت‌های آموختن آنان و نیز ابزار توسعهٔ دانش در دست آنان نبوده، اما امروز به برکت انقلاب اسلامی، فضا برای طرح عمیق و ژرف روایات اهل بیت علیهم‌السلام آماده است و می‌توان طرحی علمی و تحقیقی از روایات به دست داد و منابر را مدرسی ساخت و مسایل علمی دینی را در آن طرح نمود. کتاب حاضر مجموعه روایاتی است که نگارنده آن را در مسجد محل برای مردم بیان نموده است. بنده به منابری اعتقاد ندارم که چیزی ندارد جز مطالب تکراری و بیان احکامی که مردم شب و روز آن را از رسانه‌ها و به‌ویژه در پایگاه‌های مهم و معتبر اینترنت و نیز در نرم‌افزارها می‌بینند، و چنین منبری را نه‌تنها تبلیغ دینی نمی‌دانم بلکه ضد تبلیغ می‌شمرم. چنین منابری نمی‌تواند مشکلات فکری و اندیشاری جوانان را پاسخ‌گو باشد و در مساجدی که چنین امامانی بر فراز منابرند دین‌گریزی جوانان مشهود است. فرزندان جامعهٔ ما باید در مسجد به استحکام فکری دست یابند و منابر مساجد باید در اختیار اهل فکر و عالمان اندیشه‌ورز و مجتهدان زمان‌شناس و آشنا به زبان و ذائقه‌های جوانان باشد. جوانی که در مسجد پدافند غیر عامل در زمینهٔ باورهای دینی نمی‌یابد، به حتم با دریافت برنامه‌های ماهواره یا شبکهٔ جهانی اینترنت یا در دانشگاه آسیب فکری می‌بیند. مساجد ما باید چنان با قوت و قدرت علمی اداره شود که از مهم‌ترین مراکز علم و نشر دانش دینی شناخته شوند. مساجد نباید در اختیار افراد ضعیف در دانش و باور قرار
(۱۱)
گیرد که توان دفاع از مبانی دینی به صورت علمی و تحقیقی را ندارند. مسجدی می‌تواند مرکز علمی قرار گیرد که در آن حرف کهنه و تکراری گوش و روان مخاطب را آزار ندهد و این روایاتِ همیشه زنده و همیشه تازهٔ حضرات معصومین علیهم‌السلام است که به تحلیل و تبیین گذاشته می‌شود و نه زمزمهٔ مداحی که فریاد «اللّه علی» او برای ده‌ها بار در فضای مسجد می‌پیچد. مداحی که دوره‌های دینی را در هیچ مدرسهٔ علمی ندیده است چه می‌تواند برای مردم بگوید و چه معرفتی را به آنان می‌تواند القا کند؟ او از هرجا بگوید جز مطالبی را که به تقلید از دیگران یاد گرفته است نمی‌تواند بگوید و با پیشامد کوچک‌ترین شبهه، تمامی اعتقاد و باور وی فرو می‌ریزد و این‌گونه است که مسجد از رونق می‌افتد و تنها عده‌ای در آن جمع می‌شوند تا بزمی داشته باشند. مگر می‌شود مسجد مسجد باشد و اثر و نتیجهٔ آن برای مردم در ردیف یک درمانگاه کوچک نباشد چه رسد به آن‌که محل هوا و هوس گردد و مسجد ضرار را به یاد آورد! مسجد باید بتواند به تبیین علم دین و مسایل معنوی بپردازد و داروی دردهای اجتماعی و مشکلات روحی و روانی انسان را ارایه دهد. آیا می‌توان منبع تغذیهٔ روح خود را سخن کسی قرار داد که برای دنیا و به دست آوردن متاعی اندک از دین و چه‌بسا از خون اولیای خدا علیهم‌السلام مایه می‌گذارد؟ آیا مداح می‌تواند برای جوانانی که خود غزل سرا هستند چهار خط شعر بخواند، جوانی که می‌تواند در یک لوح فشرده ده‌ها جلد دیوان و مداحی صدها مداح را ببیند از مسجد چه انتظاری دارد؟ آیا مساجد می‌تواند جوانان را بهتر از باشگاه جذب نماید؟ مسجدی که عقلانیت و معنویت
(۱۲)
در آن نباشد نمی‌تواند عطش فکری و معنوی جوان را پاسخ‌گو باشد و چنان‌چه مطالبی تکراری به جوان تحویل دهد او را از دین و داشته‌ها و آموزه‌های آن باز می‌دارد. اگر مساجد به صورت قوی عمل می‌نمودند یک میلیارد مسلمان به فلاکت و مصیبتی که در عراق و افغانستان و نیز در فلسطین دیده می‌شود گرفتار نمی‌آمدند. باید در مساجد تحلیل شود چرا مردم صدر اسلام از فکر و اندیشهٔ حضرت امیرمؤمنان علیه‌السلام و قوت و قدرت و صولتی که ذوالفقار آن حضرت داشته است فاصله گرفتند؟ مسجد نباید به تحلیل مسایل بی تفاوت باشد و روضهٔ آن به قهوه‌خانه‌ها شباهت پیدا کند. مسجد باید با میدان دادن به عالمان و کارشناسان واقعی دین، معرفت دینی و عقلانیت و معنویت را در سطح جامعه گسترش دهد. کتاب حاضر محصول سخنرانی‌های کوتاه نگارنده در یکی از مساجد است که به هدف گفته شده به جامعهٔ علمی و به‌ویژه اهل مسجد تقدیم می‌گردد.
وآخر دعوانا أن الحمد للّه ربّ العالمین
(۱۳)
