آیات الاحکام و فقه القرآن
شناسنامه:
| سرشناسه | : | نکونام، محمدرضا، ۱۳۲۷ - |
| عنوان و نام پديدآور | : | آیات‌الاحکام وفقه‌القرآن/محمدرضا نکونام. |
| مشخصات نشر | : | تهران : انتشارات صبح فردا، ۱۳۹۳. |
| مشخصات ظاهری | : | ۱۹۲ ص. |
| شابک | : | ۹۷۸-۶۰۰-۷۳۴۷-۹۹-۷ |
| وضعیت فهرست نویسی | : | فیپا |
| يادداشت | : | عربی. |
| يادداشت | : | چاپ قبلی: قم: ظهور شفق، ۱۴۲۹ق.= ۱۳۸۷. |
| يادداشت | : | چاپ دوم. |
| موضوع | : | قرآن — احکام و قوانین |
| موضوع | : | تفاسیر فقهی — شیعه |
| موضوع | : | فقه جعفری — قرن ۱۴ |
| رده بندی کنگره | : | BP۹۹/۶/ن۸آ۹ ۱۳۹۳ |
| رده بندی دیویی | : | ۲۹۷/۱۷۴ |
| شماره کتابشناسی ملی | : | ۳۶۸۶۷۲۵ |
فهرس المطالب
الطلیعة··· ۷
القسم الأوّل فی الطهارة والنجاسة
کتاب الطهارة والنجاسة··· ۱۱
القسم الثانی فی العبادة (الصلاة)
کتاب الصلاة··· ۲۱
القسم الثّالث فی العبادات الموسمیة
کتاب الحجّ··· ۳۹
القسم الرابع فی الاقتصاد
کتاب المکاسب والمتاجر··· ۵۱
(۵)
القسم الخامس فی الوجوهات الشرعیة
کتابا الزکاة والخمس··· ۷۳
الأوّل ما یرتبط بالزکاة خاصة··· ۷۳
والثانی ما یرتبط بالزکاة والخمس کلیهما··· ۷۶
القسم السادس فی نظام الأسرة
کتابا النکاح والطلاق··· ۹۳
القسم السابع فی السیاسات الرئیسیة
کتاب الجهاد··· ۱۲۹
(۶)
الطلیعة
« یا ربّ، إنّ قومی اتّخذوا هذا القران مهجورا».
القران الکریم هو المصدر الرئیسی فی التشریع الإسلامی، وهو کتاب الفرقان الذی یفرق بین الحقّ والباطل، والتبیان لکلّ شیء، وهو المبین لأحکام اللّه وشرائعه، وهو المعجزة الخالدة علی مرّ الأزمان، وتطوّر البشریة ، کان ولا یزال الأثر الساطع والبرهان القاطع فی الوحی السماوی والتشریع الإلهی، ومع کلّ ذلک فهو الکتاب المهجور الذی غفل عنه المسلمون، ولا سیما فی الفقه الإسلامی، هذا، والتعرّف علی القران الکریم له دور کبیر فی استخراج الأحکام والقوانین الإسلامیة، وهذا الکتاب؛ أعنی «الفهرس الحدیث لآیات الأحکام» اهتمّ بإبراز الفهرس الجدید للآیات الأحکام التی لها دور أساسی فی استنباط الأحکام الفقهیة المعبّرة عنها ب «آیات الأحکام»، وقد جمعته ورتّبته فی زمن السابق علی هذا الترتیب، وأرجو أن أکمله إن شاء اللّه:
(۷)
القسم الأوّل فی الطهارة والنجاسة.
القسم الثانی فی العبادة.
القسم الثالث فی العبادات الموسمیة.
القسم الرابع فی الاقتصاد.
القسم الخامس فی الوجوهات الشرعیة.
القسم السادس فی نظام الأسرة.
القسم السابع فی السیاسات الرئیسیة.
وآخر دعوانا أن الحمد للّه ربّ العالمین
(۸)
(۹)
القسم الأوّل فی الطهارة والنجاسة
(۱۰)
کتاب الطهارة والنجاسة
وفیها ما یرتبط بالطهارة؛ فقهیةً کان أو غیرها.
۱ « وبشّر الذین آمنوا وعملوا الصالحات أنّ لهم جنّات تجری من تحتها الأنهار، کلّما رزقوا منها من ثمرة رزقا قالوا هذا الذی رزقنا من قبل، وأتوا به متشابها، ولهم فیها أزواج مطهرة، وهم فیها خالدون»(۱).
۲ « وإذ جعلنا البیت مثابةً للناس وأمنا واتّخذوا من مقام إبراهیم مصلّی، وعهدنا إلی إبراهیم وإسماعیل أن طهّرا بیتی للطائفین والعاکفین والرکع السجود»(۲).
۳ « ویسألونک عن المحیض، قل هو أذی، فاعتزلوا النساء فی المحیض ، ولا تقربوهنّ حتّی یطهرن، فإذا تطهرن فأتوهنّ من حیث أمرکم اللّه ، إن اللّه یحبّ التوابین ویحبّ المتطهّرین»(۳).
۴ « قل أؤنبئکم بخیر من ذلکم للذین اتّقوا عند ربّهم جنات
۱ـ البقرة / ۲۵٫
۲ـ البقرة / ۱۲۵٫
۳ـ البقرة / ۲۲۲٫
(۱۱)
تجری من تحتها الأنهار خالدین فیها، وأزواج مطهرة ورضوان من اللّه، واللّه بصیر بالعباد»(۱).
۵ « وإذ قالت الملائکة: یا مریم، إن اللّه اصطفاک وطهّرک واصطفاک علی نساء العالمین»(۲).
۶ « والذین آمنوا وعملوا الصالحات سندخلهم جنّات تجری من تحتها الأنهار خالدین فیها أبدا، لهم فیها أزواج مطهّرة وندخلهم ظلاًّ ظلیلاً»(۳).
۷ « یا أیها الذین آمنوا إذا قمتم إلی الصلاة فاغسلوا وجوهکم وأیدیکم إلی المرافق، وامسحوا برؤوسکم وأرجلکم إلی الکعبین، وإن کنتم جنبا فاطّهروا، وإن کنتم مرضی أو علی سفر أو جاء أحد منکم من الغائط أو لامستم النساء فلم تجدوا ماءً فتیمّموا صعیدا طیبا، فامسحوا بوجوهکم وأیدیکم منه، ما یرید اللّه لیجعل علیکم من حرج، ولکن یرید لیطهّرکم، ولیتمّ نعمته علیکم، لعلّکم تشکرون»(۴).
۸ « یا أیها الذین آمنوا إنّما الخمر والمیسر والأنصاب والأزلام رجس من عمل الشیطان، فاجتنبوه، لعلّکم تفلحون»(۵).
۹ « فمن یرد اللّه أن یهدیه یشرح صدره للإسلام، ومن یرد أن یضلّه یجعل صدره ضیقا حرجا، کأنّما یصعد فیالسماء، کذلک یجعل اللّه الرجس علی الذین لا یؤمنون»(۶).
۱ـ آل عمران / ۱۵٫
۲ـ آل عمران / ۴۲٫
۳ـ النساء / ۵۷٫
۴ـ المائدة / ۶٫
۵ـ المائدة / ۹۰٫
۶ـ الانعام / ۱۲۵٫
(۱۲)
۱۰ « وهو الذی یرسل الریاح بشرا بین یدی رحمته حتّی إذا أقلت سحابا ثقالاً سقناه لبلد میت، فأنزلنا به الماء فأخرجنا به من کلّ الثمرات، کذلک نخرج الموتی لعلّکم تذکرونّ»(۱).
۱۱ « الذین یتبعون الرسول النبی الأمّی الذی یجدونه مکتوبا عندهم فیالتوراة والانجیل، یأمرهم بالمعروف، وینهاهم عن المنکر، ویحلّ لهم الطیبات، ویحرم علیهم الخبائث، ویضع عنهم إصرهم، والأغلال التی کانت علیهم، فالذین آمنوا به وعزّروه ونصروه واتّبعوا النور الذی أنزل معه أولئک هم المفلحون»(۲).
۱۲ « إذ یغشیکم النعاس أمنةً منه، وینزل علیکم من السماء ماءً لیطهرکم به، ویذهب عنکم رجز الشیطان، ولیربط علی قلوبکم، ویثبت به الأقدام»(۳).
۱۳ « یا أیها الذین آمنوا إنّما المشرکون نجس، فلا یقربوا المسجد الحرام بعد عامهم هذا، وإن خفتم عیلةً فسوف یغنیکم اللّه من فضله إن شاء، إن اللّه علیم حکیم»(۴).
۱۴ « سیحلفون باللّه لکم إذا انقلبتم إلیهم لتعرضوا عنهم، فأعرضوا عنهم، إنّهم رجس، ومأواهم جهنّم، جزاء بما کانوا یکسبون»(۵).
۱۵ « لا تقم فیه أبدا لمسجد أسّس علی التقوی من أوّل یوم
۱ـ الأعراف / ۵۷٫
۲ـ الأعراف/۱۵۷٫
۳ـ الانفال / ۱۱٫
۴ـ التوبة / ۲۸٫
۵ـ التوبة / ۹۵٫
(۱۳)
أحقّ أن تقوم فیه، فیه رجال یحبّون أن یتطهّروا، واللّه یحبّ المطهّرین»(۱).
۱۶ « وأمّا الذین فی قلوبهم مرض فزادتهم رجسا إلی رجسهم، وماتوا وهم کافرون»(۲).
۱۷ « قالت یا ویلتی ءألد وأنا عجوز، وهذا بعلی شیخا، إنّ هذا لشیء عجیب»(۳).
۱۸ « وجاءه قومه یهرعون إلیه، ومن قبل کانوا یعملون السیئات، قال: یا قوم، هؤلاء بناتی هنّ أطهر لکم، فاتّقوا اللّه ولا تخزون فی ضیفی، ألیس منکم رجل رشید»(۴).
۱۹ « أنزل من السماء ماءً فسالت أودیةً بقدرها، فاحتمل السیل زبدا رابیا ، وممّا یوقدون علیه فی النّار ابتغاء حلیة أو متاع زبد، مثله کذلک یضرب اللّه الحق والباطل، فأمّا الزبد فیذهب جفاءً، وأمّا ما ینفع الناس فیمکث فی الأرض کذلک یضرب اللّه الأمثال»(۵).
۲۰ « وأرسلنا الریاح لواقح، فأنزلنا من السماء ماءً، فأسقیناکموه، وما أنتم له بخازنین»(۶).
۲۱ « هو الذی أنزل من السماء ماءً لکم منه شراب ومنه شجر فیه تسیمون»(۷).
۲۲ « أو لم یرَ الذین کفروا أنّ السماوات والأرض کانتا رتقا
۱ـ التوبة / ۱۰۸٫
۲ـ التوبة / ۱۲۵٫
۳ـ هود / ۷۲٫
۴ـ هود / ۷۸٫
۵ـ الرعد / ۱۷٫
۶ـ الحجر / ۲۲٫
۷ـ النحل / ۱۰٫
(۱۴)
ففتقناهما، وجعلنا من الماء کلّ شیء حی، أفلا یؤمنون»(۱).
۲۳ « وإذ بوّأنا لإبراهیم مکان البیت أن لا تشرک بی شیئا، وطهّر بیتی للطائفین والقائمین والرکع السجود»(۲).
۲۴ « وأنزلنا من السماء ماءً بقدر فأسکناه فی الأرض، وإنّا علی ذهاب به لقادرون»(۳).
۲۵ « واللّه خلق کلّ دابّة من ماء، فمنهم من یمشی علی بطنه، ومنهم من یمشی علی رجلین، ومنهم من یمشی علی أربع، یخلق اللّه ما یشاء، إن اللّه علی کلّ شیء قدیر»(۴).
۲۶ « وهو الذی أرسل الریاح بشرا بین یدی رحمته، وأنزلنا من السماء ماءً طهورا»(۵).
۲۷ « فما کان جواب قومه إلاّ أن قالوا: أخرجوا آل لوط من قریتکم إنّهم أناس یتطهّرون»(۶).
۲۸ « ولمّا ورد ماء مدین وجد علیه أمةً من النّاس یسقون ووجد من دونهم امرأتین تذودان، قال ما خطبکما قالتا لا نسقی حتّی یصدر الرعاء، وأبونا شیخ کبیر»(۷).
۲۹ « خلق السماوات بغیر عمد ترونها، وألقی فی الأرض رواسی أن تمید بکم، وبثّ فیها من کلّ دابّة، وأنزلنا من السماء ماءً، فأنبتنا فیها من کلّ زوج کریم»(۸).
۱ـ الأنبیاء / ۳۰٫
۲ـ الحج / ۲۶٫
۳ـ المؤمنون / ۱۸٫
۴ـ النور / ۴۵٫
۵ـ الفرقان / ۴۸٫
۶ـ النمل / ۵۶٫
۷ـ القصص / ۲۳٫
۸ـ اللقمان / ۱۰٫
(۱۵)
۳۰ « ارکض برجلک هذا مغتسل بارد وشراب»(۱).
۳۱ « ألم تر أن اللّه أنزل من السماء ماءً فسلکه ینابیع فی الأرض ثمّ یخرج به زرعا مختلفا ألوانه ثمّ یهیج فتراه مصفرّا ثمّ یجعله حطاما، إنّ فی ذلک لذکری لأولی الألباب»(۲).
۳۲ « مثل الجنّة التی وعد المتّقون فیها أنهار من ماء غیر آسن، وأنهار من لبن لم یتغیر طعمه، وأنهار من خمر لذّةً للشاربین، وأنهار من عسل مصفّی، ولهم فیها من کلّ الثمرات ومغفرة من ربّهم، کمن هو خالد فی النار، وسقوا ماءً حمیما، فقطع أمعاءهم»(۳).
۳۳ « ونزّلنا من السماء ماءً مبارکا، فأنبتنا به جنّات وحبّ الحصید»(۴).
۳۴ « ففتحنا أبواب السماء بماء منهمر»(۵).
۳۵ « وفجّرنا الأرض عیونا فالتقی الماء علی أمر قد قدر»(۶).
۳۶ « ونبّئهم أنّ الماء قسمة بینهم کلّ شرب محتضر»(۷).
۳۷ « أفرأیتم الماء الذی تشربون»(۸).
۳۸ « لایمسّه إلاّ المطهّرون»(۹).
۱ـ ص / ۴۲٫
۲ـ الزمر / ۲۱٫
۳ـ محمد / ۱۵٫
۴ـ ق / ۹٫
۵ـ القمر / ۱۱٫
۶ـ القمر / ۱۲٫
۷ـ القمر / ۲۸٫
۸ـ الواقعة / ۶۸٫
(۱۶)
۳۹ « قل أرأیتم إن أصبح ماءکم غورا، فمن یأتیکم بماء معین»(۱).
۴۰ « وأن لو استقاموا علی الطریقة لأسقیناهم ماءً غدقا»(۲).
۴۱ « عالیهم ثیاب سندس خضر واستبرق، وحلوا أساور من فضّة، وسقاهم ربهم شرابا طهورا»(۳).
۴۲ « ألم نخلقکم من ماء مهین»(۴).
۴۳ « شامخات، وأسقیناکم ماءً فراتا»(۵).
۴۴ « وأنزلنا من المعصرات ماءً ثجّاجا»(۶).
۴۵ « مرفوعة مطهّرة»(۷).
۴۶ « خلق من ماء دافق»(۸).
۴۷ « رسول من اللّه یتلو صحفا مطهّرة»(۹).
۱ـ الواقعة / ۷۹٫
۲ـ الملک / ۳۰٫
۳-الجن / ۱۶٫
۴ – الانسان / ۲۱٫
۵ـ المرسلات / ۲۰٫
۶-المرسلات / ۲۷٫
۷ـ النبأ / ۱۴٫
۸ـ العبس / ۱۴٫
۹ـ الطارق / ۶٫
۱۰ـ البینة / ۲٫
(۱۷)
(۱۸)
القسم الثانی فی العبادة (الصلاة)
(۱۹)
(۲۰)
کتاب الصلاة
۴۸ « وقلنا یا آدم اسکن أنت وزوجک الجنّة، وکلا منها رغدا حیث شئتما . ولا تقربا هذه الشجرة، فتکونا من الظالمین»(۱).
۴۹ « وإذ قلنا ادخلوا هذه القریة، فکلوا منها حیث شئتم رغدا. وادخلوا الباب سجّدا. وقولوا حطّة، نغفر لکم خطایاکم، وسنزید المحسنین»(۲).
۵۰ « ومن أظلم ممّن منع مساجد اللّه أن یذکر فیها اسمه، وسعی فی خرابها، أولئک ما کان لهم أن یدخلوها إلاّ خائفین، لهم فی الدنیا خزی، ولهم فی الآخرة عذاب عظیم»(۳).
۵۱ « سیقول السفهاء من الناس: ما ولاّهم عن قبلتهم التی کانوا علیها؟ قل: للّه المشرق والمغرب، یهدی من یشاء إلی صراط مستقیم»(۴).
۱ـ البقرة / ۳۵٫
۲ـ البقرة / ۵۸٫
۳ـ البقرة / ۱۱۴٫
۴ـ البقرة / ۱۴۲٫
(۲۱)
۵۲ « یا أیها الذین آمنوا، استعینوا بالصبر والصلاة، إن اللّه مع الصابرین»(۱).
۵۳ « أیاما معدودات، فمن کان منکم مریضا أو علی سفر فعدّة من أیام أخر، وعلی الذین یطیقونه فدیة طعام مسکین، فمن تطوّع خیرا فهو خیر له، وأن تصوموا خیر لکم، إن کنتم تعلمون»(۲).
۵۴ « والمطلّقات یتربّصن بأنفسهنّ ثلاثة قروء. ولا یحلّ لهنّ أن یکتمن ما خلق اللّه فی أرحامهنّ إنّ کنّ یؤمنّ باللّه والیوم الآخر. وبعولتهنّ أحقّ بردّهنّ فی ذلک إن أرادوا إصلاحا. ولهنّ مثل الذی علیهنّ بالمعروف. وللرجال علیهن درجة. واللّه عزیز حکیم»(۳).
۵۵ « فنادته الملائکة، وهو قائم یصلّی فی المحراب: أن اللّه یبشّرک بیحیی، مصدّقا بکلمة من اللّه، وسیدا وحصورا ونبیا من الصالحین»(۴).
۵۶ « یا مریم، اقنتی لربّک، واسجدی، وارکعی مع الراکعین»(۵).
۵۷ « لیسوا سواء من أهل الکتاب أمة قائمةً یتلون آیات اللّه آناء اللیل وهم یسجدون»(۶).
۵۸ « ها أنتم أولاء تحبّونهم، ولا یحبّونکم، وتؤمنون بالکتاب کلّه، وإذا لقوکم قالوا: آمنّا، وإذا خلوا عضّوا علیکم الأنامل من الغیظ، قل: موتوا بغیظکم، إن اللّه علیم بذات الصدور»(۷).
۱ـ البقرة / ۱۵۳٫
۲ـ البقرة / ۱۸۴٫
۳ـ البقرة / ۲۲۸٫
۴ـ آل عمران / ۳۹٫
۵ـ آل عمران / ۴۳٫
۶ـ آل عمران / ۱۱۳٫
۷ـ آل عمران / ۱۱۹٫
(۲۲)
۵۹ « یا أیها الذین آمنوا، لا تقربوا الصلاة وأنتم سکاری حتّی تعلموا ما تقولون، ولا جنبا إلاّ عابری سبیل حتّی تغتسلوا. وإن کنتم مرضی أو علی سفر أو جاء أحد منکم من الغائط أو لامستم النساء فلم تجدوا ماءً فتیمّموا صعیدا طیبا، فامسحوا بوجوهکم وأیدیکم. إن اللّه کان عفوّا غفورا»(۱).
۶۰ « ألم تر إلی الذین قیل لهم کفوا أیدیکم، وأقیموا الصلاة، وآتوا الزکاة ، فلمّا کتب علیهم القتال إذا فریق منهم یخشون الناس کخشیة اللّه أو أشدّ خشیة، وقالوا: ربّنا، لم کتبت علینا القتال لولا أخّرتنا إلی أجل قریب؟ قل: متاع الدنیا قلیل، والآخرة خیر لمن أتقی، ولا تظلمون فتیلا»(۲).
۶۱ « أفلا یتدبّرون القران، ولو کان من عند غیر اللّه لوجدوا فیه اختلافا کثیرا»(۳).
۶۲ « آخرین یریدون أن یأمنوکم ویأمنوا قومهم کلّ ما ردّوا إلی الفتنة أرکسوا فیها، فإن لم یعتزلوکم ویلقوا إلیکم السلم ویکفوا أیدیهم، فخذوهم واقتلوهم حیث ثقفتموهم، وأولئکم جعلنا لکم علیهم سلطانا مبینا»(۴).
۱ـ النساء / ۴۳٫
۲ـ النساء / ۷۷٫
۳ـ النساء / ۸۲٫
۴ـ النساء / ۹۱٫
(۲۳)
۶۳ « وإذا کنت فیهم فأقمت لهم الصلاة. فلتقم طائفةً منهم معک، ولیأخذوا أسلحتهم، فإذا سجدوا فلیکونوا من ورائکم، ولتأت طائفة أخری لم یصلّوا، فلیصلّوا معک ولیأخذوا حذرهم وأسلحتهم ودّ الذین کفروا لو تغفلون عن أسلحتکم وأمتعتکم فیمیلون علیکم میلةً واحدة. ولا جناح علیکم إن کان بکم أذی من مطر أو کنتم مرضی أن تضعوا أسلحتکم، وخذوا حذرکم، إن اللّه أعدّ للکافرین عذابا مهینا»(۱).
۶۴ « فإذا قضیتم الصلاة فاذکروا اللّه قیاما وقعودا وعلی جنوبکم. فإذا اطمأننتم فأقیموا الصلاة، إنّ الصلاة کانت علی المؤمنین کتابا موقوتا»(۲).
۶۵ « إنّ المنافقین یخادعون اللّه، وهو خادعهم. وإذا قاموا إلی الصلاة قاموا کسالی، یراؤون الناس، ولا یذکرون اللّه إلاّ قلیلاً»(۳).
۶۶ « یا أیها الذین آمنوا إذا قمتم إلی الصلاة فاغسلوا وجوهکم وأیدیکم إلی المرافق، وامسحوا برؤوسکم وأرجلکم إلی الکعبین. وإن کنتم جنبا فاطّهروا. وإن کنتم مرضی أو علی سفر أو جاء أحد منکم من الغائط أو لامستم النساء فلم تجدوا ماءً فتیمّموا صعیدا طیبا، فامسحوا بوجوهکم وأیدیکم منه. ما یرید اللّه لیجعل علیکم من حرج، ولکن یرید لیطهّرکم، ولیتمّ نعمته علیکم، لعلّکم تشکرون»(۴).
۶۷ « إنّما ولیکم اللّه ورسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلاة ویؤتون الزکاة وهم راکعون»(۵).
۱ـ النساء / ۱۰۲٫
۲ـ النساء / ۱۰۳٫
۳ـ النساء / ۱۴۲٫
۴ـ المائدة / ۶٫
۵ـ المائدة / ۵۵٫
(۲۴)
۶۸ « ولقد أخذ اللّه میثاق بنی إسرائیل وبعثنا منهم اثنی عشر نقیبا، وقال اللّه: إنّی معکم لئن أقمتم الصلاة وآتیتم الزکاة وآمنتم برسلی وعزّرتموهم وأقرضتم اللّه قرضا حسنا لأکفرنّ عنکم سیئاتکم، ولأدخلنّکم جنّات تجری من تحتها الأنهار، فمن کفر بعد ذلک منکم فقد ضلّ سواء السبیل»(۱).
۶۹ « واذا نادیتم إلی الصلاة اتّخذوها هزوا ولعبا؛ ذلک بأنّهم قوم لا یعقلون»(۲).
۷۰ « وهذا کتاب أنزلناه مبارکا مصدّقا الذی بین یدیه، ولتنذر أمّ القری ومن حولها، والذین یؤمنون بالآخرة یؤمنون به، وهم علی صلاتهم یحافظون»(۳).
۷۱ « ولقد خلقناکم ثمّ صوّرناکم ثمّ قلنا للملائکة اسجدوا لآدم، فسجدوا إلاّ ابلیس لم یکن من الساجدین»(۴).
۷۲ « قل: أمر ربّی بالقسط، وأقیموا وجوهکم عند کلّ مسجد، وادعوه مخلصین له الدین کما بدءکم تعودون»(۵).
۷۳ « فریقا هدی، وفریقا حقّ علیهم الضلالة، إنّهم اتّخذوا الشیاطین أولیاء من دون اللّه، ویحسبون أنّهم مهتدون»(۶).
۷۴ « وقال موسی: یا فرعون، إنّی رسول من ربّ العالمین»(۷).
۷۵ « فاذا قریء القران فاستمعوا له، وأنصتوا، لعلّکم‌ترحمون»(۸).
۱ـ المائدة / ۱۲٫
۲ـ المائدة / ۵۸٫
۳ـ الأنعام / ۹۲٫
۴ـ الاعراف / ۱۱٫
۵ـ الاعراف / ۲۹٫
۶ـ الاعراف / ۳۰٫
۷ـ الاعراف / ۱۰۴٫
۸ـ الاعراف / ۲۰۴٫
(۲۵)
۷۶ « فإن تابوا وأقاموا الصلاة وآتوا الزکاة فإخوانکم فی الدین، ونفصّل الآیات لقوم یعلمون»(۱).
۷۷ « ما کان للمشرکین أن یعمّروا مساجد اللّه شاهدین علی أنفسهم بالکفر، أولئک حبطت أعمالهم، وفی النار هم خالدون»(۲).
۷۸ « وما منعهم أن تقبل منهم نفقاتهم إلاّ أنهم کفروا باللّه وبرسوله ولا یأتون الصلاة إلاّ وهم کسالی، ولا ینفقون إلاّ وهم کارهون»(۳).
۷۹ « فأعقبهم نفاقا فی قلوبهم إلی یوم یلقونه بما أخلفوا اللّه ما وعدوه، وبما کانوا یکذبون»(۴).
۸۰ « ولا تصلّ علی أحد منهم مات أبدا، ولا تقم علی قبره، إنّهم کفروا باللّه ورسوله وماتوا وهم فاسقون»(۵).
۸۱ « لا تقم فیه أبدا لمسجد أسّس علی التقوی من أوّل یوم أحقّ أن تقوم فیه، فیه رجال یحبّون أن یتطهّروا، واللّه یحبّ المطهّرین»(۶).
۸۲ « وآخرون اعترفوا بذنوبهم خلطوا عملاً صالحا، وآخر سیئا، عسی اللّه أن یتوب علیهم، إن اللّه غفور رحیم»(۷).
۸۳ « فلمّا جاء السحرة قال لهم موسی: ألقوا ما أنتم ملقون»(۸).
۱ـ التوبة / ۱۱٫
۲ـ التوبة / ۱۷٫
۳ـ التوبة / ۵۴٫
۴ـ التوبة / ۷۷٫
۵ـ التوبة / ۸۴٫
۶ـ التوبة / ۱۰۸٫
۷ـ التوبة / ۱۰۲٫
(۲۶)
۸۴ « وأوحینا إلی موسی وأخیه: أن تبّوا لقومکما بمصر بیوتا، واجعلوا بیوتکم قبلةً، وأقیموا الصلاة، وبشّر المؤمنین»(۱).
۸۵ « وأقم الصلاة طرفی النهار وزلفا من اللیل. إنّ الحسنات یذهبن السیئات، ذلک ذکری للذاکرین»(۲).
۸۶ « یا أیها الذین آمنوا إنّما المشرکون نجس، فلا یقربوا المسجد الحرام بعد عامهم هذا، وإن خفتم عیلةً فسوف یغنیکم اللّه من فضله إن شاء، إن اللّه علیم حکیم»(۳).
۸۷ « ألم یعلموا أنّ اللّه هو یقبل التوبة عن عباده، ویأخذ الصدقات، وأنّ اللّه هو التوّاب الرحیم»(۴).
۸۸ « خذ من أموالهم صدقةً تطهّرهم وتزکیهم بها، وصلّ علیهم، إنّ صلاتک سکن لهم، واللّه سمیع علیم»(۵).
۸۹ « إنّا أنزلناه قرانا عربیا لعلّکم تعقلون»(۶).
۹۰ « ورفع أبویه علی العرش، وخرّوا له سجّدا، وقال: یا أبت، هذا تأویل رؤیای من قبل، قد جعلها ربّی حقا، وقد أحسن بی إذ أخرجنی من السجن، وجاء بکم من البدو من بعد أن نزغ الشیطان بینی وبین إخوتی، إنّ ربّی لطیف لما یشاء، إنّه هو العلیم الحکیم»(۷).
۱ـ یونس / ۸۰٫
۲ـ یونس / ۸۷٫
۳ـ هود / ۱۱۴٫
۴ـ التوبة / ۲۸٫
۵ـ التوبة / ۱۰۴٫
۶ـ التوبة / ۱۰۳٫
۷ـ یوسف / ۲٫
(۲۷)
۹۱ « قل لعبادی الذین آمنوا: یقیموا الصلاة، وینفقوا ممّا رزقناهم سرّا وعلانیةً من قبل أن یأتی یوم لا بیع فیه ولا خلال»(۱).
۹۲ « فإذا قرءت القران فاستعذ باللّه من الشیطان الرجیم»(۲).
۹۳ « وکان یأمر أهله بالصلاة والزکاة، وکان عند ربّه مرضیا»(۳).
۹۴ « أولئک الذین أنعم اللّه علیهم من النبیین من ذریة آدم، وممّن حملنا مع نوح، ومن ذریة إبراهیم وإسرائیل، وممّن هدینا واجتبینا إذا تتلی علیهم آیات الرحمن خرّوا سجّدا وبکیا»(۴).
۹۵ « فخلف من بعدهم خلف أضاعوا الصلاة واتّبعوا الشهوات، فسوف یلقون غیا»(۵).
۹۶ « واخفض لهما جناح الذلّ من الرحمة، وقل ربّ ارحمهما کما ربّیانی صغیرا»(۶).
۹۷ « وإذ قلنا للملائکة اسجدوا لآدم فسجدوا إلاّ إبلیس، قال ءأسجد لمن خلقت طینا»(۷).
۹۸ « أقم الصلاة لدلوک الشمس إلی غسق اللیل وقران الفجر، إنّ قران الفجر کان مشهودا»(۸).
۹۹ « ومن اللیل فتهجّد به نافلةً لک، عسی أن یبعثک ربّک مقاما محمودا»(۹).
۱ـ یوسف / ۱۰۰٫
۲ـ ابراهیم / ۳۱٫
۳ـ حجر / ۸۷٫
۴ـ مریم / ۵۵٫
۵ـ مریم / ۵۸٫
۶ـ مریم / ۵۹٫
۷ـ الاسراء / ۲۴٫
۸ـ الاسراء / ۶۱٫
۹ـ الاسراء / ۷۸٫
(۲۸)
۱۰۰ « وقرانا فرقناه لتقرءه علی النّاس علی مکث، ونزّلناه تنزیلاً»(۱).
۱۰۱ « قل آمنوا به أو لا تؤمنوا، إنّ الذین أوتوا العلم من قبله إذا یتلی علیهم یخرّون للأذقان سجّدا»(۲).
۱۰۲ « وکذلک أعثرنا علیهم لیعلموا أنّ وعد اللّه حق، وأنّ‌الساعة لا ریب فیها، إذ یتنازعون بینهم أمرهم، فقالوا: ابنوا علیهم بنیانا، ربّهم أعلم بهم، قال الذین غلبوا علی أمرهم: لنتّخذنّ علیهم مسجدا»(۳).
۱۰۳ « إنّنی أنا اللّه، لا إله إلاّ أنا، فاعبدنی، وأقم الصلاة لذکری»(۴).
۱۰۴ « وکذلک أنزلناه قرانا عربیا، وصرفنا فیه من الوعید لعلّهم یتّقون أو یحدث لهم ذکرا»(۵).
۱۰۵ « وإذ قلنا للملائکة اسجدوا لآدم فسجدوا إلاّ إبلیس، أبی واستکبر، وکان من الکافرین»(۶).
۱۰۶ « وأمر أهلک بالصلاة، واصطبر علیها، لا نسألک رزقا، نحن نرزقک، والعاقبة للتقوی»(۷).
۱۰۷ « إنّ الذین کفروا ویصدّون عن سبیل اللّه والمسجد الحرام، الذی جعلناه للناس؛ سواء العاکف فیه والباد، ومن یرد فیه بإلحاد بظلم نذقه من عذاب ألیم»(۸).
۱ـ الاسراء / ۷۹٫
۲ـ الاسراء / ۱۰۶٫
۳ـ الاسراء / ۱۰۷٫
۴ـ الکهف / ۲۱٫
۵ـ طه / ۱۴٫
۶ـ طه / ۱۱۳٫
۷ـ طه / ۱۱۶٫
۸ـ طه / ۱۳۲٫
۹ـ الحج / ۲۵٫
(۲۹)
۱۰۸ « وإذ بوّأنا لإبراهیم مکان البیت أن لا تشرک بی شیئا، وطهّر بیتی للطائفین والقائمین والرکع السجود»(۱).
۱۰۹ « الذین إن مکنّاهم فی الأرض أقاموا الصلاة، وآتوا الزکاة، وأمروا بالمعروف ونهوا عن المنکر، وللّه عاقبة الأمور»(۲).
۱۱۰ « وإذا قیل لهم اسجدوا للرحمن قالوا: وما الرحمن، أنسجد لما تأمرنا ، وزادهم نفورا»(۳).
۱۱۱ « والذین یبیتون لربّهم سجّدا وقیاما»(۴).
۱۱۲ « والذین هم علی صلواتهم یحافظون»(۵).
۱۱۳ « وعلیها وعلی الفلک تحملون»(۶).
۱۱۴ « إن هو إلاّ رجل به جنّة، فتربّصوا به حتّی حین»(۷).
۱۱۵ « رجال لا تلهیهم تجارة ولا بیع عن ذکر اللّه وإقام الصلاة وإیتاء الزکاة، یخافون یوما تتقلّب فیه القلوب والأبصار»(۸).
۱۱۶ « یا أیها الذین آمنوا لیستأذنکم الذین ملکت أیمانکم، والذین لم یبلغوا الحلم منکم ثلاث مرّات من قبل صلاة الفجر، وحین تضعون ثیابکم من الظهیرة، ومن بعد صلاة العشاء ثلاث عورات لکم، لیس علیکم ولا علیهم جناح بعدهنّ طوافون علیکم بعضکم علی بعض، کذلک یبین اللّه لکم الآیات ، واللّه علیم حکیم»(۹).
۱۱۷ « الذی یراک حین تقوم»(۱۰).
۱۱۸ « وتقلّبک فی الساجدین»(۱۱).
۱ـ الحج / ۲۶٫
۲ـ الحج / ۴۱٫
۳ـ الفرقان / ۶۰٫
۴ـ الفرقان / ۶۴٫
۵ـ المؤمنون / ۹٫
۶ـ المؤمنون / ۲۲٫
۷ـ المؤمنون / ۲۵٫
۸ـ النور / ۳۷٫
۹ـ النور / ۵۸٫
۱۰ـ الشعراء / ۲۱۸٫
۱۱ـ الشعراء / ۲۱۹٫
(۳۰)
۱۱۹ « أتل ما أوحی إلیک من الکتاب، وأقم الصلاة، إنّ الصلاة تنهی عن الفحشاء والمنکر، ولذکر اللّه أکبر، واللّه یعلم ما تصنعون»(۱).
۱۲۰ « وقرن فی بیوتکنّ، ولا تبرجنّ تبرّج الجاهلیة الأولی، وأقمن الصلاة ، وآتین الزکاة، وأطعن اللّه ورسوله، إنّما یرید اللّه لیذهب عنکم الرجس أهل البیت، ویطهّرکم تطهیرا»(۲).
۱۲۱ « یا بنی، أقم الصلاة، وامر بالمعروف، وانه عن المنکر،واصبر علی ما أصابک، إنّ ذلک من عزم الأمور، ولا تصعّر خدّک للناس، ولا تمش فی الأرض مرحا، إن اللّه لا یحبّ کلّ مختال فخور»(۳).
۱۲۲ « إنّما یؤمن بآیاتنا الذین إذا ذکروا بها خرّوا سجّدا، وسبّحوا بحمد ربّهم، وهم لا یستکبرون»(۴).
۱۲۳ « قل إنّما أعظکم بواحدة أن تقوموا للّه مثنی وفرادی، ثمّ تتفکروا، ما بصاحبکم من جنّة، إن هو نذیر لکم بین یدی عذاب شدید»(۵).
۱۲۴ « قال لقد ظلمک بسؤال نعجتک إلی نعاجه، وإن کثیرا من الخلطاء لیبغی بعضهم علی بعض إلاّ الذین آمنوا وعملوا
۱ـ العنکبوت / ۴۵٫
۲ـ الاحزاب / ۳۳٫
۳ـ لقمان / ۱۷ ۱۸٫
۴ـ السجدة / ۱۵٫
۵ـ سبأ / ۴۶٫
(۳۱)
الصالحات، وقلیل ما هم، وظنّ داود أنّما فتنّاه، فاستغفر ربّه، وخرّ راکعا وأناب»(۱).
۱۲۵ « قال: ربّ اغفر لی، وهب لی ملکا لا ینبغی لأحد من بعدی، إنّک أنت الوهّاب»(۲).
۱۲۶ « فسجد الملائکة کلّهم أجمعون»(۳).
۱۲۷ « أمّن هو قانت آناء اللیل ساجدا وقائما یحذر الآخرة ویرجو رحمة ربّه، قل هل یستوی الذین یعلمون والذین لا یعلمون، إنّما یتذکر أولو الألباب»(۴).
۱۲۸ « قرانا عربیا غیر ذی عوج، لعلّهم یتّقون»(۵).
۱۲۹ « ومن آیاته اللیل والنّهار والشمس والقمر لا تسجدوا للشمس ولا للقمر، واسجدوا للّه الذی خلقهن إن کنتم إیاه تعبدون»(۶).
۱۳۰ « أفلا یتدبّرون القران، أم علی قلوب أقفالها»(۷).
۱۳۱ « محمّد رسول اللّه، والذین معه أشدّاء علی الکفّار، رحماء بینهم، تراهم رکعا سجّدا، یبتغون فضلاً من اللّه ورضوانا، سیماهم فی وجوههم من أثر السجود، ذلک مثلهم فی التوراة، ومثلهم فی الانجیل کزرع أخرج شطأه فآزره فاستغلظ فاستوی علی سوقه یعجب الزراع لیغیظ بهم الکفّار، وعد الذین آمنوا وعملوا الصالحات منهم مغفرةً وأجرا عظیما»(۸).
۱۳۲ « ومن اللیل فسبّحه، وأدبار السجود»(۹).
۱ـ ص / ۲۴٫
۲ـ ص / ۳۵٫
۳ـ ص / ۷۳٫
۴ـ الزمر / ۹٫
۵ـ الزمر / ۲۸٫
۶ـ الفصلت / ۳۷٫
۷ـ محمد / ۲۴٫
۸ـ الفتح / ۲۹٫
۹ـ ق / ۴۰٫
(۳۲)
۱۳۳ « الذین هم علی صلاتهم دائمون»(۱).
۱۳۴ « والذین هم علی صلاتهم یحافظون»(۲).
۱۳۵ « واصبر لحکم ربّک، فإنّک بأعیننا، وسبّح بحمد ربّک حین تقوم»(۳).
۱۳۶ « فاسجدوا للّه واعبدوا»(۴).
۱۳۷ « ولقد یسّرنا القران للذکر فهل من مدکر»(۵).
۱۳۸ « والنجم والشجر یسجدان»(۶).
۱۳۹ « لا یستوی أصحاب النار وأصحاب الجنّة، أصحاب الجنّة هم الفائزون»(۷).
۱۴۰ « یا أیها الذین آمنوا، إذا نودی للصلاة من یوم الجمعة فاسعوا إلی ذکر اللّه، وذروا البیع، ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون»(۸).
۱۴۱ « فإذا قضیت الصلاة فانتشروا فی الأرض، وابتغوا من فضل اللّه، واذکروا اللّه کثیرا، لعلّکم تفلحون»(۹).
۱۴۲ « وإذا رأوا تجارةً أو لهوا انفضّوا إلیها وترکوک قائما، قل: ما
۱ـ المعارج / ۲۳٫
۲ـ المعارج ۳۴٫
۳ـ الطور / ۴۸٫
۴ـ النجم / ۶۲٫
۵ـ قمر / ۱۷٫
۶ـ الرحمن / ۶٫
۷ـ الحشر / ۲۰٫
۸ـ الجمعة / ۹٫
۹ـ الجمعة / ۱۰٫
(۳۳)
عند اللّه خیر من اللهو ومن التجارة، واللّه خیر الرازقین»(۱).
۱۴۳ « ألم تر أن اللّه یسجد له من فی السماوات ومن فی الأرض والشمس والقمر والنجوم والجبال والشجر والدوّاب وکثیر من الناس، وکثیر حقّ علیه العذاب، ومن یهن اللّه فما له من مکرم إن یفعل ما یشاء»(۲).
۱۴۴ « قم اللیل إلاّ قلیلا»(۳).
۱۴۵ « إنّ ناشئة اللیل هی أشدّ وطأ وأقوم قیلا»(۴).
۱۴۶ « إنّ ربّک یعلم أنّک تقوم أدنی من ثلثی اللیل ونصفه وثلثه، وطائفة من الذین معک، واللّه یقدر اللیل والنهار، علم أن لن تحصوه، فتاب علیکم، فاقرءوا ما تیسّر من القران، علم أن سیکون منکم مرضی، وآخرون یضربون فی الأرض، یبتغون من فضل اللّه، وآخرون یقاتلون فی سبیل اللّه، فاقرؤوا ما تیسّر منه، وأقیموا الصلاة، وآتوا الزکاة، وأقرضوا اللّه قرضا حسنا، وما تقدّموا لأنفسکم من خیر تجدوه عند اللّه هو خیرا وأعظم أجرا، واستغفروا اللّه، إنّ اللّه غفور رحیم»(۵).
۱۴۷ « قم فأنذر»(۶).
۱۴۸ « وربّک فکبّر»(۷).
۱۴۹ « ومن اللیل فاسجد له، وسبّحه لیلاً طویلا»(۸).
۱۵۰ « إنّ علینا جمعه وقرانه»(۹).
۱ـ الجمعة / ۱۱٫
۲ـ الحج / ۱۸٫
۳ـ المزمل / ۲٫
۴ـ المزمل / ۶٫
۵ـ المزمل / ۲۰٫
۶ـ المدثر / ۲٫
۷ـ المدثر / ۳٫
۸-الانسان / ۲۶٫
۹ـ القیامة / ۱۷٫
(۳۴)
۱۵۱ « فإذا قرأناه فاتّبع قرانه»(۱).
۱۵۲ « فلا صدّق ولا صلّی»(۲).
۱۵۳ « وإذا قیل لهم ارکعوا لا یرکعون»(۳).
۱۵۴ « وإذا قریء علیهم القران لا یسجدون»(۴).
۱۵۵ « إلاّ ما شاء اللّه، إنّه یعلم الجهر وما یخفی»(۵).
۱۵۶ « الذین هم عن صلاتهم ساهون»(۶).
۱۵۷ « إنّا أعطیناک الکوثر، فصلّ لربّک وانحر، إنّ شانئک هو الأبتر»(۷).
۱- القیامة / ۱۸٫
۲- القیامة / ۳۱٫
۳-المرسلات / ۴۸٫
۴-الانشقاق / ۲۱٫
۵-الاعلی / ۷٫
۶-ماعون / ۵٫
۷ـ الکوثر / ۱ـ۳٫
(۳۵)
(۳۶)
(۳۷)
القسم الثّالث فی العبادات الموسمیة
(۳۸)
کتاب الحجّ
۱۵۸ « إنّ الذین کفروا سواء علیهم ءأنذرتهم أم لم تنذرهم لا یؤمنون»(۱).
۱۵۹ « ختم اللّه علی قلوبهم وعلی سمعهم وعلی أبصارهم غشاوة، ولهم عذاب عظیم»(۲).
۱۶۰ « ومن النّاس من یقول آمنّا باللّه وبالیوم الآخر، وما هم بمؤمنین»(۳).
۱۶۱ « یخادعون اللّه والذین آمنوا، وما یخدعون إلاّ أنفسهم، وما یشعرون»(۴).
۱۶۲ « وإذ نجّیناکم من آل فرعون یسومونکم سوء العذاب، یذبّحون أبناءکم، ویستحیون نساءکم، وفی ذلکم بلاء من ربّکم عظیم»(۵).
۱ـ البقرة / ۶٫
۲ـ البقرة / ۷٫
۳ـ البقرة / ۸٫
۴ـ البقرة / ۹٫
۵-البقرة / ۴۹٫
(۳۹)
۱۶۳ « ومن أظلم ممّن منع مساجد اللّه أن یذکر فیها اسمه، وسعی فی خرابها، أولئک ما کان لهم أن یدخلوها إلاّ خائفین، لهم فی الدنیا خزی، ولهم فی الآخرة عذاب عظیم»(۱).
۱۶۴ « وإذ جعلنا البیت مثابةً للناس وأمنا، واتّخذوا من مقام إبراهیم مصلی ، وعهدنا إلی إبراهیم وإسماعیل أن طهّرا بیتی للطائفین والعاکفین والرکع السجود»(۲).
۱۶۵ « قد نری تقلّب وجهک فی السماء، فلنولینّک قبلةً ترضاها، فولّ وجهک شطر المسجد الحرام، وحیث ما کنتم فولّوا وجوهکم شطره، وإنّ الذین أوتوا الکتاب لیعلمون أنّه الحقّ من ربّهم، وما اللّه بغافل عمّا یعملون»(۳) .
۱۶۶ « ولئن أتیت الذین أوتوا الکتاب بکلّ آیة ما تبعوا قبلتک، وما أنت بتابع قبلتهم، وما بعضهم بتابع قبلة بعض، ولئن اتّبعت أهواءهم من بعد ما جاءک من العلم إنّک إذا لمن الظالمین»(۴).
۱۶۷ « ومن حیث خرجت فولّ وجهک شطر المسجد الحرام، وحیث ما کنتم فولّوا وجوهکم شطره لئلاّ یکون للنّاس علیکم حجّةً إلاّ الذین ظلموا منهم، فلا تخشوهم واخشونی، ولأتمّ نعمتی علیکم، ولعلّکم تهتدون»(۵).
۱۶۸ « إنّ الصفا والمروة من شعائر اللّه، فمن حجّ البیت أو اعتمر
۱-البقرة / ۱۱۴٫
۲-البقرة / ۱۲۵٫
۳ـ البقرة / ۱۴۴٫
۴ـ البقرة / ۱۴۵٫
۵ـ البقرة / ۱۵۰٫
(۴۰)
فلا جناح علیه أن یطوّف بهما، ومن تطوّع خیرا فإنّ اللّه شاکر علیم»(۱).
۱۶۹ « یسألونک عن الأهلّة، قل هی مواقیت للنّاس والحجّ، ولیس البرّ بأن تأتوا البیوت من ظهورها، ولکنّ البرّ من اتّقی، وأتوا البیوت من أبوابها، واتّقوا اللّه، لعلّکم تفلحون»(۲).
۱۷۰ « واقتلوهم حیث ثقفتموهم، وأخرجوهم من حیث أخرجوکم، والفتنة أشدّ من القتل، ولا تقاتلوهم عند المسجد الحرام حتّی یقاتلوکم فیه، فإن قاتلوکم فاقتلوهم، کذلک جزاء الکافرین».
۱۷۱ « فإن انتهوا فإنّ اللّه غفور رحیم»(۳).
۱۷۲ « فإذا قضیتم مناسککم فاذکروا اللّه کذکرکم آباءکم أو أشدّ ذکرا، فمن الناس من یقول: ربّنا آتنا فی الدنیا، وما له فی الآخرة من خلاق»(۴).
۱۷۳ « اذکروا اللّه فی أیام معدودات، فمن تعجّل فی یومین فلا إثم علیه، ومن تأخّر فلا إثم علیه لمن اتّقی، واتقوا اللّه، واعلموا أنّکم إلیه تحشرون»(۵).
۱۷۴ « یسألونک عن الشهر الحرام قتال فیه، قل قتال فیه کبیر وصدّ عن سبیل اللّه وکفر به، والمسجد الحرام وإخراج أهله منه
۱ـ البقرة / ۱۵۸٫
۲-البقرة / ۱۸۹٫
۳ـ البقرة / ۱۹۱ـ۱۹۲٫
۴ـ البقرة / ۲۰۰٫
۵-البقرة / ۲۰۳٫
(۴۱)
أکبر عند اللّه، والفتنة أکبر من القتل، ولا یزالون یقاتلونکم حتّی یردّوکم عن دینکم إن استطاعوا، ومن یرتدد منکم عن دینه فیمت وهو کافر، فأولئک حبطت أعمالهم فی الدنیا والآخرة، وأولئک أصحاب النار هم فیها خالدون»(۱).
۱۷۵ « هو الذی أنزل علیک الکتاب، منه آیات محکمات، هنّ أمّ الکتاب وأخر متشابهات، فأمّا الذین فی قلوبهم زیغ فیتّبعون ما تشابه منه ابتغاء الفتنة وابتغاء تأویله، وما یعلم تأویله إلاّ اللّه والراسخون فی العلم، یقولون آمنّا به کلّ من عند ربّنا، وما یذّکر إلاّ أولوا الألباب»(۲).
۱۷۶ « ربّنا إنّک جامع الناس لیوم لا ریب فیه، إنّ اللّه لا یخلف المیعاد»(۳).
۱۷۷ « إنّ أوّل بیت وضع للناس للّذی ببکة مبارکا وهدی للعالمین»(۴).
۱۷۸ « فیه آیات بینات، مقام إبراهیم ومن دخله کان آمنا، وللّه علی الناس حجّ البیت من استطاع إلیه سبیلاً، ومن کفر فإنّ اللّه غنی عن العالمین»(۵).
۱۷۹ « یا أیها الذین آمنوا، لا تحلّوا شعائر اللّه، ولا الشهر الحرام، ولا الهدی، ولا القلائد، ولا آمّین البیت الحرام، یبتغون فضلاً من
۱-البقرة / ۲۱۷٫
۲ـ آل عمران / ۷٫
۳ـ آل عمران / ۹٫
۴-آل عمران / ۹۶٫
۵-آل عمران / ۹۷٫
(۴۲)
ربّهم ورضوانا، وإذا حللتم فاصطادوا، ولا یجرمنّکم شنآن قوم أن صدّوکم عن المسجد الحرام أن تعتدوا، وتعاونوا علی البرّ والتقوی، ولا تعاونوا علی الإثم والعدوان ، واتقوا اللّه، إنّ اللّه شدید العقاب»(۱).
۱۸۰ « واتل علیهم نبأ ابنی آدم بالحقّ، إذ قرّبا قربانا، فتقبّل من أحدهما ولم یتقبّل من الآخر، قال: لأقتلنّک، قال: إنّما یتقبّل اللّه من المتّقین»(۲).
۱۸۱ « یا أیها الذین آمنوا، لیبلونّکم اللّه بشیء من الصید تناله أیدیکم ورماحکم؛ لیعلم اللّه من یخافه بالغیب، فمن اعتدی بعد ذلک فله عذاب ألیم، الذین آمنوا لا تقتلوا الصید وأنتم حرم، ومن قتله منکم متعمّدا فجزاء مثل ما قتل من النعم، یحکم به ذوا عدل منکم هدیا بالغ الکعبة أو کفّارة طعام مساکین أو عدل، ذلک صیاما لیذوق وبال أمره، عفا اللّه عمّا سلف، ومن عاد فینتقم اللّه منه، واللّه عزیز ذو انتقام»(۳).
۱۸۲ « جعل اللّه الکعبة البیت الحرام قیاما للنّاس، والشهر الحرام، والهدی ، والقلائد، ذلک لتعلموا أن یعلم ما فی السماوات وما فی الأرض، وأنّ اللّه بکلّ شیء علیم»(۴).
۱۸۳ « قل: إنّ صلاتی و نسکی و محیای و مماتی للّه ربّ العالمین»(۵).
۱ـ المائدة / ۲٫
۲-المائدة / ۲۷٫
۳ـ المائدة / ۹۵٫
۴-المائدة / ۹۴ – ۹۷٫
۵-الانعام / ۱۶۲٫
(۴۳)
۱۸۴ « وما لهم ألاّ یعذّبهم اللّه، وهم یصدّون عن المسجد الحرام، وما کانوا أولیاءه، إن أولیاؤه إلاّ المتّقون، ولکن أکثرهم لا یعلمون»(۱).
۱۸۵ « وما کان صلاتهم عند البیت إلاّ مکاءً وتصدیةً، فذوقوا العذاب بما کنتم تکفرون»(۲).
۱۸۶ « وأذان من اللّه ورسوله إلی الناس یوم الحجّ الأکبر: أنّ اللّه بریء من المشرکین ورسولَه، فإن تبتم فهو خیر لکم، وإن تولّیتم فاعلموا أنّکم غیر معجزی اللّه، وبشّر الذین کفروا بعذاب ألیم»(۳).
۱۸۷ « فإذا انسلخ الأشهر الحرم فاقتلوا المشرکین حیث وجد تموهم، وخذوهم، واحصروهم، واقعدوا لهم کلّ مرصد، فإن تابوا وأقاموا الصلاة وآتوا الزکاة فخلّوا سبیلهم، إنّ اللّه غفور رحیم»(۴).
۱۸۸ « ما کان للمشرکین أن یعمّروا مساجد اللّه، شاهدین علی أنفسهم بالکفر، أولئک حبطت أعمالهم، وفی النار هم خالدون»(۵).
۱۸۹ « إنّما یعمّر مساجد اللّه من آمن باللّه والیوم الآخر، وأقام الصلاة، وآتی الزکاة، ولم یخش إلاّ اللّه، فعسی أولئک أن یکونوا من المهتدین، أجعلتم سقایة الحاجّ وعمارة المسجد الحرام کمن آمن
۱-الانفال / ۳۴٫
۲ـ الانفال / ۳۵٫
۳ـ التوبة / ۳٫
۴ـ التوبة / ۵٫
۵-التوبة / ۱۷٫
(۴۴)
باللّه والیوم الآخر وجاهد فی سبیل اللّه، لا یستوون عند اللّه، واللّه لا یهدی القوم الظالمین»(۱).
۱۹۰ « یا أیها الذین آمنوا، إنّما المشرکون نجس، فلا یقربوا المسجد الحرام بعد عامهم هذا، وإن خفتم عیلةً فسوف یغنیکم اللّه من فضله إن شاء، إن اللّه علیم حکیم»(۲).
۱۹۱ « إنّ عدّة الشهور عند اللّه اثنا عشر شهرا فی کتاب اللّه یوم خلق السماوات والأرض، منها أربعة حرم، ذلک الدین القیم، فلا تظلموا فیهنّ أنفسکم، وقاتلوا المشرکین کافّةً کما یقاتلونکم کافةً، واعلموا أنّ اللّه مع المتّقین»(۳).
۱۹۲ « وإذ قال إبراهیم: ربّ اجعل هذا البلد آمنا، واجنبنی وبنی أن نعبد الأصنام، ربّ إنّهنّ أضللن کثیرا من الناس، فمن تبعنی فإنّه منّی، ومن عصانی فإنّک غفور رحیم، ربّنا إنّی أسکنت من ذریتی بواد غیر ذی زرع عند بیتک المحرّم، ربّنا، لیقیموا الصلاة، فاجعل أفئدةً من الناس تهوی إلیهم، وارزقهم من الثمرات لعلّهم یشکرون، ربّنا، إنّک تعلم ما نخفی وما نعلن، وما یخفی علی اللّه من شیء فی الأرض ولا فی السماء، الحمد للّه الذی وهب لی علی الکبر إسماعیل وإسحاق، إنّ ربّی لسمیع الدعاء»(۴).
۱۹۳ « إنّ الذین کفروا ویصدّون عن سبیل اللّه والمسجد الحرام الذی جعلناه للناس؛ سواء العاکف فیه والباد، ومن یرد فیه بإلحاد بظلم نذقه من عذاب ألیم، وإذ بوّأنا لابراهیم مکان البیت أن لا تشرک بی شیئا، وطهّر بیتی للطائفین والقائمین والرکع السجود،
۱ـ التوبة / ۱۸ـ ۱۹٫
۲-التوبة / ۲۸٫
۳ـ التوبة / ۳۶٫
۴ـ ابراهیم / ۳۵ـ ۳۹٫
(۴۵)
وأذّن فی الناس بالحجّ یأتوک رجالاً، وعلی کلّ ضامر یأتین من کلّ فجّ عمیق، لیشهدوا منافع لهم، ویذکروا اسم اللّه فی أیام معلومات علی ما رزقهم من بهیمة الأنعام، فکلوا منها، وأطعموا البائس الفقیر، ثمّ لیقضوا تفثهم ولیوفوا نذورهم ولیطوفوا بالبیت العتیق، ذلک ومن یعظّم حرمات اللّه فهو خیر له عند ربّه، وأحلّت لکم الأنعام إلاّ ما یتلی علیکم، فاجتنبوا الرجس من الأوثان، واجتنبوا قول الزور»(۱).
۱۹۴ « لکم فیها منافع إلی أجل مسمّی ثمّ محلّها إلی البیت العتیق، ولکلّ أمّة جعلنا منسکا لیذکروا اسم اللّه علی ما رزقهم من بهیمة الأنعام، فإلهکم إله واحد، فله أسلموا وبشّر المخبتین»(۲).
۱۹۵ « والبُدن جعلناها لکم من شعائر اللّه، لکم فیها خیر، فاذکروا اسم اللّه علیها صوافّ، فإذا وجبت جنوبها فکلوا منها، وأطعموا القانع، والمعترّ کذلک سخّرناها لکم، لعلّکم تشکرون، لن ینال اللّه لحومها، ولا دماؤها، ولکن یناله التقوی منکم، کذلک سخّرها لکم لتکبروا اللّه علی ما هداکم، وبشّر المحسنین. الذین أخرجوا من دیارهم بغیر حق إلاّ أن یقولوا: ربّنا اللّه، ولولا دفع اللّه الناس بعضهم ببعض لهدمت صوامع وبیع وصلوات ومساجد یذکر فیها اسم اللّه کثیرا، ولینصرنّ اللّه من ینصره، إنّ اللّه لقوی عزیز»(۳).
۱۹۶ « ولا تشتروا بعهد اللّه ثمنا قلیلاً، إنّما عند اللّه هو خیر لکم
۱ـ الحج / ۲۵ـ۳۰٫
۲ـ الحج / ۳۳ ۳۴٫
۳ـ الحج / ۳۶ – ۴۰٫
(۴۶)
إن کنتم تعلمون، سبحان الذی أسری بعبده لیلاً من المسجد الحرام إلی المسجد الأقصی الذی بارکنا حوله لنریه من آیاتنا، إنّه هو السمیع البصیر»(۱).
۱۹۷ « وقالوا: إن نتّبع الهدی معک نتخطّف من أرضنا أو لم نمکن لهم حرما آمنا یجبی إلیه ثمرات کلّ شیء رزقا من لدنا، ولکن أکثرهم لا یعلمون»(۲).
۱۹۸ « إنّما أمرت أن أعبد ربّ هذه البلدة الذی حرّمها، وله کلّ شیء، وأمرت أن أکون من المسلمین»(۳).
۱۹۹ « أو لم یروا أنّا جعلنا حرما آمنا، ویتخطّف الناس من حولهم، أفبالباطل یؤمنون، وبنعمة اللّه یکفرون»(۴).
۲۰۰ « فی بیوت أذن اللّه أن ترفع، ویذکر فیها اسمه، یسبّح له فیها بالغدوّ والآصال»(۵).
۲۰۱ « هم الذین کفروا وصدّوکم عن المسجد الحرام، والهدی معکوفا أن یبلغ محلّه، ولولا رجال مؤمنون ونساء مؤمنات لم تعلموهم أن تطؤوهم، فتصیبکم منهم معرّة بغیر علم لیدخل اللّه فی رحمته من یشاء، لو تزیلوا لعذّبنا الذین کفروا منهم عذابا ألیما»(۶).
۲۰۲ « لقد صدق اللّه رسوله الرؤیا بالحقّ لتدخلنّ المسجد
۱-الاسراء / ۱٫
۲-القصص / ۵۷٫
۳-النمل / ۹۱٫
۴-العنکبوت / ۶۷٫
۵ـ النور / ۳۶٫
۶ـ الفتح / ۲۵٫
(۴۷)
الحرام إن شاء اللّه آمنین، محلقین رؤوسکم ومقصرین لا تخافون، فعلم ما لم تعلموا، فجعل من دون ذلک فتحا قریبا»(۱).
۲۰۳ « وهذا البلد الأمین»(۲).
۲۰۴ « وأنت حلّ بهذا البلد»(۳).
۱ـ الفتح / ۲۷٫
۲ـ التین / ۳٫
۳ـ البلد / ۲٫
(۴۸)
(۴۹)
القسم الرابع فی الاقتصاد
کتاب المکاسب والمتاجر
(۵۰)
۲۰۵ « أولئک الذین اشتروا الضلالة بالهدی، فما ربحت تجارتهم، وما کانوا مهتدین»(۱).
۲۰۶ « هو الذی خلق لکم ما فی الأرض جمیعا، ثمّ استوی إلی السماء، فسوّاهنّ سبع سماوات، وهو بکلّ شیء علیم»(۲).
۲۰۷ « وآمنوا بما أنزلت مصدّقا لما معکم، ولا تکونوا أوّل کافر به، ولا تشتروا بآیاتی ثمنا قلیلاً، وإیای فاتّقون»(۳).
۲۰۸ « وإذ قال موسی لقومه: یا قوم، إنّکم ظلمتم أنفسکم باتّخاذکم العجل ، فتوبوا إلی بارئکم، فاقتلوا أنفسکم، ذلکم خیر لکم عند بارئکم، فتاب علیکم، إنّه هو التوّاب الرحیم»(۴).
۲۰۹ « فویل للذین یکتبون الکتاب بأیدیهم، ثمّ یقولون: هذا من عند اللّه، لیشتروا به ثمنا قلیلاً، فویل لهم ممّا کتبت أیدیهم، وویل لهم ممّا یکسبون»(۵).
۱ـ البقرة / ۱۶٫
۲-البقرة / ۲۹٫
۳-البقرة / ۴۱٫
۴-البقرة / ۵۴٫
۵-البقرة / ۷۹٫
(۵۱)
۲۱۰ « وإذ أخذنا میثاق بنی إسرائیل لا تعبدون إلاّ اللّه، وبالوالدین إحسانا ، وذی القربی، والیتامی، والمساکین، وقولوا للناس حسنا، وأقیموا الصلاة، وآتوا الزکاة، ثمّ تولّیتم إلاّ قلیلاً منکم وأنتم معرضون»(۱).
۲۱۱ « واتّبعوا ما تتلوا الشیاطین علی ملک سلیمان، وما کفر سلیمان، ولکنّ الشیاطین کفروا، یعلّمون الناس السحر، وما أنزل علی الملکین ببابل هاروت وماروت، وما یعلّمان من أحد حتّی یقولا: إنّما نحن فتنة فلا تکفر، فیتعلّمون منهما ما یفرقون به بین المرء وزوجه، وما هم بضارّین به من أحد بإذن اللّه، ویتعلّمون ما یضرّهم ولا ینفعهم، ولقد علموا لمن اشتراه ما له فی الآخرة من خلاق، ولبئس ما شروا به أنفسهم لو کانوا یعلمون»(۲).
۲۱۲ « إنّ الذین یکتمون ما أنزل اللّه من الکتاب، ویشترون به ثمنا قلیلاً، أولئک ما یأکلون فی بطونهم إلاّ النار، ولا یکلّمهم اللّه یوم القیامة، ولا یزکیهم ، ولهم عذاب ألیم»(۳).
۲۱۳ « لیس البرّ أن تولّوا وجوهکم قبل المشرق والمغرب، ولکنّ البرّ من آمن باللّه والیوم الآخر والملائکة والکتاب والنبیین، وآتی المال علی حبّه ذوی القربی والیتامی والمساکین وابن السبیل
۱-البقرة / ۸۳٫
۲-البقرة / ۱۰۲٫
۳ـ البقرة / ۱۷٫
(۵۲)
والسائلین وفی الرقاب وأقام الصلاة وآتی الزکاة والموفون بعهدهم إذا عاهدوا والصابرین فی البأساء والضرّاء وحین البأس، أولئک الذین صدقوا، وأولئک هم المتّقون»(۱).
۲۱۴ « یا أیها الذین آمنوا کتب علیکم القصاص فی القتلی، الحرّ بالحر، والعبد بالعبد، والأنثی بالأنثی، فمن عفی له من أخیه شیء فاتّباع بالمعروف وأداء إلیه بإحسان، ذلک تخفیف من ربّکم ورحمة، فمن اعتدی بعد ذلک فله عذاب ألیم»(۲).
۲۱۵ « لیس علیکم جناح أن تبتغوا فضلاً من ربّکم، فإذا أفضتم من عرفات فاذکروا اللّه عند المشعر الحرام، واذکروه کما هداکم، وإن کنتم من قبله لمن الضالّین»(۳).
۲۱۶ « یا أیها الذین آمنوا ادخلوا فی السلم کافّةً، ولا تتّبعوا خطوات الشیطان، إنّه لکم عدوّ مبین»(۴).
۲۱۷ « هل ینظرون إلاّ أن یأتیهم اللّه فی ظلل من الغمام والملائکة، وقضی الأمر، وإلی اللّه ترجع الأمور»(۵).
۲۱۸ « یا أیها الذین آمنوا أنفقوا ممّا رزقناکم من قبل أن یأتی یوم لا بیع فیه ولا خلّة ولا شفاعة، والکافرون هم الظالمون»(۶).
۲۱۹ « ومثل الذین ینفقون أموالهم ابتغاء مرضات اللّه وتثبیتا من أنفسهم کمثل جنّة بربوة أصابها وابل، فآتت أکلها ضعفین، فإن لم یصبها وابل فطلّ، واللّه بما تعملون بصیر»(۷).
۱ـ البقرة / ۱۷۷٫
۲-البقرة / ۱۷۸٫
۳ـ البقرة / ۱۹۸٫
۴-البقرة / ۲۰۸٫
۵-البقرة / ۲۱۰٫
۶-البقرة / ۲۵۴٫
(۵۳)
۲۲۰ « الذین یأکلون الربا لا یقومون إلاّ کما یقوم الذی یتخبّطه الشیطان من المسّ، ذلک بأنّهم قالوا: إنّما البیع مثل الربا، وأحلّ اللّه البیع وحرّم الربا، فمن جاءه موعظةً من ربّه فانتهی، فله ما سلف، وأمره إلی اللّه، ومن عاد فأولئک أصحاب النّار هم فیها خالدون»(۱).
۲۲۱ « وإن کان ذو عسرة فنظرة إلی میسرة، وأن تصدّقوا خیر لکم، إن کنتم تعلمون»(۲).
۲۲۲ « یا أیها الذین آمنوا إذا تداینتم بدین إلی أجل مسمّی فاکتبوه، ولیکتب بینکم کاتب بالعدل، ولا یأب کاتب أن یکتب کما علّمه اللّه، فلیکتب ولیملل الذی علیه الحقّ، ولیتّق اللّه ربّه، ولا یبخس منه شیئا، فإن کان الذی علیه الحقّ سفیها أو ضعیفا أو لا یستطیع أن یمل هو فلیملل ولیه بالعدل، واستشهدوا شهیدین من رجالکم، فإن لم یکونا رجلین فرجل وامرأتان ممّن ترضون من الشهداء أن تضلّ إحداهما، فتذکر إحداهما الأخری ، ولا یأب الشهداء إذا ما دعوا، ولا تسأموا أن تکتبوه صغیرا أو کبیرا إلی أجله، ذلکم أقسط عند اللّه وأقوم للشهادة وأدنی ألاّ ترتابوا إلاّ أن تکون تجارةً حاضرةً تدیرونها بینکم، فلیس علیکم جناح ألاّ تکتبوها، وأشهدوا إذا تبایعتم، ولا یضارّ کاتب ولا شهید، وإن تفعلوا فإنّه فسوق بکم، واتّقوا اللّه ویعلّمکم اللّه، واللّه بکلّ شیء علیم»(۳).
۲۲۳ « وإن کنتم علی سفر ولم تجدوا کاتبا فرهان مقبوضة، فإن أمن بعضکم بعضا فلیؤدّ الذی اؤتمن أمانته ولیتّق اللّه ربّه، ولا
۱-البقرة / ۲۶۵٫
۲-البقرة / ۲۷۵٫
۳-البقرة / ۲۸۰٫
۴-البقرة / ۲۸۲٫
(۵۴)
تکتموا الشهادة، ومن یکتمها فإنّه آثم قلبه، واللّه بما تعملون علیم»(۱).
۲۲۴ « ومن أهل الکتاب من إن تأمنه بقنطار یؤده إلیک، ومنهم من إن تأمنه بدینار لا یؤده إلیک إلاّ ما دمت علیه قائما، ذلک بأنّهم قالوا لیس علینا فی الأمّیین سبیل ویقولون علی اللّه لکذب وهم یعلمون»(۲).
۲۲۵ « یا أیها الذین آمنوا لا تأکلوا الربا أضعافا مضاعفةً، واتّقوا اللّه، لعلّکم تفلحون»(۳).
۲۲۶ « وآتوا الیتامی أموالهم، ولا تتبدلوا الخبیث بالطیب، ولا تأکلوا أموالهم إلی أموالکم، إنّه کان حوبا کبیرا، وإن خفتم ألاّ تقسطوا فی الیتامی فانکحوا ما طاب لکم من النساء مثنی وثلاث ورباع، فإن خفتم ألاّ تعدلوا فواحدة أو ما ملکت أیمانکم، ذلک أدنی ألاّ تعولوا، وآتوا النساء صدقاتهنّ نحلةً، فإن طبن لکم عن شیء منه نفسا فکلوه هنیئا مریئا، ولا تؤتوا السفهاء أموالکم التی جعل اللّه لکم قیاما، وارزقوهم فیها، واکسوهم، وقولوا لهم قولاً معروفا، وابتلوا الیتامی حتّی إذا بلغوا النکاح، فإن آنستم منهم رشدا فادفعوا إلیهم أموالهم، ولا تأکلوها إسرافا وبدارا أن یکبّروا، ومن کان غنیا فلیستعفف ، ومن کان فقیرا فلیأکل بالمعروف، فإذا دفعتم إلیهم أموالهم فأشهدوا علیهم، وکفی باللّه حسیبا، للرجال
۱-البقرة / ۲۸۳٫
۲-آل عمران / ۷۵٫
۳-آل عمران / ۱۳۰٫
(۵۵)
نصیب ممّا ترک الوالدان والأقربون، وللنساء نصیب ممّا ترک الوالدان والأقربون ممّا قلّ منه أو کثر نصیبا مفروضا، وإذا حضر القسمة أولوا القربی والیتامی والمساکین فارزقوهم منه، وقولوا لهم قولاً معروفا، ولیخش الذین لو ترکوا من خلفهم ذریة ضعافا خافوا علیهم، فلیتّقوا اللّه، ولیقولوا قولاً سدیدا، إنّ الذین یأکلون أموال الیتامی ظلما إنّما یأکلون فی بطونهم نارا، وسیصلون سعیرا، یوصیکم اللّه فی أولادکم، للذکر مثل حظّ الأنثیین، فإن کنّ نساء فوق اثنتین فلهنّ ثلثا ما ترک، وإن کانت واحدة فلها النصف، ولأبویه لکلّ واحد منهما السدس ممّا ترک إن کان له ولد، فإن لم یکن له ولد وورثه أبواه فلأمّه الثلث، فإن کان له إخوة فلأمّه السدس من بعد وصیة یوصی بها أو دین آباؤکم وأبناؤکم، لا تدرون أیهم أقرب لکم نفعا، فریضة من اللّه، إنّ اللّه کان علیما حکیما، ولکم نصف ما ترک أزواجکم إن لم یکن لهنّ ولد، فإن کان لهنّ ولد فلکم الربع ممّا ترکن من بعد وصیة یوصین بها أو دین، ولهنّ الربع ممّا ترکتم إن لم یکن لکم ولد، فإن کان لکم ولد فلهنّ الثمن ممّا ترکتم من بعد وصیة توصون بها أو دین، وإن کان رجل یورث کلالة أو امرأة وله أخ أو أخت فلکلّ واحد منهم السدس، فإن کانوا أکثر من ذلک فهم شرکاء فی الثلث من بعد وصیة یوصی بها أو دین غیر مضارّ، وصیة من اللّه، واللّه علیم حلیم»(۱).
۲۲۷ « یا أیها الذین آمنوا، لا تأکلوا أموالکم بینکم بالباطل إلاّ أن
۱ـ النساء / ۲ ۱۲٫
(۵۶)
تکون تجارةً عن تراض منکم، ولا تقتلوا أنفسکم، إنّ اللّه کان بکم رحیما»(۱).
۲۲۸ « ولا تتمنّوا ما فضّل اللّه به بعضکم علی بعض، للرجال نصیب ممّا اکتسبوا، وللنساء نصیب اکتسبن، واسألوا اللّه من فضله، إن اللّه کان بکلّ شیء علیما»(۲).
۲۲۹ « إنّ اللّه یأمرکم أن تؤدّوا الأمانات إلی أهلها، وإذا حکمتم بین الناس أن تحکموا بالعدل إنّما یعظکم به، إنّ اللّه کان سمیعا بصیرا»(۳).
۲۳۰ « إنّا أنزلنا إلیک الکتاب بالحقّ لتحکم بین الناس بما أراک اللّه، ولا تکن للخائنین خصیما»(۴).
۲۳۱ « الذین یتربّصون بکم فإن کان لکم فتح من اللّه قالوا: ألم نکن معکم، وإن کان للکافرین نصیب قالوا: ألم نستحوذ علیکم ونمنعکم من المؤمنین، فاللّه یحکم بینکم یوم القیامة، ولن یجعل للکافرین علی المؤمنین سبیلا»(۵).
۲۳۲ « لا یحبّ اللّه الجهر بالسوء من القول إلاّ من ظلم، وکان اللّه سمیعا علیما»(۶).
۲۳۳ « وأخذهم الربا، وقد نهوا عنه، وأکلهم أموال الناس بالباطل، وأعتدنا للکافرین منهم عذابا ألیما»(۷).
۱-النساء / ۲۹٫
۲-النساء / ۳۲٫
۳-النساء / ۵۸٫
۴-النساء / ۱۰۵٫
۵-النساء / ۱۴۱٫
۶-النساء / ۱۴۸٫
۷-النساء / ۱۶۱٫
(۵۷)
۲۳۴ « الیوم أحلّ لکم الطیبات، وطعام الذین أوتوا الکتاب حلّ لکم، وطعامکم حلّ لهم، والمحصنات من المؤمنات، والمحصنات من الذین أوتوا الکتاب من قبلکم إذا آتیتموهنّ أجورهنّ محصنین غیر مسافحین، ولا متّخذی أخدان، ومن یکفر بالایمان فقد حبط عمله، وهو فی الآخرة من الخاسرین»(۱).
۲۳۵ « یا أیها الذین آمنوا کونوا قوّامین للّه، شهداء بالقسط، ولا یجرمنّکم شنآن قوم علی ألاّ تعدلوا، اعدلوا، هو أقرب للتقوی، واتقوا اللّه، إن اللّه خبیر بما تعملون»(۲).
۲۳۶ « سمّاعون للکذب، أکالون للسحت، فإن جاءوک فاحکم بینهم أو أعرض عنهم، وإن تعرض عنهم فلن یضرّوک شیئا، وإن حکمت فاحکم بینهم بالقسط، إنّ اللّه یحبّ المقسطین»(۳).
۲۳۷ « وتری کثیرا منهم یسارعون فی الإثم والعدوان، وأکلهم السحت، لبئس ما کانوا یعملون»(۴).
۲۳۸ « لولا ینهاهم الربّانیون والأحبار عن قولهم الإثم، وأکلهم السحت، لبئس ما کانوا یصنعون»(۵).
۲۳۹ « لقد کفر الذین قالوا: إن اللّه هو المسیح ابن مریم، وقال
۱-المائدة / ۵٫
۲-المائدة / ۸٫
۳-المائدة / ۴۲٫
۴ـ المائدة / ۶۲٫
۵-المائدة / ۶۳٫
(۵۸)
المسیح: یا بنی إسرائیل، اعبدوا اللّه ربی وربّکم، إنّه من یشرک باللّه فقد حرّم اللّه علیه الجنّة، ومأواه النار، وما للظالمین من أنصار»(۱).
۲۴۰ « یا أیها الذین آمنوا، إنّما الخمر والمیسر والأنصاب والأزلام رجس من عمل الشیطان، فاجتنبوه، لعلّکم تفلحون»(۲).
۲۴۱ « یا أیها الذین آمنوا، لیبلونّکم اللّه بشیء من الصید، تناله أیدیکم ورماحکم لیعلم اللّه من یخافه بالغیب، فمن اعتدی بعد ذلک فله عذاب ألیم»(۳).
۲۴۲ « وهو الذی جعل لکم النجوم لتهتدوا بها فی ظلمات البرّ والبحر، قد فصّلنا الآیات لقوم یعلمون»(۴).
۲۴۳ « ولکلّ درجات ممّا عملوا، وما ربّک بغافل عمّا یعملون»(۵).
۲۴۴ « قد خسر الذین قتلوا أولادهم سفها بغیر علم، وحرّموا ما رزقهم اللّه فتراء علی اللّه قد ضلّوا، وما کانوا مهتدین»(۶).
۲۴۵ « ولا تقربوا مال الیتیم إلاّ بالتی هی أحسن حتّی یبلغ أشدّه، وأوفوا الکیل والمیزان بالقسط، لا نکلّف نفسا إلاّ وسعها، وإذا قلتم فاعدلوا ولو کان ذا قربی، وبعهد اللّه أوفوا، ذلکم وصّاکم به، لعلّکم تذکرون»(۷).
۲۴۶ « قل: أمر ربّی بالقسط، وأقیموا وجوهکم عند کلّ مسجد، وادعوه مخلصین له الدین، کما بدءکم تعودون»(۸).
۲۴۷ « یا بنی آدم، خذوا زینتکم عند کلّ مسجد، وکلوا واشربوا ولا تسرفوا، إنّه لا یحبّ المسرفین»(۹).
۱-المائدة / ۷۲٫
۲- المائدة / ۹۰٫
۳ـ المائدة / ۹٫
۴- الانعام / ۹۷٫
۵-الانعام / ۱۳۲٫
۶-الانعام / ۱۴۸٫
۷-الانعام / ۱۵۲٫
۸-الاعراف / ۲۹٫
۹-الاعراف / ۳۱٫
(۵۹)
۲۴۸ « قل: إنّما حرّم ربی الفواحش، ما ظهر منها وما بطن، والإثم والبغی بغیر الحقّ، وأن تشرکوا باللّه ما لم ینزل به سلطانا، وأن تقولوا علی اللّه ما لا تعلمون»(۱).
۲۴۹ « ألقوا، فلمّا ألقوا سحروا أعین الناس، واسترهبوهم، وجاءوا بسحر عظیم»(۲).
۲۵۰ « لمّا کشفنا عنهم الرجز إلی أجل هم بالغوه، إذا هم ینکثون»(۳).
۲۵۱ « واتّخذ قوم موسی من بعده من حلیهم عجلاً جسدا له خوار، ألم یروا أنّه لا یکلّمهم ولا یهدیهم، سبیلاً اتّخذوه، وکانوا ظالمین»(۴).
۲۵۲ « ولا تکونوا کالذین خرجوا من دیارهم بطرا ورئاءً الناس، ویصدّون عن سبیل اللّه، واللّه بما یعملون محیط»(۵).
۲۵۳ « إنّ شرّ الدوّاب عند اللّه الذین کفروا، فهم لا یؤمنون»(۶).
۲۵۴ « براءة من اللّه ورسوله إلی الذین عاهدتم من المشرکین، فسیحوا فی الأرض أربعة أشهر، واعلموا أنّکم غیر معجزی اللّه، وأنّ اللّه مخزی الکافرین ، وأذان من اللّه ورسوله إلی الناس یوم
۱-الاعراف / ۳۳٫
۲-الاعراف / ۱۱۶٫
۳-الاعراف / ۱۳۵٫
۴-الاعراف / ۱۴۸٫
۵-الانفال / ۴۷٫
۶-الانفال / ۵۵٫
(۶۰)
الحجّ الأکبر، أنّ اللّه بریء من المشرکین ورسولَه، فإن تبتم فهو خیر لکم، وإن تولّیتم فاعلموا أنّکم غیر معجزی اللّه، وبشّر الذین کفروا بعذاب ألیم، إلاّ الذین عاهدتم من المشرکین ثمّ لم ینقصوکم شیئا ولم یظاهروا علیکم أحدا، فأتمّوا إلیهم عهدهم إلی مدّتهم، إنّ اللّه یحبّ المتّقین»(۱).
۲۵۵ « قل: إن کان آباؤکم وأبناؤکم وإخوانکم وأزواجکم وعشیرتکم وأموال اقترفتموها وتجارة تخشون کسادها ومساکن ترضونها أحبّ إلیکم من اللّه ورسوله وجهاد فی سبیله فتربّصوا، یأتی اللّه بأمره، واللّه لا یهدی القوم الفاسقین»(۲).
۲۵۶ « إنّ اللّه اشتری من المؤمنین أنفسهم وأموالهم بأنّ لهم الجنّة، یقاتلون فی سبیل اللّه، فیقتلون ویقتلون، وعدا علیه، حقا فی التوراة والانجیل والقران، ومن أوفی بعهده من اللّه فاستبشروا ببیعکم الذی بایعتم به، وذلک هو الفوز العظیم»(۳).
۲۵۷ « قال موسی: أتقولون للحقّ لما جاءکم أسحر هذا، ولا یفلح الساحرون»(۴).
۲۵۸ « فلمّا ألقوا قال موسی: ما جئتم به السحر، إنّ اللّه سیبطله، إنّ اللّه لا یصلح عمل المفسدین»(۵).
۲۵۹ « وإلی مدین أخاهم شعیبا قال: یا قوم، اعبدوا اللّه، ما لکم من إله غیره، ولا تنقصوا المکیال والمیزان، إنّی أراکم بخیر، وإنّی أخاف علیکم عذاب یوم محیط»(۶).
۱ـ التوبة / ۱ـ ۴٫
۲ـ التوبة / ۲۴٫
۳-التوبة / ۱۱۱٫
۴-یونس / ۷۷٫
۵-یونس / ۸۱٫
۶ـ هود / ۸۴٫
(۶۱)
۲۶۰ « ویا قوم، أوفوا المکیال والمیزان بالقسط، ولا تبخسوا الناس أشیاءهم، ولا تعثوا فی الأرض مفسدین»(۱).
۲۶۱ « ولمّا جهزهم بجهازهم قال: ائتونی بأخ لکم من أبیکم، ألا ترون أنّی أوفی الکیل وأنا خیر المنزلین، فإن لم تأتونی به فلا کیل لکم عندی ولا تقربون»(۲).
۲۶۲ « رجعوا إلی أبیهم، قالوا یا أبانا منع منّا الکیل، فأرسل معنا أخانا نکتل ، وإنّا له لحافظون»(۳).
۲۶۳ « ولمّا فتحوا متاعهم وجدوا بضاعتهم ردّت إلیهم، قالوا: یا أبانا: ما نبغی هذه بضاعتنا ردّت إلینا، ونمیر أهلنا، ونحفظ أخانا، ونزداد کیل بعیر، ذلک کیل یسیر»(۴).
۲۶۴ « فلمّا دخلوا علیه قالوا: یا أیها العزیز، مسّنا وأهلنا الضرّ، وجئنا ببضاعة مزجاة، فأوف لنا الکیل، وتصدّق علینا، إن اللّه یجزی المتصدّقین»(۵) .
۲۶۵ « اللّه الذی خلق السماوات والأرض، وأنزل من السماء ماءً، فأخرج به من الثمرات رزقا لکم، وسخّر لکم الفلک لتجری فی البحر بأمره، وسخّر لکم الأنهار»(۶).
۲۶۶ « وهو الذی سخّر البحر لتأکلوا منه لحما طریا، وتستخرجوا منه حلیةً تلبسونها، وتری الفلک مواخر فیه، ولتبتغوا من فضله، ولعلّکم تشکرون»(۷).
۱- هود / ۸۵٫
۲- یوسف / ۵۹ ـ۶۰٫
۳- یوسف / ۶۳٫
۴ـ یوسف / ۶۵٫
۵- یوسف / ۸۸٫
۶- ابراهیم / ۳۲٫
۷- النحل / ۱۴٫
(۶۲)
۲۶۷ « وعلامات، وبالنجم هم یهتدون»(۱).
۲۶۸ « إنّ اللّه یأمر بالعدل والاحسان، وإیتاء ذی القربی، وینهی عن الفحشاء والمنکر والبغی، یعظکم لعلّکم تذکرون»(۲).
۲۶۹ « وآت ذا القربی حقّه، والمسکین، وابن السبیل، ولا تبذّر تبذیرا»(۳)
۲۷۰ « ولا تجعل یدک مغلولةً إلی عنقک، ولا تبسطها کلّ البسط، فتقعد ملوما محسورا»(۴).
۲۷۱ « وأوفوا الکیل إذا کلتم، وزنوا بالقسطاس المستقیم، ذلک خیر وأحسن تأویلا»(۵).
۲۷۲ « ربّکم الذی یزجی لکم الفلک فی البحر لتبتغوا من فضله، إنّه کان بکم رحیما»(۶).
۲۷۳ « فتولّی فرعون، فجمع کیده ثمّ أتی»(۷).
۲۷۴ « قال بل ألقوا، فإذا حبالهم وعصیهم یخیل إلیه من سحرهم أنّها تسعی»(۸).
۲۷۵ « وألق ما فی یمینک، تلقف ما صنعوا، إنّما صنعوا کید ساحر،
۱ـ النحل / ۱۶٫
۲- النحل / ۹۰٫
۳ـ الاسراء / ۲۶٫
۴- الاسراء / ۲۹٫
۵-الاسراء / ۳۵٫
۶-الاسراء / ۶۶٫
۷ـ طه / ۶۰٫
۸ـ طه / ۶۶٫
(۶۳)
ولا یفلح الساحر حیث أتی»(۱).
۲۷۶ « فأخرج لهم عجلاً جسدا له خوار، فقالوا: هذا إلهکم وإله موسی، فنسی»(۲).
۲۷۷ « قال: فما خطبک یا سامری؟ قال بصرت بما لم یبصروا به، فقبضت قبضةً من أثر الرسول، فنبذتها، وکذلک سوّلت لی نفسی، قال: فاذهب، فإنّ لک فی الحیاة أن تقول لا مساس، وإنّ لک موعدا لن تخلفه، وانظر إلی إلهک الذی ظلّت علیه عاکفا لنحرقنّه، ثمّ لننسفنّه فی الیمّ نسفا. إنّما إلهکم اللّه الذی لا إله إلاّ هو، وسع کلّ شیء علما»(۳).
۲۷۸ « ونضع الموازین القسط لیوم القیامة، فلا تظلم نفس شیئا وإن کان مثقال حبّة من خردل أتینا بها، وکفی بنا حاسبین»(۴).
۲۷۹ « قد أفلح المؤمنون»(۵).
۲۸۰ « والذین هم لأماناتهم وعهدهم راعون(۶).
۲۸۱ « وعلیها وعلی الفلک تحملون»(۷).
۲۸۲ « یا أیها الذین آمنوا، لا تدخلوا بیوتا غیر بیوتکم حتّی تستأنسوا وتسلموا علی أهلها، ذلکم خیر لکم لعلّکم تذکرون»(۸).
۲۸۳ « لیس علیکم جناح أن تدخلوا بیوتا غیر مسکونة، فیها متاع لکم، واللّه یعلم ما تبدون وما تکتمون»(۹).
۱ـ طه / ۶۹٫
۲ـ طه / ۸۸٫
۳ـ طه / ۹۵ـ ۹۸٫
۴-أنبیاء / ۴۷٫
۵ـ المؤمنون / ۱٫
۶ـ المؤمنون / ۸٫
۷ـ المؤمنون / ۲۲٫
۸ـ النور / ۲۷٫
۹ـ النور / ۲۹٫
(۶۴)
۲۸۴ « ولیستعفف الذین لا یجدون نکاحا حتّی یغنیهم اللّه من فضله، والذین یبتغون الکتاب ممّا ملکت أیمانکم فکاتبوهم إن علمتم فیهم خیرا، وآتوهم من مال اللّه الذی آتاکم، ولا تکرهوا فتیاتکم علی البغاء إن أردن تحصّنا لتبتغوا عرض الحیاة الدنیا، ومن یکرههنّ فإنّ اللّه من بعد إکراههنّ غفور رحیم»(۱).
۲۸۵ « رجال لا تلهیهم تجارة ولا بیع عن ذکر اللّه وإقام الصلاة وإیتاء الزکاة، یخافون یوما تتقلّب فیه القلوب والأبصار»(۲).
۲۸۶ « ذلک ومن یعظّم حرمات اللّه فهو خیر له عند ربّه، وأحلّت لکم الأنعام إلاّ ما یتلی علیکم، فاجتنبوا الرجس من الأوثان، واجتنبوا قول الزور»(۳).
۲۸۷ « ألم تر أنّ اللّه سخّر لکم ما فی الأرض والفلک تجری فی البحر بأمره، ویمسک السماء أن تقع علی الأرض إلاّ بإذنه، إنّ اللّه بالناس لرؤوف رحیم»(۴) .
۲۸۸ « والذین إذا أنفقوا لم یسرفوا ولم یقتروا، وکان بین ذلک قواما»(۵).
۲۸۹ « وما آتیتم من ربا لیربو فی أموال الناس، فلا یربو عند اللّه، وما آتیتم من زکاة تریدون وجه اللّه، فأولئک هم المضعفون»(۶).
۲۹۰ « قل أرأیتم إن جعل اللّه علیکم النهار سرمدا إلی یوم القیامة من إله غیر اللّه یأتیکم بلیل تسکنون فیه، أفلا تبصرون»(۷).
۲۹۱ « ومن رحمته جعل لکم اللیل والنهار لتسکنوا فیه ولتبتغوا من فضله، ولعلّکم تشکرون»(۸).
۱ـ النور / ۳۳٫
۲ـ النور / ۳۷٫
۳ـ الحج / ۳۰٫
۴ـ الحج / ۶۵٫
۵-الفرقان / ۶۷٫
۶-الروم / ۳۹٫
۷ـ القصص / ۷۲٫
۸ـ القصص / ۷۳٫
(۶۵)
۲۹۲ « طس، تلک آیات القران، وکتاب مبین»(۱).
۲۹۳ « وحشر لسلیمان جنوده من الجنّ والانس والطیر، فهم یوزعون»(۲).
۲۹۴ « وتفقّد الطیر، فقال: ما لی لا أری الهدهد أم کان من الغائبین؟»(۳).
۲۹۵ « فمکث غیر بعید، فقال: أحطت بما لم تحط به، وجئتک من سبأ بنبأ یقین»(۴).
۲۹۶ « قال: یا أیها الملأ، أیکم یأتینی بعرشها قبل أن یأتونی مسلمین»(۵).
۲۹۷ « قال عفریت من الجن: أنا آتیک به قبل أن تقوم من مقامک، وإنّی علیه لقوی أمین، قال الذی عنده علم من الکتاب: أنا آتیک به قبل أن یرتدّ إلیک طرفک، فلمّا رآه مستقرّا عنده، قال: هذا من فضل ربّی لیبلونّی، ءأشکر أم أکفر، ومن شکر فإنّما یشکر لنفسه، ومن کفر فإنّ ربّی غنی کریم، قال: نکروا لها عرشها ننظر أتهتدی أم تکون من الذین لا یهتدون»(۶).
۲۹۸ « أوفوا الکیل، ولا تکونوا من المخسرین»(۷).
۱ـ النمل / ۱٫
۲ـ النمل / ۱۷٫
۳ـ النمل / ۲۰٫
۴ـ النمل / ۲۲٫
۵ـ النمل / ۳۸٫
۶ـ النمل / ۳۹ـ۴۱٫
(۶۶)
۲۹۹ « یا أیها الذین آمنوا، اتقوا اللّه، وقولوا قولاً سدیدا»(۱).
۳۰۰ « ولقد آتینا داود منّا فضلاً یا جبال، أوبی معه والطیر، وألنا له الحدید»(۲).
۳۰۱ « یعملون له ما یشاء من محاریب وتماثیل وجفان کالجواب وقدور راسیات، اعملوا آل داود شکرا، وقلیل من عبادی الشکور»(۳).
۳۰۲ « ما یستوی البحران، هذا عذب فرات، سائغ شرابه، وهذا ملح أجاج ، ومن کل تأکلون لحما طریا، وتستخرجون حلیة تلبسونها، وتری الفلک فیه مواخر لتبتغوا من فضله، ولعلّکم تشکرون»(۴).
۳۰۳ « ولا تزر وازرة وزر أخری، وإن تدع مثقالة إلی حملها لا یحمل منه شیء، ولو کان ذا قربی، إنّما تنذر الذین یخشون ربّهم بالغیب وأقاموا الصلاة، ومن تزکی فإنّما یتزکی لنفسه، وإلی اللّه لمصیر»(۵).
۳۰۴ « إنّ الذین یتلون کتاب اللّه وأقاموا الصلاة وأنفقوا ممّا رزقناهم سرّا وعلانیةً یرجون تجارةً لن تبور»(۶).
۳۰۵ « وما علینا إلاّ البلاغ المبین»(۷).
۳۰۶ « وجعلنا فیها جنّات من نخیل وأعناب، وفجّرنا فیها من
۱ـ الشعراء / ۱۸۱٫
۲ـ الاحزاب / ۷۰٫
۳ـ سبأ / ۱۰٫
۴ـ سبأ / ۱۳٫
۵ـ الفاطر / ۱۲٫
۶ـ الفاطر / ۱۸٫
۷ـ الفاطر / ۲۹٫
۸ـ یس / ۱۷٫
(۶۷)
العیون»(۱).
۳۰۷ « سبحان الذی خلق الأزواج کلّها ممّا تنبت الأرض ومن أنفسهم وممّا لا یعلمون»(۲).
۳۰۸ « وآیة لهم اللیل نسلخ منه النهار، فإذا هم مظلمون»(۳).
۳۰۹ « لینذر من کان حیا ویحقّ القول علی الکافرین»(۴).
۳۱۰ « وحفظا من کلّ شیطان مارد، لا یسمعون إلی الملأالأعلی، ویقذفون من کلّ جانب دحورا، ولهم عذاب واصب إلاّ من خطف الخطفة، فأتبعه شهاب ثاقب»(۵).
۳۱۱ « فنظر نظرة فی النجوم»(۶).
۳۱۲ « فراغ إلی آلهتهم، فقال: ألا تأکلون»(۷).
۳۱۳ « فراغ علیهم ضربا بالیمین»(۸).
۳۱۴ « قل: إنی لا أملک لکم ضرّا ولا رشدا»(۹).
۳۱۵ « حتّی إذا رأوا ما یوعدون فسیعلمون من أضعف ناصرا وأقلّ عددا»(۱۰) .
۳۱۶ « والذی جاء بالصدق وصدق به، أولئک هم المتّقون»(۱۱).
۳۱۷ « قل أرأیتم شرکاءکم الذین تدعون من دون اللّه أرونی ماذا خلقوا من الأرض أم لهم شرک فی السماوات أم آتیناهم کتابا، فهم علی بینة منه، بل إن یعد الظالمون بعضهم بعضا إلاّ غرورا»(۱۲).
۱ـ یس / ۳۴٫
۲ـ یس / ۳۶٫
۳ـ یس / ۳۷
۴ـ یس / ۷۰٫
۵ـ الصافات / ۷ـ۱۰٫
۶ـ الصافات ۸۸٫
۷ـ الصافات / ۹۱٫
۸ـ الصافات / ۹۳٫
۹ـ الجن / ۲۱٫
۱۰ـ الجن / ۲٫
۱۱ـ الزمر / ۳۳٫
(۶۸)
۳۱۸ « والذی خلق الأزواج کلّها، وجعل لکم من الفلک والأنعام ما ترکبون»(۱).
۳۱۹ « والذین هم لأماناتهم وعهدهم راعون»(۲).
۳۲۰ « ومن اللیل فسبّحه وإدبار النجوم»(۳).
۳۲۱ « لا تزر وازرة وزر أخری»(۴).
۳۲۲ « وأنّ سعیه سوف یری»(۵).
۳۲۳ « ألاّ تطغوا فی المیزان»(۶).
۳۲۴ « وأقیموا الوزن بالقسط، ولا تخسروا المیزان»(۷).
۳۲۵ « لا بارد ولا کریم»(۸).
۳۲۶ « إنّهم کانوا قبل ذلک مترفین»(۹).
۳۲۷ « وکانوا یصرون علی الحنث العظیم»(۱۰).
۳۲۸ « فلا أقسم بمواقع النّجوم»(۱۱).
۳۲۹ « لقد أرسلنا رسلنا بالبینات، وأنزلنا معهم الکتاب والمیزان؛ لیقوم الناس بالقسط، وأنزلنا الحدید، فیه بأس شدید، ومنافع للناس، ولیعلم اللّه من ینصره ورسله بالغیب، إن اللّه قوی عزیز»(۱۲).
۳۳۰ « یا أیها الذین آمنوا اجتنبوا کثیرا من الظنّ، إنّ بعض الظنّ إثم، ولا تجسّسوا، ولا یغتب بعضکم بعضا، أیحبّ أحدکم أن یأکل لحم أخیه میتا فکرهتموه، واتّقوا اللّه، إنّ اللّه توّاب رحیم»(۱۳).
۱ـ الفاطر / ۴۰٫
۲ـ الزخرف / ۱۲٫
۳ـ المعارج / ۳۲٫
۴ـ الطور / ۴۹٫
۵ـ النجم / ۳۸٫
۶ـ النجم / ۴۰٫
۷ـ الرحمن / ۸٫
۸ـ الرحمن / ۹٫
۹ـ الواقعة / ۴۴٫
۱۰ـ الواقعة / ۴۵٫
۱۱ـ الواقعة / ۴۶٫
۱۲ـ الواقعة / ۷۵٫
۱۳ـ الحدید / ۲۵٫
۱۴ـ الحجرات / ۱۲٫
(۶۹)
۳۳۱ « فإذا قضیت الصلاة فانتشروا فی الأرض، وابتغوا من فضل اللّه، واذکروا اللّه کثیرا لعلّکم تفلحون، وإذا رأوا تجارةً أو لهوا انفضّوا إلیها وترکوک قائما، قل ما عند اللّه خیر من اللهو ومن التجارة، واللّه خیر الرازقین»(۱).
۳۳۲ « وأنّه کان رجال من الانس یعوذون برجال من الجنّ، فزادوهم رهقا»(۲).
۳۳۳ « لا ینهاکم اللّه عن الذین لم یقاتلوکم فی الدین، ولم یخرجوکم من دیارکم أن تبرّوهم وتقسطوا إلیهم، إنّ اللّه یحبّ المقسطین»(۳).
۳۳۴ « تظنّ أن یفعل بها فاقرة»(۴)
۳۳۵ « ویل للمطفّفین، الذین إذا اکتالوا علی الناس یستوفون، وإذا کالوهم أو وزنوهم یخسرون»(۵).
۳۳۶ « ویل لکلّ همزة لمزة»(۶).
۳۳۷ « ولا یحضّ علی طعام المسکین»(۷).
۳۳۸ « ما أغنی عنه ماله وما کسب»(۸).
۳۳۹ « ومن شرّ غاسق إذا وقب، ومن شرّ النفّاثات فی العقد»(۹).
۱ـ الجمعة / ۱۰ـ۱۱٫
۲ـ الجن / ۶٫
۳ـ الممتحنة / ۸٫
۴ـ قیامة / ۲۵٫
۵ـ المطففین / ۱ـ ۳٫
۶ـ الهمزة / ۱٫
۷ـ الماعون / ۳٫
۸ـ المسد / ۲٫
۹ـ الفلق / ۳ـ۴٫
(۷۰)
(۷۱)
القسم الخامس فی الوجوهات الشرعیة
(۷۲)
کتابا الزکاة والخمس
الأوّل ما یرتبط بالزکاة خاصة
۳۴۰ « وفرش مرفوعة»(۱).
۳۴۱ « هم الذین یقولون لا تنفقوا علی من عند رسول اللّه حتّی ینفضّوا، وللّه خزائن السماوات والأرض،ولکن‌المنافقین‌لایفقهون»(۲).
۳۴۲ « وأنفقوا ممّا رزقناکم من قبل أن یأتی أحدکم الموت، فیقول ربّ لولا أخّرتنی إلی أجل قریب، فأصدّق وأکن من الصالحین»(۳).
۳۴۳ « ویطعمون الطعام علی حبّه مسکینا ویتیما وأسیرا»(۴).
۳۴۴ « قالوا: یا شعیب، أصلاتک تأمرک أن نترک ما یعبد آباؤنا أو أن نفعل فی أموالنا ما نشاء، إنّک لأنت الحلیم الرشید»(۵).
۳۴۵ « وفی أموالهم حق معلوم للسائل والمحروم»(۶).
۱-الواقعة / ۳۴٫
۲ـ المنافقون / ۷٫
۳ـ المنافقون / ۱۰٫
۴-الانسان / ۸٫
۵ـ هود / ۸۷٫
۶ـ الذاریات / ۱۹٫
(۷۳)
۳۴۶ « والذین فی أموالهم حقّ معلوم، للسائل والمحروم»(۱).
۳۴۷ « أأشفقتم أن تقدّموا بین یدی نجواکم صدقات، فإذ لم تفعلوا وتاب اللّه علیکم فأقیموا الصلاة وآتوا الزکاة وأطیعوا اللّه ورسوله، واللّه خبیر بما تعملون»(۲).
۳۴۸ « إنّ ربّک یعلم أنّک تقوم أدنی من ثلثی اللیل ونصفه وثلثه، وطائفة من الذین معک، واللّه یقدّر اللیل والنهار، علم أن لن تحصوه، فتاب علیکم، فاقرؤوا ما تیسّر من القران، علم أن سیکون منکم مرضی، وآخرون یضربون فی الأرض، یبتغون من فضل اللّه، وآخرون یقاتلون فی سبیل اللّه، فاقرؤوا ما تیسّر منه، وأقیموا الصلاة، وآتوا الزکاة، وأقرضوا اللّه قرضا حسنا، وما تقدّموا لأنفسکم من خیر تجدوه عند اللّه هو خیرا وأعظم أجرا، واستغفروا اللّه، إنّ اللّه غفور رحیم»(۳).
۳۴۹ « فلا صدّق ولا صلّی»(۴).
۳۵۰ « لینفق ذو سعة من سعته، ومن قدر علیه رزقه فلینفق ممّا آتاه اللّه، لا یکلّف اللّه نفسا إلاّ ما آتاها، سیجعل اللّه بعد عسر یسرا»(۵).
۳۵۱ « وصدّق بالحسنی»(۶).
۳۵۲ « وما یغنی عنه ماله إذا تردّی»(۷).
۱ـ المعارج / ۲۵٫
۲ـ المجادلة / ۱۳٫
۳ـ المزمل / ۲۰٫
۴- القیامة / ۳۱٫
۵ـ الطلاق / ۷٫
۶-اللیل / ۶٫
۷-اللیل / ۱۱٫
(۷۴)
۳۵۳ « الذی یؤتی ماله یتزکی»(۱).
۳۵۴ « قد أفلح من تزکی»(۲).
۳۵۵ « ولا تحاضّون علی طعام المسکین»(۳).
۳۵۶ « آمنوا باللّه ورسوله، وأنفقوا ممّا جعلکم مستخلفین فیه، فالذین آمنوا منکم وأنفقوا، لهم أجر کبیر»(۴).
۳۵۷ « وما لکم ألاّ تنفقوا فی سبیل اللّه، وللّه میراث السماوات والأرض، لا یستوی منکم من أنفق من قبل الفتح وقاتل، أولئک أعظم درجةً من الذین أنفقوا من بعد، وقاتلوا، وکلاً وعد اللّه الحسنی، واللّه بما تعملون خبیر»(۵).
۳۵۸ « إنّ المصدّقین والمصدّقات وأقرضوا اللّه قرضا حسنا یضاعف لهم، ولهم أجر کریم»(۶).
۳۵۹ « إنّ الذین یتلون کتاب اللّه وأقاموا الصلاة وأنفقوا ممّا رزقناهم سرّا وعلانیةً یرجون تجارةً لن تبور»(۷).
۳۶۰ « ولا یحضّ علی طعام المسکین»(۸).
۳۶۱ « ولم نک نطعم المسکین»(۹).
۱-اللیل / ۱۸٫
۲-الأعلی / ۱۴٫
۳-الفجر / ۱۸٫
۴ـ الحدید / ۷٫
۵-الحدید / ۱۰٫
۶-الحدید / ۱۸٫
۷ـ الفاطر / ۲۹٫
۸ـ الماعون / ۳٫
(۷۵)
۳۶۲ « ویل لکلّ همزة لمزة، والذی جمع مالاً وعدّده»(۱).
والثانی ما یرتبط بالزکاة والخمس کلیهما
۳۶۳ « وأقیموا الصلاة، وآتوا الزکاة، وارکعوا مع الراکعین»(۲).
۳۶۴ « وإذ أخذنا میثاق بنی إسرائیل لا تعبدون إلاّ اللّه، وبالوالدین إحسانا ، وذی القربی والیتامی والمساکین، وقولوا للناس حسنا، وأقیموا الصلاة، وآتوا الزکاة، ثمّ تولّیتم إلاّ قلیلاً منکم، وأنتم معرضون»(۳).
۳۶۵ « لیس البرّ أن تولّوا وجوهکم قبل المشرق والمغرب، ولکنّ البرّ من آمن باللّه والیوم الآخر والملائکة والکتاب والنبیین، وآتی المال علی حبّه ذوی القربی والیتامی والمساکین وابن السبیل والسائلین وفی الرقاب وأقام الصلاة وآتی الزکاة والموفون بعهدهم إذا عاهدوا، والصابرین فی البأساء والضرّاء وحین البأس، أولئک الذین صدقوا، وأولئک هم المتّقون»(۴).
۳۶۶ « أیاما معدودات، فمن کان منکم مریضا أو علی سفر فعدّة من أیام أخر، وعلی الذین یطیقونه فدیة طعام مسکین، فمن تطوّع خیرا فهو خیر له، وأن تصوموا خیر لکم إن کنتم تعلمون»(۵).
۳۶۷ « وأتمّوا الحجّ والعمرة للّه، فإن أحصرتم فما استیسر من الهدی، ولا تحلقوا رؤوسکم حتّی یبلغ الهدی محلّه، فمن کان منکم مریضا أو به أذی من رأسه ففدیة من صیام أو صدقة أو نسک، فإذا أمنتم فمن تمتّع بالعمرة إلی الحجّ فما استیسر من الهدی، فمن
۱ـ المدثر / ۴۴٫
۲-الهمزة / ۱ـ۲٫
۳ـ البقرة / ۴۳٫
۴ـ البقرة / ۸۳٫
۵ـ البقرة / ۱۷۷٫
۶ـ البقرة / ۱۸۴٫
(۷۶)
لم یجد فصیام ثلاثة أیام فی الحجّ وسبعة إذا رجعتم، تلک عشرة کاملة، ذلک لمن لم یکن أهله حاضری المسجد الحرام، واتّقوا واعلموا أنّ اللّه شدید العقاب»(۱).
۳۶۸ « هل ینظرون إلاّ أن یأتیهم اللّه فی ظلل من الغمام والملائکة، وقضی الأمر، وإلی اللّه ترجع الأمور»(۲).
۳۶۹ « یسألونک ماذا ینفقون؟ قل ما أنفقتم من خیر فللوالدین والأقربین والیتامی والمساکین وابن السبیل، وما تفعلوا من خیر فإن اللّه به علیم»(۳).
۳۷۰ « وقال لهم نبیهم: إن اللّه قد بعث لکم طالوت ملکا، قالوا: أنّی یکون له الملک علینا ونحن أحقّ بالملک منه ولم یؤت سعةً من المال؟ قال إن اللّه اصطفاه علیک، وزاده بسطةً فی العلم والجسم، واللّه یؤتی ملکه من یشاء، واللّه واسع علیم»(۴).
۳۷۱ « مثل الذین ینفقون أموالهم فی سبیل اللّه کمثل حبّة أنبتت سبع سنابل فی کلّ سنبلة مأة حبّة، واللّه یضاعف لمن یشاء، واللّه واسع علیم»(۵).
۳۷۲ « الذین ینفقون أموالهم فی سبیل اللّه ثمّ لا یتبعون ما أنفقوا منّا ولا أذی، لهم أجرهم عند ربّهم، ولا خوف علیهم ولا هم یحزنون، قول معروف ومغفرة خیر من صدقة یتبعها أذی، واللّه غنی حلیم»(۶).
۱ـ البقرة / ۱۹۶٫
۲ـ البقرة / ۲۱۰٫
۳ـ البقرة / ۲۱۵٫
۴ـ البقرة / ۲۴۷٫
۵ـ البقرة / ۲۶۱٫
۶ـ البقرة / ۲۶۲ـ ۲۶۳٫
(۷۷)
۳۷۳ « الذین یؤمنون بالغیب ویقیمون الصلاة وممّا رزقناهم ینفقون، والذین یؤمنون بما أنزل إلیک وما أنزل من قبلک، وبالآخرة هم یوقنون»(۱).
۳۷۴ « أولئک علی هدی من ربّهم، وأولئک هم المفلحون»(۲).
۳۷۵ « ختم اللّه علی قلوبهم وعلی سمعهم وعلی أبصارهم غشاوة، ولهم عذاب عظیم»(۳).
۳۷۶ « ومن الناس من یقول آمنّا باللّه وبالیوم الآخر، وما هم بمؤمنین»(۴).
۳۷۷ « الصابرین والصادقین والقانتین والمنفقین والمستغفرین بالأسحار»(۵).
۳۷۸ « قل إن تخفوا ما فی صدورکم أو تبدوه یعلمه اللّه، ویعلم ما فی السماوات وما فی الأرض، واللّه علی کلّ شیء قدیر»(۶).
۳۷۹ « وابتلوا الیتامی حتّی إذا بلغوا النکاح فإن آنستم منهم رشدا فادفعوا إلیهم أموالهم، ولا تأکلوها إسرافا وبدارا أن یکبّروا، ومن کان غنیا فلیستعفف ، ومن کان فقیرا فلیأکل بالمعروف، فإذا دفعتم إلیهم أموالهم فأشهدوا علیهم، وکفی باللّه حسیبا»(۷).
۳۸۰ « وإذا حضر القسمة أولوا القربی والیتامی والمساکین فارزقوهم منه، وقولوا لهم قولاً معروفا»(۸).
۱ـ البقرة / ۴ ۵٫
۲ـ البقرة / ۵٫
۳ـ البقرة / ۷٫
۴ـ البقرة / ۸٫
۵ـ آل عمران / ۱۷٫
۶ـ آل عمران / ۲۹٫
۷ـ النساء / ۶٫
۸ـ النساء / ۸٫
(۷۸)
۳۸۱ « حرّمت علیکم أمّهاتکم وبناتکم وأخواتکم وعمّاتکم وخالاتکم وبنات الأخ وبنات الأخت وأمّهاتکم اللاتی أرضعنکم وأخواتکم من الرضاعة وأمّهات نسائکم وربائبکم اللاتی فی حجورکم من نسائکم اللاتی دخلتم بهنّ ، فإن لم تکونوا دخلتم بهنّ، فلا جناح علیکم وحلائل أبنائکم الذین من أصلابکم وأن تجمعوا بین الأختین إلاّ ما قد سلف، إن اللّه کان غفورا رحیما»(۱).
۳۸۲ « الرجال قوّامون علی النساء بما فضّل اللّه بعضهم علی بعض وبما أنفقوا من أموالهم، فالصالحات قانتات حافظات للغیب بما حفظ اللّه واللاتی تخافون نشوزهنّ فعظوهنّ واهجروهنّ فی المضاجع واضربوهنّ، فإن أطعنکم فلا تبغوا علیهنّ سبیلاً، إن اللّه کان علیا کبیرا»(۲).
۳۸۳ « أم یحسدون الناس علی ما آتاهم اللّه من فضله، فقد آتینا آل إبراهیم الکتاب والحکمة وآتیناهم ملکا عظیما»(۳).
۳۸۴ « ألم تر إلی الذین قیل لهم کفوا أیدیکم، وأقیموا الصلاة، وآتوا الزکاة ، فلمّا کتب علیهم القتال إذا فریق منهم یخشون الناس کخشیة اللّه أو أشدّ خشیة، وقالوا: ربّنا، لم کتبت علینا القتال، لولا أخّرتنا إلی أجل قریب، قل متاع الدنیا قلیل، والآخرة خیر لمن
۱ـ النساء / ۲۳٫
۲ـ النساء / ۳۴٫
۳ـ النساء / ۵۴٫
(۷۹)
أتقی، ولا تظلمون فتیلا»(۱).
۳۸۵ « وما کان لمؤمن أن یقتل مؤمنا إلاّ خطأً، ومن قتل مؤمنا خطأً فتحریر رقبة مؤمنة ودیة مسلّمة إلی أهله إلاّ أن یصدّقوا، فإن کان من قوم عدوّ لکم وهو مؤمن فتحریر رقبة مؤمنة، وإن کان من قوم بینکم وبینهم میثاق فدیة مسلّمة إلی أهله وتحریر رقبة مؤمنة، فمن لم یجد فصیام شهرین متتابعین، التوبة من اللّه، وکان اللّه علیما حکیما»(۲).
۳۸۶ « لا خیر فی کثیر من نجواهم إلاّ من أمر بصدقة أو معروف أو إصلاح بین الناس، ومن یفعل ذلک ابتغاء مرضات اللّه فسوف نؤتیه أجرا عظیما»(۳).
۳۸۷ « یا أیها الذین آمنوا کونوا قوّامین بالقسط، شهداء للّه ولو علی أنفسکم أو الوالدین والأقربین إن یکن غنیا أو فقیرا فاللّه أولی بهما، فلا تتّبعوا الهوی أن تعدلوا، وإن تلووا أو تعرضوا فإن اللّه کان بما تعملون خبیرا»(۴).
۳۸۸ « وکتبنا علیهم فیها: أنّ النفس بالنفس، والعین بالعین، والأنف بالأنف، والأذن بالأذن، والسنّ بالسنّ، والجروح قصاص، فمن تصدّق به فهو کفّارة له، ومن لم یحکم بما أنزل اللّه فأولئک هم الظالمون»(۵).
۳۸۹ « ولقد أخذ اللّه میثاق بنی إسرائیل، وبعثنا منهم اثنی عشر نقیبا، وقال اللّه: إنّی معکم، لئن أقمتم الصلاة وآتیتم الزکاة وآمنتم برسلی وعزّرتموهم وأقرضتم اللّه قرضا حسنا لأکفرنّ عنکم
۱ـ النساء / ۷۷٫
۲ـ النساء / ۹۲٫
۳ـ النساء / ۱۱۴٫
۴ـ النساء / ۱۳۵٫
۵ـ المائدة / ۴۵
(۸۰)
سیئاتکم ولأدخلنّکم جنّات تجری من تحتها الأنهار، فمن کفر بعد ذلک منکم فقد ضلّ سواء السبیل»(۱).
۳۹۰ « إنّما ولیکم اللّه ورسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلاة ویؤتون الزکاة وهم راکعون»(۲).
۳۹۱ « لا یؤاخذکم اللّه باللغو فی أیمانکم، ولکن یؤاخذکم بما عقدتم الایمان، فکفّارته إطعام عشرة مساکین من أوسط ما تطعمون أهلیکم أو کسوتهم أو تحریر رقبة، فمن لم یجد فصیام ثلاثة أیام، ذلک کفّارة أیمانکم إذا حلفتم، واحفظوا أیمانکم، کذلک یبین اللّه لکم آیاته، لعلّکم تشکرون»(۳).
۳۹۲ « یا أیها الذین آمنوا، لا تقتلوا الصید وأنتم حرم، ومن قتله منکم متعمّدا فجزاء مثل ما قتل من النعم، یحکم به ذوا عدل منکم هدیا بالغ الکعبة أو کفّارة طعام مساکین أو عدل ذلک صیاما لیذوق وبال أمره عفا اللّه عمّا سلف، ومن عاد فینتقم اللّه منه، واللّه عزیز ذو انتقام»(۴).
۳۹۳ « وهو الذی أنشأ جنّات معروشات وغیر معروشات،والنخل والزرع مختلفا أکله، والزیتون والرمّان متشابها وغیر متشابه، کلوا من ثمره إذا أثمر، وآتوا حقّه یوم حصاده، ولا تسرفوا، إنّه لا یحبّ المسرفین»(۵).
۱-المائدة / ۱۲٫
۲ـ المائدة / ۵۵٫
۳-المائدة / ۸۹٫
۴ـ المائدة / ۹۵٫
۵-الانعام / ۱۴۱٫
(۸۱)
۳۹۴ « ولا تفسدوا فی الأرض بعد إصلاحها، وادعوه خوفا وطمعا، إنّ رحمة اللّه قریب من المحسنین»(۱).
۳۹۵ « یسألونک عن الأنفال، قل: الأنفال للّه والرسول، فاتّقوا اللّه، وأصلحوا ذات بینکم، وأطیعوا اللّه ورسوله إن کنتم مؤمنین»(۲).
۳۹۶ « إنّ الذین کفروا ینفقون أموالهم لیصدّوا عن سبیل اللّه، فسینفقونها، ثمّ تکون علیهم حسرةً، ثمّ یغلبون، والذین کفروا إلی جهنّم یحشرون»(۳).
۳۹۷ « واعلموا أنّما غنمتم من شیء فأنّ للّه خمسه وللرسول ولذی القربی والیتامی والمساکین وابن السبیل إن کنتم آمنتم باللّه، وما أنزلنا علی عبدنا یوم الفرقان؛ یوم التقی الجمعان، واللّه علی کلّ شیء قدیر»(۴).
۳۹۸ « فإذا انسلخ الأشهر الحرم فاقتلوا المشرکین حیث وجدتموهم، وخذوهم واحصروهم، واقعدوا لهم کلّ مرصد، فإن تابوا وأقاموا الصلاة وآتوا الزکاة فخلّوا سبیلهم، إنّ اللّه غفور رحیم»(۵).
۳۹۹ « فإن تابوا وأقاموا الصلاة وآتوا الزکاة فإخوانکم فی الدین، ونفصّل الآیات لقوم یعلمون»(۶).
۱-الاعراف / ۵۶٫
۲ـ الانفال / ۱٫
۳ـ الانفال ۳۶٫
۴-الانفال / ۴۱٫
۵ـ التوبة / ۵٫
۶ـ التوبة / ۱۱٫
(۸۲)
۴۰۰ « إنّما یعمر مساجد اللّه من آمن باللّه والیوم الآخر وأقام الصلاة وآتی الزکاة ولم یخش إلاّ اللّه، فعسی أولئک أن یکونوا من المهتدین»(۱).
۴۰۱ « یا أیها الذین آمنوا، إنّ کثیرا من الأحبار والرهبان لیأکلون أموال الناس بالباطل، ویصدّون عن سبیل اللّه، والذین یکنزون الذهب والفضّة ولا ینفقونها فی سبیل اللّه فبشّرهم بعذاب ألیم»(۲).
۴۰۲ « انفروا خفافا وثقالاً، وجاهدوا بأموالکم وأنفسکم فی سبیل اللّه، ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون»(۳).
۴۰۳ « وما منعهم أن تقبل منهم نفقاتهم إلاّ أنّهم کفروا باللّه وبرسوله، ولا یأتون الصلاة إلاّ وهم کسالی، ولا ینفقون إلاّ وهم کارهون»(۴).
۴۰۴ « إنّما الصدقات للفقراء والمساکین والعاملین علیها والمؤلّفة قلوبهم وفی الرقاب والغارمین وفی سبیل اللّه وابن السبیل، فریضة من اللّه، واللّه علیم حکیم»(۵).
۴۰۵ « والمؤمنون والمؤمنات بعضهم أولیاء بعض، یأمرون بالمعروف وینهون عن المنکر، ویقیمون الصلاة، ویؤتون الزکاة، ویطیعون اللّه ورسوله، أولئک سیرحمهم اللّه، إنّ اللّه عزیز حکیم»(۶).
۱-التوبة / ۱۸٫
۲-التوبة / ۳۴٫
۳-التوبة / ۴۱٫
۴-التوبة / ۵۴٫
۵-التوبة / ۶۰٫
۶-التوبة / ۷۱٫
(۸۳)
۴۰۶ « ومنهم من عاهد اللّه لئن آتانا من فضله لنصدقنّ ولنکوننّ من الصالحین»(۱).
۴۰۷ « الذین یلمزون المطّوّعین من المؤمنین فی الصدقات والذین لا یجدون إلاّ جهدهم فیسخرون منهم سخر اللّه منهم، ولهم عذاب ألیم»(۲).
۴۰۸ « من الأعراب من یتّخذ ما ینفق مغرما، ویتربّص بکم الدوائر علیهم دائرة السوء، واللّه سمیع علیم»(۳).
۴۰۹ « ومن الأعراب من یؤمن باللّه والیوم الآخر، ویتّخذ ما ینفق قربات عند اللّه وصلوات الرسول، ألا إنّها قربة لهم سیدخلهم اللّه فی رحمته، إنّ اللّه غفور رحیم»(۴).
۴۱۰ « یا أیها الذین آمنوا، اتّقوا اللّه، وکونوا مع الصادقین»(۵).
۴۱۱ « خذ من أموالهم صدقةً تطهّرهم وتزکیهم بها، وصلّ علیهم، إنّ صلاتک سکن لهم، واللّه سمیع علیم»(۶).
۴۱۲ « قل لعبادی الذین آمنوا: یقیموا الصلاة، وینفقوا ممّا رزقناهم سرّا وعلانیةً من قبل أن یأتی یوم لا بیع فیه ولا خلال»(۷).
۴۱۳ « والذین صبروا ابتغاء وجه ربّهم، وأقاموا الصلاة، وأنفقوا ممّا رزقناهم سرّا وعلانیةً، ویدرؤون بالحسنة السیئة، أولئک لهم عقبی الدار»(۸).
۱-التوبة / ۷۵٫
۲-التوبة / ۷۹٫
۳-التوبة / ۹۸٫
۴-التوبة / ۹۹٫
۵-التوبة / ۱۱۹٫
۶ـ التوبة / ۱۰۳٫
۷ـ ابراهیم / ۳۱٫
۸-الرعد / ۲۲٫
(۸۴)
۴۱۴ « ولا تشتروا بعهد اللّه ثمنا قلیلاً، إنّما عند اللّه هو خیر لکم، إن کنتم تعلمون»(۱).
۴۱۵ « وجعلناهم ائمةً یهدون بأمرنا، وأوحینا إلیهم فعل الخیرات وإقام الصلاة وإیتاء الزکاة، وکانوا لنا عابدین»(۲).
۴۱۶ « وجعلنی مبارکا أین ما کنت، وأوصانی بالصلاة والزکاة ما دمت حیا»(۳).
۴۱۷ « وکان یأمر أهله بالصلاة والزکاة، وکان عند ربّه مرضیا»(۴).
۴۱۸ « فلمّا دخلوا علیه قالوا: یا أیها العزیز، مسّنا وأهلنا الضرّ، وجئنا ببضاعة مزجاة، فأوف لنا الکیل، وتصدّق علینا، إن اللّه یجزی المتصدّقین»(۵) .
۴۱۹ « وآت ذا القربی حقّه والمسکین وابن السبیل ولا تبذّر تبذیرا»(۶).
۴۲۰ « واستفزز من استطعت منهم بصوتک، وأجلب علیهم بخیلک ورجلک ، وشارکهم فی الأموال والأولاد وعدهم، وما یعدهم الشیطان إلاّ غرورا»(۷).
۱ـ النحل / ۹۵٫
۲ـ أنبیاء / ۷۳٫
۳-مریم / ۳۱٫
۴ـ مریم / ۵۵٫
۵-یوسف / ۸۸٫
۶-الاسراء / ۲۶٫
۷-الاسراء / ۶۴٫
(۸۵)
۴۲۱ « قل: لو أنتم تملکون خزائن رحمة ربّی إذا لامسکتم خشیة الإنفاق، وکان الإنسان فتورا»(۱).
۴۲۲ « أمّا السفینة فکانت لمساکین یعملون فی البحر، فأردت أن أعیبها وکان وراءهم ملک یأخذ کلّ سفینة غصبا»(۲).
۴۲۳ « والذین إذا أنفقوا لم یسرفوا ولم یقتروا وکان بین ذلک قواما»(۳).
۴۲۴ « لیشهدوا منافع لهم، ویذکروا اسم اللّه فی أیام معلومات علی ما رزقهم من بهیمة الأنعام، فکلوا منها، وأطعموا البائس الفقیر»(۴).
۴۲۵ « الذین إن مکنّاهم فی الأرض أقاموا الصلاة، وآتوا الزکاة، وأمروا بالمعروف، ونهوا عن المنکر، وللّه عاقبة الأمور»(۵).
۴۲۶ « والذین هم للزکاة فاعلون»(۶).
۴۲۷ « والذین یؤتون ما آتوا، وقلوبهم وجلة، أنّهم إلی ربّهم راجعون»(۷).
۴۲۸ « ولا یأتل أولو الفضل منکم والسعة أن یؤتوا أولی القربی والمساکین والمهاجرین فی سبیل اللّه، ولیعفوا ولیصفحوا، ألا تحبّون أن یغفر اللّه لکم، واللّه غفور رحیم»(۸).
۴۲۹ « ولیستعفف الذین لا یجدون نکاحا حتّی یغنیهم اللّه من فضله، والذین یبتغون الکتاب وملکت أیمانکم فکاتبوهم إن علمتم فیهم خیرا، وآتوهم من مال اللّه لذی آتاکم، ولا تکرهوا
۱-الاسراء / ۱۰۰٫
۲-الکهف / ۷۹٫
۳-الفرقان / ۶۷٫
۴ـ الحج / ۲۸٫
۵ـ الحج / ۴۱٫
۶ـ المؤمنون / ۴٫
۷-المؤمنون / ۶۰٫
۸-النور / ۲۲٫
(۸۶)
فتیاتکم علی البغاء إن أردن تحصّنا لتبتغوا عرض الحیاة الدنیا ومن یکرههنّ، فإنّ اللّه من بعد إکراههنّ غفور رحیم»(۱).
۴۳۰ « فی بیوت أذن اللّه أن ترفع، ویذکر فیها اسمه، یسبّح له فیها بالغدوّ والآصال»(۲).
۴۳۱ « رجال لا تلهیهم تجارة ولا بیع عن ذکر اللّه، وإقام الصلاة، وإیتاء الزکاة، یخافون یوما تتقلّب فیه القلوب والأبصار»(۳).
۴۳۲ « وأقیموا الصلاة، وآتوا الزکاة، وأطیعوا الرسول، لعلّکم ترحمون»(۴).
۴۳۳ « یوم لا ینفع مال ولا بنون»(۵).
۴۳۴ « فسقی لهما، ثمّ تولّی إلی الظلّ، فقال: ربّ إنّی لما أنزلت إلی من خیر فقیر»(۶).
۴۳۵ « فلت ذا القربی حقّه، والمسکین وابن السبیل، ذلک خیر للذین یریدون وجه اللّه، وأولئک هم المفلحون»(۷).
۴۳۶ « وما آتیتم من ربا لیربو فی أموال الناس، فلا یربو عند اللّه، وما آتیتم من زکاة تریدون وجه اللّه فأولئک هم المضعفون»(۸).
۴۳۷ « إنّ المسلمین والمسلمات، والمؤمنین والمؤمنات، والقانتین والقانتات، والصادقین والصادقات، والصابرین
۱-النور / ۳۳٫
۲-النور / ۳۶٫
۳ـ النور / ۳۷٫
۴ـ النور / ۵۶٫
۵ـ الشعراء / ۸۸٫
۶-القصص / ۲۴٫
۷ـ الروم / ۳۸٫
۸ـ الروم / ۳۹٫
(۸۷)
والصابرات، والخاشعین والخاشعات، والمتصدّقین والمتصدّقات، والصائمین والصائمات، والحافظین فروجهم والحافظات، والذاکرین اللّه کثیرا والذاکرات، أعدّ اللّه لهم مغفرةً وأجرا عظیما»(۱).
۴۳۸ « یا أیها النبی، إنّا أحللنا لک أزواجک اللاتی آتیت أجورهنّ، وما ملکت یمینک ممّا أفاء اللّه علیک، وبنات عمّک، وبنات عمّاتک، وبنات خالک ، وبنات خالاتک اللاتی هاجرن معک، وامرأة مؤمنة إن وهبت نفسها للنبی إن أراد النبی أن یستنکحها خالصةً لک من دون المؤمنین، قد علمنا ما فرضنا علیهم فی أزواجهم، وما ملکت أیمانهم لکی لا یکون علیک حرج، وکان اللّه غفورا رحیما»(۲).
۴۳۹ « قل: إنّ ربّی یبسط الرزق لمن یشاء من عباده، ویقدر له، وما أنفقتم من شیء فهو یخلفه، وهو خیر الرازقین»(۳).
۴۴۰ « وإذا قیل لهم: أنفقوا ممّا رزقکم اللّه، قال الذین کفروا للذین آمنوا: أنطعم من لو یشاء اللّه أطعمه، إن أنتم إلاّ فی ضلال مبین»(۴).
۴۴۱ « الذین لا یؤتون الزکاة، وهم بالآخرة هم کافرون»(۵).
۴۴۲ « أن لا یدخلنّها الیوم علیکم مسکین»(۶).
۴۴۳ « ما قطعتم من لینة أو ترکتموها قائمة علی أصولها فبإذن اللّه، ولیخزی الفاسقین»(۷).
۴۴۴ « وما أفاء اللّه علی رسوله منهم، فما أوجفتم علیه من خیل
۱-الاحزاب / ۳۵٫
۲-الاحزاب / ۵۰٫
۳ـ السبأ / ۳۹٫
۴ـ یس / ۴۷٫
۵ـ الفصلت / ۷٫
۶ـ القلم / ۲۴٫
۷ـ الحشر / ۵٫
(۸۸)
ولارکاب ، ولکنّ اللّه یسلّط رسله علی من یشاء، واللّه علی کلّ شیء قدیر»(۱).
۴۴۵ « للفقراء المهاجرین الذین أخرجوا من دیارهم وأموالهم، یبتغون فضلاً من اللّه، ورضوانا، وینصرون اللّه ورسوله، أولئک هم الصادقون»(۲).
۴۴۶ « ها أنتم هؤلاء تدعون لتنفقوا فی سبیل اللّه، فمنکم من یبخل، ومن یبخل فإنّما یبخل عن نفسه، واللّه الغنی، وأنتم الفقراء، وإن تتولّوا یستبدل قوما غیرکم، ثمّ لا یکونوا أمثالکم»(۳).
۱ـ الحشر / ۶٫
۲ـ الحشر / ۸٫
۳ـ محمد / ۳۸٫
(۸۹)
(۹۰)
(۹۱)
القسم السادس فی نظام الأسرة
(۹۲)
کتابا النکاح والطلاق
۴۴۷ « أو کصیب من السماء فیه ظلمات ورعد وبرق، یجعلون أصابعهم فی آذانهم من الصواعق حذر الموت، واللّه محیط بالکافرین»(۱).
۴۴۸ « وإن کنتم فی ریب ممّا نزّلنا علی عبدنا فأتوا بسورة من مثله، وادعوا شهداءکم من دون اللّه إن کنتم صادقین»(۲).
۴۴۹ « وبشّر الذین آمنوا وعملوا الصالحات أنّ لهم جنّات تجری من تحتها الأنهار، کلّما رزقوا منها من ثمرة رزقا قالوا هذا الذی رزقنا من قبل، وأتوا به متشابها، ولهم فیها أزواج مطهرة، وهم فیها خالدون»(۳).
۴۵۰ « وقلنا: یا آدم، اسکن أنت وزوجک الجنّة، وکلا منها رغدا حیث شئتما، ولا تقربا هذه الشجرة، فتکونا من الظالمین»(۴).
۱-البقرة / ۱۹٫
۲-البقرة / ۲۳٫
۳ـ البقرة / ۲۵٫
۴-البقرة / ۳۵٫
(۹۳)
۴۵۱ « ولا تلبسوا الحقّ بالباطل، وتکتموا الحقّ، وأنتم تعلمون»(۱).
۴۵۲ « وإذ قلتم: یا موسی، لن نصبر علی طعام واحد فادع لنا ربّک یخرج لنا ممّا تنبت الأرض من بقلها وقثّائها وفومها وعدسها وبصلها، قال: أتستبدلون الذی هو أدنی بالذی هو خیر؟ اهبطوا مصرا، فإنّ لکم ما سألتم وضربت علیهم الذلّة والمسکنة، وباؤوا بغضب من اللّه، ذلک بأنّهم کانوا یکفرون بآیات، ویقتلون النبیین بغیر الحقّ، ذلک بما عصوا وکانوا یعتدون»(۲) .
۴۵۳ « واتّبعوا ما تتلوا الشیاطین علی ملک سلیمان، وما کفر سلیمان، ولکنّ الشیاطین کفروا، یعلّمون الناس السحر، وما أنزل علی الملکین ببابل هاروت وماروت، وما یعلّمان من أحد حتّی یقولا إنّما نحن فتنة، فلا تکفر، فیتعلّمون منهما ما یفرقون به بین المرء وزوجه، وما هم بضارّین به من أحد بإذن اللّه، ویتعلّمون ما یضرّهم ولا ینفعهم، ولقد علموا لمن اشتراه ما له فی الآخرة من خلاق، ولبئس ما شروا به أنفسهم، لو کانوا یعلمون»(۳).
۴۵۴ « بدیع السماوات والأرض، وإذا قضی أمرا فإنّما یقول له کن فیکون»(۴).
۱-البقرة / ۴۲٫
۲-البقرة / ۶۱٫
۳-البقرة / ۱۰۲٫
۴-البقرة / ۱۱۷٫
(۹۴)
۴۵۵ « ربّنا واجعلنا مسلمین لک ومن ذریتنا أمّة مسلمة لک، وأرنا مناسکنا ، وتب علینا، إنّک أنت التوّاب الرحیم»(۱).
۴۵۶ « إنّما یأمرکم بالسوء والفحشاء، وأن تقولوا علی اللّه ما لا تعلمون»(۲).
۴۵۷ « فمن خاف من موص جنفا أو إثما فأصلح بینهم فلا إثم علیه، إنّ اللّه غفور رحیم»(۳).
۴۵۸ « لیس علیکم جناح أن تبتغوا فضلاً من ربّکم، فإذا أفضتم من عرفات فاذکروا اللّه عند المشعر الحرام، واذکروه کما هداکم، وإن کنتم من قبله لمن الضالّین»(۴).
۴۵۹ « نساؤکم حرث لکم، فأتوا حرثکم أنّی شئتم، وقدّموا لأنفسکم، واتّقوا اللّه، واعلموا أنّکم ملاقوه، وبشّر المؤمنین»(۵).
۴۶۰ « ولا تنکحوا المشرکات حتّی یؤمنّ، ولأمة مؤمنة خیر من مشرکة ولو أعجبتکم، ولا تنکحوا المشرکین حتّی یؤمنوا، ولعبد مؤمن خیر من مشرک ولو أعجبکم، أولئک یدعون إلی النّار، واللّه یدعو إلی الجنّة، والمغفرة بإذنه، ویبین آیاته للنّاس لعلّهم یتذکرون»(۶).
۴۶۱ « لا یؤاخذکم اللّه باللغو فی أیمانکم، ولکن یؤاخذکم بما کسبت قلوبکم، واللّه غفور حلیم»(۷).
۴۶۲ « للذین یؤلون من نسائهم تربّص أربعة أشهر، فإن فاءوا فإنّ اللّه غفور رحیم»(۸).
۱-البقرة / ۱۲۸٫
۲ـ البقرة / ۱۶۹٫
۳ـ البقرة / ۱۸۲٫
۴ـ البقرة / ۱۹۸٫
۵ـ البقرة / ۲۲۳٫
۶-البقرة / ۲۲۱٫
۷-البقرة / ۲۲۵٫
۸ـ البقرة / ۲۲۶٫
(۹۵)
۴۶۳ « وإن عزموا الطلاق فإنّ اللّه سمیع علیم، والمطلّقات یتربّصن بأنفسهنّ ثلاثة قروء، ولا یحلّ لهنّ أن یکتمن ما خلق اللّه فی أرحامهنّ إن کنّ یؤمنّ باللّه والیوم الآخر، وبعولتهنّ أحقّ بردّهنّ فی ذلک إن أرادوا إصلاحا، ولهنّ مثل الذی علیهنّ بالمعروف، وللرجال علیهنّ درجة، واللّه عزیز حکیم ، الطلاق مرّتان، فإمساک بمعروف أو تسریح بإحسان، ولا یحلّ لکم أن تأخذوا ممّا آتیتموهنّ شیئا إلاّ أن یخافا ألاّ یقیما حدود اللّه، فإن خفتم ألاّ یقیما حدود اللّه فلا جناح علیهما فی ما افتدت به، تلک حدود اللّه، فلا تعتدوها، ومن یتعدّ حدود اللّه فأولئک هم الظالمون، فإن طلّقها فلا تحلّ له من بعد حتّی تنکح زوجا غیره، فإن طلّقها فلا جناح علیهما أن یتراجعا إن ظنّا أن یقیما حدود اللّه، وتلک حدود اللّه یبینها لقوم یعلمون، وإذا طلّقتم النساء فبلغن أجلهنّ فأمسکوهنّ بمعروف أو سرّحوهنّ بمعروف، ولا تمسکوهن ضرارا لتعتدوا، ومن یفعل ذلک فقد ظلم نفسه، ولا تتّخذوا آیات اللّه هزوا، واذکروا نعمة اللّه علیکم، وما أنزل علیکم من الکتاب والحکمة یعظکم به، واتّقوا اللّه، واعلموا أنّ اللّه بکلّ شیء علیم، وإذا طلّقتم النساء فبلغن أجلهنّ فلا تعضلوهنّ أن ینکحن أزواجهنّ إذا تراضوا بینهم بالمعروف، ذلک یوعظ به من کان منکم یؤمن باللّه والیوم الآخر، ذلکم أزکی لکم وأطهر، واللّه
(۹۶)
یعلم وأنتم لا تعلمون، والوالدات یرضعن أولادهنّ حولین کاملین لمن أراد أن یتمّ الرضاعة، وعلی المولود له رزقهنّ وکسوتهنّ بالمعروف، لا تکلّف نفس إلاّ وسعها، لا تضارّ والدة بولدها، ولا مولود له بولده، وعلی الوارث مثل ذلک، فإن أرادا فصالاً عن تراض منهما وتشاور فلا جناح علیهما، وإن أردتم أن تسترضعوا أولادکم فلا جناح علیکم إذا سلمتم ما آتیتم بالمعروف، واتّقوا اللّه واعلموا أنّ اللّه بما تعملون بصیر، والذین یتوفّون منکم ویذرون أزواجا یتربّصن بأنفسهنّ أربعة أشهر وعشرا، فإذا بلغن أجلهنّ فلا جناح علیکم فیما فعلن فی أنفسهنّ بالمعروف، واللّه بما تعملون خبیر، ولا جناح علیکم فی ما عرضتم به من خطبة النساء أو أکننتم فی أنفسکم، علم اللّه أنّکم ستذکرونهنّ، ولکن لا تواعدوهن سرّا إلاّ أن تقولوا قولاً معروفا، ولا تعزموا عقدة النکاح حتّی یبلغ الکتاب أجله، واعلموا أنّ اللّه یعلم ما فی أنفسکم، فاحذروه، واعلموا أنّ اللّه غفور حلیم، لا جناح علیکم إن طلّقتم النساء ما لم تمسّوهن أو تفرضوا لهنّ فریضة ومتّعوهن، علی الموسع قدره وعلی المقتر قدره، متاعا بالمعروف، حقّا علی المحسنین، وإن طلّقتموهنّ من قبل أن تمسّوهن وقد فرضتم لهنّ فریضة فنصف ما فرضتم إلاّ أن یعفون أو یعفو الذی بیده عقدة النکاح، وأن تعفوا أقرب للتقوی، ولا تنسوا الفضل بینکم، إنّ اللّه بما تعملون بصیر»(۱).
۴۶۴ « وللمطلّقات متاع بالمعروف، حقّا علی المتّقین»(۲).
۴۶۵ « الشیطان یعدکم الفقر ویأمرکم بالفحشاء، واللّه یعدکم مغفرة منه وفضلاً، واللّه واسع علیم»(۳).
۱ـ البقرة / ۲۲۷ ۲۳۷٫
۲-البقرة / ۲۴۰ ۲۴۱٫
۳-البقرة / ۲۶۸٫
(۹۷)
۴۶۶ « یا أیها الذین آمنوا إذا تداینتم بدین إلی أجل مسمی فاکتبوه، ولیکتب بینکم کاتب بالعدل، ولا یأب کاتب أن یکتب کما علمه اللّه، فلیکتب ولیملل الذی علیه الحقّ، ولیتّق اللّه ربّه، ولا یبخس منه شیئا، فإن کان الذی علیه الحقّ سفیها أو ضعیفا أو لا یستطیع أن یمل هو فلیملل ولیه بالعدل، واستشهدوا شهیدین من رجالکم، فإن لم یکونا رجلین فرجل وامرأتان ممّن ترضون من الشهداء أن تضلّ إحداهما فتذکر إحداهما الأخری، ولا یأب الشهداء إذا ما دعوا، ولا تسأموا أن تکتبوه صغیرا أو کبیرا إلی أجله، ذلکم أقسط عند اللّه وأقوم للشهادة، وأدنی ألاّ ترتابوا إلاّ أن تکون تجارةً حاضرةً تدیرونها بینکم، فلیس علیکم جناح ألاّ تکتبوها، وأشهدوا إذا تبایعتم، ولا یضارّ کاتب ولا شهید، وإن تفعلوا فإنّه فسوق بکم، واتّقوا اللّه ویعلّمکم اللّه، واللّه بکلّ شیء علیم»(۱).
۴۶۷ « زین للناس حبّ الشهوات من النساء والبنین والقناطیر المقنطرة من الذهب والفضّة والخیل المسوّمة والأنعام والحرث، ذلک متاع الحیاة الدنیا، واللّه عنده حسن المآب، قل أؤنبّئکم بخیر من ذلکم، للذین اتّقوا عند ربّهم جنّات تجری من تحتها الأنهار، خالدین فیها، وأزواج مطهّرة ورضوان من اللّه، واللّه بصیر بالعباد»(۲).
۴۶۸ « قالت: ربّ، أنّی یکون لی ولد ولم یمسسنی بشر، قال: کذلک
۱-البقرة / ۲۸۲٫
۲- آل عمران / ۱۴ ۱۵٫
(۹۸)
اللّه یخلق ما یشاء إذا قضی أمرا، فإنّما یقول له کن فیکون»(۱).
۴۶۹ « والذین إذا فعلوا فاحشةً أو ظلموا أنفسهم ذکروا اللّه، فاستغفروا لذنوبهم، ومن یغفر الذنوب إلاّ اللّه، ولم یصرّوا علی ما فعلوا وهم یعلمون»(۲).
۴۷۰ « فاستجاب لهم ربّهم، إنّی لا أضیع عمل عامل منکم من ذکر أو أنثی، بعضکم من بعض، فالذین هاجروا وأخرجوا من دیارهم وأوذوا فی سبیلی وقاتلوا وقتلوا لأکفّرنّ عنهم سیئاتهم، ولأدخلنّهم جنّات تجری من تحتها الأنهار، ثوابا من عند اللّه، واللّه عنده حسن الثواب»(۳).
۴۷۱ « یا أیها الناس اتّقوا ربّکم الذی خلقکم من نفس واحدة، وخلق منها زوجها، وبثّ منهما رجالاً کثیرا ونساءً، واتّقوا اللّه الذی تساءلون به والأرحام، إنّ اللّه کان علیکم رقیبا، وآتوا الیتامی أموالهم، ولا تتبدّلوا الخبیث بالطیب، ولا تأکلوا أموالهم إلی أموالکم، إنّه کان حوبا کبیرا، وإن خفتم ألاّ تقسطوا فی الیتامی فانکحوا ما طاب لکم من النساء مثنی وثلاث ورباع، فإن خفتم ألاّ تعدلوا فواحدة أو ما ملکت أیمانکم، ذلک أدنی ألاّ تعولوا ، وآتوا النساء صدقاتهنّ نحلة، فإن طبن لکم عن شیء منه نفسا فکلوه هنیئا مریئا»(۴).
۱-آل عمران / ۴۷٫
۲ـ آل عمران / ۱۳۵٫
۳ـ آل عمران / ۱۹۵٫
۴ـ النساء / ۱ـ ۴٫
(۹۹)
۴۷۲ « ولا تؤتوا السفهاء أموالکم التی جعل اللّه لکم قیاما، وارزقوهم فیها ، واکسوهم، وقولوا لهم قولاً معروفا، وابتلوا الیتامی حتّی إذا بلغوا النکاح، فإن آنستم منهم رشدا فادفعوا إلیهم أموالهم، ولا تأکلوها إسرافا وبدارا أن یکبّروا، ومن کان غنیا فلیستعفف، ومن کان فقیرا فلیأکل بالمعروف، فإذا دفعتم إلیهم أموالهم فأشهدوا علیهم، وکفی باللّه حسیبا، للرجال نصیب ممّا ترک الوالدان والأقربون، وللنساء نصیب ممّا ترک الوالدان والأقربون ممّا قلّ منه أو کثر نصیبا مفروضا»(۱).
۴۷۳ « ولکم نصف ما ترک أزواجکم إن لم یکن لهنّ ولد، فإن کان لهنّ ولد فلکم الربع ممّا ترکن من بعد وصیة یوصین بها أو دین، ولهنّ الربع ممّا ترکتم إن لم یکن لکم ولد، فإن کان لکم ولد فلهنّ الثمن ممّا ترکتم من بعد وصیة توصون بها أو دین، وإن کان رجل یورث کلالة أو امرأة وله أخ أو أخت فلکلّ واحد منهم السدس، فإن کانوا أکثر من ذلک فهم شرکاء فی الثلث من بعد وصیة یوصی بها أو دین غیر مضارّ، وصیة من اللّه، واللّه علیم حلیم»(۲).
۴۷۴ « واللاتی یأتین الفاحشة من نسائکم فاستشهدوا علیهنّ أربعة منکم، فإن شهدوا فأمسکوهنّ فی البیوت حتّی یتوفّاهنّ الموت أو یجعل اللّه لهنّ سبیلا»(۳).
۴۷۵ « یا أیها الذین آمنوا، لا یحلّ لکم أن ترثوا النساء کرها، ولا تعضلوهنّ لتذهبوا ببعض ما آتیتموهنّ إلاّ أن یأتین بفاحشة مبینة، وعاشروهنّ بالمعروف، فإن کرهتموهنّ فعسی أن تکرهوا شیئا، ویجعل اللّه فیه خیرا کثیرا»(۴).
۱ـ النساء / ۵ـ۷٫
۲ـ النساء / ۱۲٫
۳ـ النساء / ۱۵
۴ـ النساء / ۱۹٫
(۱۰۰)
۴۷۶ « وإن أردتم استبدال زوج مکان زوج وآتیتم إحداهنّ قنطارا فلا تأخذوا منه شیئا تأخذونه بهتانا وإثما مبینا»(۱).
۴۷۷ « ولا تنکحوا ما نکح آباؤکم من النساء إلاّ ما قد سلف، إنّه کان فاحشةً ومقتا وساء سبیلاً، حرمت علیکم أمّهاتکم، وبناتکم، وأخواتکم، وعمّاتکم، وخالاتکم، وبنات الأخ، وبنات الأخت، وأمّهاتکم اللاتی أرضعنکم، وأخواتکم من الرضاعة، وأمّهات نسائکم، وربائبکم اللاتی فی حجورکم من نسائکم اللاتی دخلتم بهنّ، فإن لم تکونوا دخلتم بهنّ فلا جناح علیکم وحلائل أبنائکم الذین من أصلابکم، وأن تجمعوا بین الأختین إلاّ ما قد سلف ، إنّ اللّه کان غفورا رحیما، والمحصنات من النساء إلاّ ما ملکت أیمانکم، کتاب اللّه علیکم، وأحلّ لکم ما وراء ذلکم أن تبتغوا بأموالکم محصنین غیر مسافحین، فما استمتعتم به منهنّ فآتوهنّ أجورهنّ فریضة، ولا جناح علیکم فیما تراضیتم به من بعد الفریضة، إنّ اللّه کان علیما حکیما، ومن لم یستطع منکم طولاً أن ینکح المحصنات المؤمنات، فمن ما ملکت أیمانکم من فتیاتکم المؤمنات، واللّه أعلم بإیمانکم بعضکم من بعض، فانکحوهنّ بإذن أهلهنّ، وآتوهنّ أجورهنّ بالمعروف، محصنات غیر مسافحات، ولا متّخذات أخدان، فإذا أحصن فإن أتین بفاحشة فعلیهنّ نصف
۱ـ النساء / ۲۰٫
(۱۰۱)
ما علی المحصنات من العذاب، ذلک لمن خشی العنت منکم، وأن تصبروا خیر لکم، واللّه غفور رحیم»(۱).
۴۷۸ « الرجال قوّامون علی النساء بما فضّل اللّه بعضهم علی بعض، وبما أنفقوا من أموالهم، فالصالحات، قانتات، حافظات للغیب بما حفظ اللّه، واللاتی تخافون نشوزهنّ، فعظوهنّ واهجروهنّ فی المضاجع، واضربوهنّ، فإن أطعنکم فلا تبغوا علیهنّ سبیلاً، إن اللّه کان علیا کبیرا»(۲).
۴۷۹ « وإن خفتم شقاق بینهما فابعثوا حکما من أهله وحکما من أهلها إن یریدا إصلاحا، یوفّق اللّه بینهما، إنّ اللّه کان علیما خبیرا»(۳).
۴۸۰ « یا أیها الذین آمنوا، لا تقربوا الصلاة وأنتم سکاری حتّی تعلموا ما تقولون، ولا جنبا إلاّ عابری سبیل حتّی تغتسلوا، وإن کنتم مرضی أو علی سفر أو جاء أحد منکم من الغائط أو لامستم النساء فلم تجدوا ماءً فتیمّموا صعیدا طیبا، فامسحوا بوجوهکم وأیدیکم، إن اللّه کان عفوّا غفورا»(۴).
۴۸۱ « والذین آمنوا وعملوا الصالحات سندخلهم جنّات تجری من تحتها الأنهار، خالدین فیها أبدا، لهم فیها أزواج مطهّرة، وندخلهم ظلاًّ ظلیلاً»(۵).
۴۸۲ « إلاّ المستضعفین من الرجال والنساء والولدان، لا
۱ـ النساء / ۲۲ـ ۲۵٫
۲ـ النساء / ۳۴٫
۳ـ النساء / ۳۵٫
۴ـ النساء / ۴۳٫
۵ـ النساء / ۵۷٫
(۱۰۲)
یستطیعون حیلةً، ولا یهتدون سبیلا، فأولئک عسی اللّه أن یعفو عنهم، وکان اللّه عفوّا غفورا»(۱).
۴۸۳ « ومن یعمل من الصالحات من ذکر أو أنثی وهو مؤمن فأولئک یدخلون الجنّة، ولا یظلمون نقیرا»(۲).
۴۸۴ « ویستفتونک فی النساء، قل: اللّه یفتیکم فیهنّ، وما یتلی علیکم فی الکتاب فی یتامی النساء اللاتی، لا تؤتونهنّ ما کتب لهنّ، وترغبون أن تنکحوهنّ، والمستضعفین من الولدان، وأن تقوموا للیتامی بالقسط، وما تفعلوا من خیر، فإن اللّه کان به علیما، وإن امرأة خافت من بعلها نشوزا أو إعراضا فلا جناح علیهما أن یصلحا بینهما صلحا، والصلح خیر، وأحضرت الأنفس الشحّ، وإن تحسنوا وتتّقوا فإنّ اللّه کان بما تعملون خبیرا، ولن تستطیعوا أن تعدلوا بین النساء ولو حرصتم فلا تمیلوا کلّ المیل، فتذروها کالمعلّقة، وإن تصلحوا وتتّقوا فإنّ اللّه کان غفورا رحیما»(۳).
۴۸۵ « وإن یتفرّقا یغن اللّه کلاً من سعته، وکان اللّه واسعا حکیما»(۴).
۴۸۶ « أولئک هم الکافرون حقّا، وأعتدنا للکافرین عذابا مهینا»(۵).
۴۸۷ « یستفتونک، قل اللّه یفتیکم فی الکلالة، إن امرؤا هلک لیس له ولد وله أخت فلها نصف ما ترک، وهو یرثها إن لم یکن لها ولد، فإن کانتا اثنتین فلهما الثلثان ممّا ترک، وإن کانوا إخوة رجالاً ونساءً فللذکر مثل حظّ الأنثیین، یبین اللّه لکم أن تضلّوا، واللّه بکلّ شیء علیم»(۶).
۱ـ النساء / ۹۸ـ ۹۹٫
۲ـ النساء / ۱۲۴٫
۳ـ النساء / ۱۲۷ـ ۱۲۹٫
۴ـ النساء / ۱۳۰٫
۵ـ النساء / ۱۵۱٫
۶ـ النساء / ۱۷۶٫
(۱۰۳)
۴۸۸ « الیوم أحلّ لکم الطیبات وطعام الذین أوتوا الکتاب حلّ لکم وطعامکم حلّ لهم، والمحصنات من المؤمنات والمحصنات من الذین أوتوا الکتاب من قبلکم إذا آتیتموهنّ أجورهنّ محصنین غیر مسافحین، ولا متّخذی أخدان، ومن یکفر بالایمان فقد حبط عمله، وهو فی الآخرة من الخاسرین»(۱).
۴۸۹ « یا أیها الذین آمنوا إذا قمتم إلی الصلاة فاغسلوا وجوهکم وأیدیکم إلی المرافق، وامسحوا برؤوسکم وأرجلکم إلی الکعبین، وإن کنتم جنبا فاطّهروا، وإن کنتم مرضی أو علی سفر أو جاء أحد منکم من الغائط أو لامستم النساء فلم تجدوا ماءً فتیمّموا صعیدا طیبا، فامسحوا بوجوهکم وأیدیکم منه ، ما یرید اللّه لیجعل علیکم من حرج، ولکن یرید لیطّهرکم، ولیتمّ نعمته علیکم، لعلّکم تشکرون»(۲).
۴۹۰ « وهو الذی أنشأکم من نفس واحدة فمستقرّ ومستودع، قد فصّلنا الآیات لقوم یفقهون»(۳).
۴۹۱ « وقالوا: ما فی بطون هذه الأنعام خالصةً لذکورنا ومحرّم علی أزواجنا؟ وإن یکن میتةً فهم فیه شرکاء سیجزیهم وصفهم، إنّه حکیم علیم»(۴) .
۱-المائدة / ۵٫
۲ـ المائدة / ۶٫
۳ـ الانعام / ۹۸٫
(۱۰۴)
۴۹۲ « قد خسر الذین قتلوا أولادهم سفها بغیر علم وحرّموا ما رزقهم اللّه فتراء علی اللّه قد ضلّوا، وما کانوا مهتدین»(۱).
۴۹۳ « ثمانیة أزواج من الضأن اثنین ومن المعز اثنین، قل: الذکرین حرم أم الأنثیین، أمّا اشتملت علیه أرحام الأنثیین، نبّئونی بعلم إن کنتم صادقین»(۲).
۴۹۴ « قل: تعالوا أتل ما حرّم ربّکم علیکم ألاّ تشرکوا به شیئا، وبالوالدین إحسانا، ولا تقتلوا أولادکم من إملاق، نحن نرزقکم وإیاهم، ولا تقربوا الفواحش ما ظهر منها وما بطن، ولا تقتلوا النفس التی حرّم اللّه إلاّ بالحقّ، ذلکم وصّاکم به، لعلّکم تعقلون»(۳).
۴۹۵ « قل: إن کان آباؤکم وأبناؤکم وإخوانکم وأزواجکم وعشیرتکم وأموال اقترفتموها وتجارة تخشون کسادها ومساکن ترضونها أحبّ إلیکم من اللّه ورسوله وجهاد فی سبیله، فتربّصوا یأتی اللّه بأمره، واللّه لا یهدی القوم الفاسقین»(۴).
۴۹۶ « وإذا فعلوا فاحشةً قالوا وجدنا علیها آباءنا، واللّه أمرنا بها، قل: إنّ اللّه لا یأمر بالفحشاء، أتقولون علی اللّه ما لا تعلمون»(۵).
۴۹۷ « قل: إنّما حرّم ربّی الفواحش ما ظهر منها وما بطن والإثم والبغی بغیر الحقّ، وأن تشرکوا باللّه ما لم ینزل به سلطانا، وأن تقولوا علی اللّه ما لا تعلمون»(۶).
۱ـ الانعام / ۱۳۹٫
۲ـ الانعام / ۱۴۰٫
۳ـ الانعام / ۱۴۳٫
۴ـ الانعام / ۱۵۱٫
۵ـ التوبة / ۲۴٫
۶ـ الاعراف / ۲۸٫
۷ـ الاعراف / ۳۳٫
(۱۰۵)
۴۹۸ « ولوطا إذ قال لقومه: أتأتون الفاحشة ما سبقکم بها من أحد من العالمین»(۱).
۴۹۹ « وإذ نتقنا الجبل فوقهم کأنّه ظلّة، وظنّوا أنّه واقع بهم، خذوا ما آتیناکم بقوّة، واذکروا ما فیه لعلّکم تتّقون»(۲).
۵۰۰ « هو الذی خلقکم من نفس واحدة وجعل منها زوجها لیسکن إلیها، فلمّا تغشاها حملت حملاً خفیفا فمرّت به، فلمّا أثقلت دعوا اللّه ربّهما لئن آتیتنا صالحا لنکوننّ من الشاکرین»(۳).
۵۰۱ « واعلموا أنّما أموالکم وأولادکم فتنةً، وأنّ اللّه عنده أجر عظیم»(۴).
۵۰۲ « حتّی إذا جاء أمرنا وفار التنور قلنا احمل فیها من کلّ زوجین اثنین وأهلک إلاّ من سبق علیه القول ومن آمن، وما آمن معه إلاّ قلیل»(۵).
۵۰۳ « فإن تولّیتم فما سألتکم من أجر، إن أجری إلاّ علی اللّه، وأمرت أن أکون من المسلمین»(۶).
۵۰۴ « جنّات عدن یدخلونها ومن صلح من آبائهم وأزواجهم وذریاتهم، والملائکة یدخلون علیهم من کلّ باب»(۷).
۵۰۵ « ولقد أرسلنا رسلاً من قبلک، وجعلنا لهم أزواجا وذریةً، وما کان لرسول أن یأتی بآیة إلاّ بإذن اللّه لکلّ أجل کتاب»(۸).
۵۰۶ « ولقد خلقنا الانسان من صلصال من حمإ مسنون، والجانّ
۱ـ الاعراف / ۸۰٫
۲ـ الاعراف / ۱۷۱٫
۳ـ الاعراف / ۱۸۹٫
۴ـ الانفال / ۲۸٫
۵ـ هود / ۴۰٫
۶ـ یونس / ۷۲٫
۷ـ الرعد / ۲۳٫
۸ـ الرعد / ۳۸٫
(۱۰۶)
خلقناه من قبل من نار السموم، وإذ قال ربّک للملائکة: إنّی خالق بشرا من صلصال من حمإ مسنون، فإذا سوّیته ونفخت فیه من روحی فقعوا له ساجدین، فسجد الملائکة کلّهم أجمعون، إلاّ إبلیس، أبی أن یکون مع الساجدین، قال: یا إبلیس، ما لک ألاّ تکون مع الساجدین؟ قال: لم أکن لأسجد لبشر خلقته من صلصال من حمإ مسنون، قال: فأخرج منها، فإنّک رجیم»(۱).
۵۰۷ « لاتمدّنّ عینیک إلی ما متّعنا به أزواجا منهم، ولا تحزن علیهم، واخفض جناحک للمؤمنین»(۲).
۵۰۸ « ولقد همّت به وهمّ بها لولا أن رأی برهان ربّه، کذلک لنصرف عنه السوء والفحشاء، إنّه من عبادنا المخلصین»(۳).
۵۰۹ « وقال نسوة فی المدینة: امرأة العزیز تراود فتاها عن نفسه، قد شغفها حبّا، إنّا لنراها فی ضلال مبین»(۴).
۵۱۰ « واتبعت ملّة آبائی إبراهیم وإسحاق ویعقوب، ما کان لنا أن نشرک باللّه من شیء، ذلک من فضل اللّه علینا وعلی الناس، ولکن أکثر النّاس لا یشکرون»(۵).
۵۱۱ « قال: ما خطبکن إذ راودتن یوسف عن نفسه، قلن: حاش للّه، ما علمنا علیه من سوء؟ قالت امرأة العزیز: الآن حصحص
۱ـ الحجر / ۲۶ـ۳۴٫
۲ـ الحجر / ۸۸٫
۳ـ یوسف / ۲۴٫
۴ـ یوسف / ۳۰٫
۵ـ یوسف / ۳۸٫
(۱۰۷)
الحقّ، أنا راودته عن نفسه، وإنّه لمن الصادقین»(۱).
۵۱۲ « ویجعلون للّه البنات، سبحانه، ولهم ما یشتهون، وإذا بشّر أحدهم بالأنثی ظلّ وجهه مسوّدا وهو کظیم، یتواری من القوم من سوء ما بشر به أیمسکه علی هون أم یدسّه فی التراب، ألا ساء ما یحکمون»(۲).
۵۱۳ « واللّه جعل لکم من أنفسکم أزواجا، وجعل لکم من أزواجکم بنین وحفدة، ورزقکم من الطیبات، أفبالباطل یؤمنون، وبنعمة اللّه هم یکفرون ؟»(۳)
۵۱۴ « واللّه أخرجکم من بطون أمّهاتکم لا تعلمون شیئا، وجعل لکم السمع والأبصار والأفئدة، لعلّکم تشکرون»(۴).
۵۱۵ « ولا تقتلوا أولادکم خشیة إملاق، نحن نرزقهم وإیاکم إن قتلهم کان خطأً کبیرا، ولا تقربوا الزنی، إنّه کان فاحشةً وساء سبیلا»(۵).
۵۱۶ « قالت: أنّی یکون لی غلام ولم یمسسنی بشر ولم أک بغیا»(۶).
۵۱۷ « الذی جعل لکم الأرض مهادا، وسلک لکم فیها سبلاً، وأنزل من السماء ماءً، فأخرجنا به أزواجا من نبات شتّی»(۷).
۱ـ یوسف / ۵۱٫
۲ـ النحل / ۵۷ـ ۵۹٫
۳ـ النحل / ۷۲٫
۴ـ النحل / ۷۸٫
۵ـ الاسراء / ۳۱ـ۳۲٫
۶ـ مریم / ۲۰٫
۷ـ طه / ۵۳٫
(۱۰۸)
۵۱۸ « ولا تمدّنّ عینیک إلی ما متّعنا به أزواجا منهم زهرة الحیاة الدنیا لنفتنّهم فیه، ورزق ربّک خیر وأبقی»(۱).
۵۱۹ « والذین یقولون: ربّنا، هب لنا من أزواجنا وذریاتنا قرّة أعین، واجعلنا للمتّقین إماما»(۲).
۵۲۰ « وهو الذی خلق من الماء بشرا فجعله نسبا وصهرا، وکان ربّک قدیرا»(۳).
۵۲۱ « والذین لا یدعون مع اللّه إلها آخر، ولا یقتلون النفس التی حرّم اللّه إلاّ بالحقّ ولا یزنون، ومن یفعل ذلک یلق أثاما»(۴).
۵۲۲ « فاستجبنا له، ووهبنا له یحیی، وأصلحنا له زوجه، إنّهم کانوا یسارعون فی الخیرات، ویدعوننا رغبا ورهبا، وکانوا لنا خاشعین»(۵).
۵۲۳ « والتی أحصنت فرجها، فنفخنا فیها من روحنا، وجعلناها وابنها آیةً للعالمین»(۶).
۵۲۴ « إلاّ علی أزواجهم أو ما ملکت أیمانهم، فإنّهم غیر ملومین»(۷).
۵۲۵ « فأوحینا إلیه أن اصنع الفلک بأعیننا ووحینا، فإذا جاء أمرنا
۱ـ طه / ۱۳۱٫
۲ـ الفرقان / ۷۴٫
۳ـ الفرقان / ۵۴٫
۴ـ الفرقان / ۶۸٫
۵ـ الأنبیاء / ۹۰٫
۶ـ الأنبیاء / ۹۱٫
۷ـ المؤمنون / ۶٫
(۱۰۹)
وفار التنور فاسلک فیها من کلّ زوجین اثنین وأهلک إلاّ من سبق علیه القول منهم، ولا تخاطبنی فی الذین ظلموا، إنّهم مغرقون»(۱).
۵۲۶ « ولقد خلقنا الانسان من سلالة من طین»(۲).
۵۲۷ « ثمّ خلقنا النطفة علقةً، فخلقنا العلقة مضغةً، فخلقنا المضغة عظاما، فکسونا العظام لحما، ثمّ أنشأناه خلقا آخر، فتبارک اللّه أحسن الخالقین»(۳).
۵۲۸ « قل: عسی أن یکون ردف لکم بعض الذی تستعجلون»(۴).
۵۲۹ « ومن جاء بالسیئة فکبّت وجوههم فی النار، هل تجزون إلاّ ما کنتم تعملون؟»(۵)
۵۳۰ « المال والبنون زینة الحیاة الدنیا، والباقیات الصالحات خیر عند ربّک ثوابا وخیر أملا»(۶).
۵۳۱ « یا أیها الناس، إن کنتم فی ریب من البعث فإنّا خلقناکم من تراب ثمّ من نطفة ثمّ من علقة ثمّ من مضغة مخلقة وغیر مخلقة لنبین لکم، ونقر فی الأرحام ما نشاء إلی أجل مسمّی، ثمّ نخرجکم طفلاً، ثمّ لتبلغوا أشدّکم، ومنکم من یتوفّی، ومنکم من یر إلی أرذل العمر لکی لا یعلم من بعد علم شیئا ، وتری الأرض هامدة، فإذا أنزلنا علیها الماء اهتزّت وربّت وأنبتت من کلّ زوج بهیج»(۷).
۵۳۲ « إنّ الذین یحبّون أن تشیع الفاحشة فی الذین آمنوا لهم
۱ـ المؤمنون / ۲۷٫
۲ـ المؤمنون / ۱۲٫
۳ـ المؤمنون / ۱۵٫
۴ـ النمل / ۷۲٫
۵ـ النمل / ۹۰٫
۶ـ الکهف / ۶٫
۷ـ الحج / ۵٫
(۱۱۰)
عذاب ألیم فی الدنیا والآخرة، واللّه یعلم وأنتم لا تعلمون»(۱).
۵۳۳ « یا أیها الذین آمنوا، لا تتّبعوا خطوات الشیطان، ومن یتّبع خطوات الشیطان فإنّه یأمر بالفحشاء والمنکر، ولولا فضل اللّه علیکم ورحمته ما زکی منکم من أحد أبدا، ولکنّ اللّه یزکی من یشاء، واللّه سمیع علیم»(۲).
۵۳۴ « قل للمؤمنین: یغضّوا من أبصارهم، ویحفظوا فروجهم، ذلک أزکی لهم، إنّ اللّه خبیر بما یصنعون»(۳).
۵۳۵ « وقل للمؤمنات: یغضضن من أبصارهنّ، ویحفظن فروجهنّ، ولا یبدین زینتهنّ إلاّ ما ظهر منها، ولیضربنّ بخمرهنّ علی جیوبهنّ، ولا یبدین زینتهنّ إلاّ لبعولتهنّ أو آبائهنّ أو آباء بعولتهنّ أو أبنائهنّ أو أبناء بعولتهنّ أو إخوانهنّ أو بنی إخوانهنّ أو بنی أخواتهنّ أو نسائهنّ أو ما ملکت أیمانهنّ أو التابعین غیر أولی الإربة من الرجال أو الطفل الذین لم یظهروا علی عورات النساء، ولا یضربن بأرجلهنّ لیعلم ما یخفین من زینتهنّ، وتوبوا إلی اللّه جمیعا أیها المؤمنون، لعلّکم تفلحون»(۴).
۵۳۶ « وأنکحوا الأیامی منکم والصالحین من عبادکم وإمائکم، إن یکونوا فقراء یغنهم اللّه من فضله، واللّه واسع علیم»(۵).
۱ـ النور / ۱۹٫
۲ـالنور / ۲۱٫
۳ـ النور / ۳۰٫
۴ـ النور / ۳۱٫
۵ـ النور / ۳۲٫
(۱۱۱)
۵۳۷ « ولیستعفف الذین لا یجدون نکاحا حتّی یغنیهم اللّه من فضله، والذین یبتغون الکتاب وما ملکت أیمانکم فکاتبوهم إن علمتم فیهم خیرا، وآتوهم من مال اللّه لذی آتاکم، ولا تکرهوا فتیاتکم علی البغاء إن أردن تحصّنا لتبتغوا عرض الحیاة الدنیا، ومن یکرههن فإنّ اللّه من بعد إکراههنّ غفور رحیم»(۱).
۵۳۸ « والقواعد من النساء اللاتی لا یرجون نکاحا فلیس علیهنّ جناح أن یضعن ثیابهنّ غیر متبرّجات بزینة، وأن یستعففن خیر لهنّ، واللّه سمیع علیم»(۲).
۵۳۹ « الزانیة والزانی فاجلدوا کلّ واحد منهما مأة جلدةً، ولا تأخذکم بهما رأفةً فی دین اللّه، إن کنتم تؤمنون باللّه والیوم الآخر، ولیشهد عذابهما طائفة من المؤمنین، الزانی لا ینکح إلاّ زانیة أو مشرکة، والزانیة لا ینکحها إلاّ زان أو مشرک، وحرّم ذلک علی المؤمنین، والذین یرمون المحصنات ثمّ لم یأتوا بأربعة شهداء فاجلدوهم ثمانین جلدةً، ولا تقبلوا لهم شهادة أبدا، وأولئک هم الفاسقون إلاّ الذین تابوا من بعد ذلک وأصلحوا، فإنّ اللّه غفور رحیم. والذین یرمون أزواجهم ولم یکن لهم شهداء إلاّ أنفسهم فشهادة أحدهم أربع شهادات باللّه إنّه لمن الصادقین، والخامسة أنّ لعنة اللّه علیه إن کان من الکاذبین، ویدرء عنها العذاب أن تشهد أربع شهادات باللّه إنّه لمن الکاذبین، والخامسة أنّ غضب اللّه
۱ـ النور / ۳۳٫
۲ـ النور / ۶۰٫
(۱۱۲)
علیها إن کان من الصادقین، ولولا فضل اللّه علیکم ورحمته، وأنّ اللّه توّاب حکیم»(۱).
۵۴۰ « الخبیثات للخبیثین، والخبیثون للخبیثات، والطیبات للطیبین، والطیبون للطیبات، أولئک مبرّؤون ممّا یقولون، لهم مغفرة ورزق کریم»(۲).
۵۴۱ « قال: إنّی أرید أن أنکحک إحدی ابنتی هاتین علی أن تأجرنی ثمانی حجج، فإن أتممت عشرا فمن عندک، وما أرید أن أشقّ علیک، ستجدنی إن شاء اللّه من الصالحین»(۳).
۵۴۲ « وقالت امرأة فرعون: قرّة عین لی ولک لا تقتلوه، عسی أن ینفعنا أو نتّخذه ولدا، وهم لا یشعرون»(۴).
۵۴۳ « ولوطا إذ قال لقومه: أتأتون الفاحشة وأنتم تبصرون؟»(۵)
۵۴۴ « وتذرون ما خلق لکم ربّکم من أزواجکم بل أنتم قوم عادون»(۶).
۵۴۵ « ولوطا إذ قال لقومه: إنّکم لتأتون الفاحشة، ما سبقکم بها من أحد من العالمین»(۷).
۵۴۶ « أتل ما أوحی إلیک من الکتاب، وأقم الصلاة، إنّ الصلاة تنهی عن الفحشاء والمنکر، ولذکر اللّه أکبر، واللّه یعلم ما تصنعون»(۸).
۱ـ النور / ۲ ۱۰٫
۲ـ النور / ۲۶٫
۳ـ القصص / ۲۷٫
۴ـ القصص / ۹٫
۵ـ النمل / ۵۴٫
۶ـ الشعراء / ۱۶۶٫
۷ـ العنکبوت / ۲۸٫
۸ـ العنکبوت / ۴۵٫
(۱۱۳)
۵۴۷ « ومن آیاته أنّ خلق لکم من أنفسکم أزواجا لتسکنوا إلیها، وجعل بینکم مودّةً ورحمةً، إنّ فی ذلک لآیات لقوم یتفکرون»(۱).
۵۴۸ « واللّه خلقکم من تراب، ثمّ من نطفة، ثمّ جعلکم أزواجا، وما تحمل من أنثی ولا تضع إلاّ بعلمه، وما یعمّر من معمّر، ولا ینقص من عمره إلاّ فی کتاب، إنّ ذلک علی اللّه یسیر»(۲).
۵۴۹ « ما جعل اللّه لرجل من قلبین فی جوفه، وما جعل أزواجکم اللائی تظاهرون منهنّ أمّهاتکم، وما جعل أدعیاءکم أبناءکم، ذلکم قولکم بأفواهکم، واللّه یقول الحقّ وهو یهدی السبیل»(۳).
۵۵۰ « النبی أولی بالمؤمنین من أنفسهم، وأزواجه أمّهاتهم، وأولوا الأرحام بعضهم أولی ببعض فی کتاب اللّه من المؤمنین والمهاجرین إلاّ أن تفعلوا إلی أولیائکم معروفا، کان ذلک فی الکتاب مسطورا»(۴).
۵۵۱ « یا أیها النبی، قل لأزواجک: إن کنتنّ تردن الحیاة الدنیا وزینتها فتعالین أمتعکنّ وأسرحکنّ سراحا جمیلا»(۵).
۵۵۲ « یا نساء النبی، من یأت منکنّ بفاحشة مبینة یضاعف لها
۱ـ الروم / ۲۱٫
۲ـ الفاطر / ۱۱٫
۳ـ الاحزاب / ۴٫
۴ـ الاحزاب / ۶٫
۵ـ الاحزاب / ۲۸٫
(۱۱۴)
العذاب ضعفین، وکان ذلک علی اللّه یسیرا»(۱).
۵۵۳ « إنّ المسلمین والمسلمات، والمؤمنین والمؤمنات، والقانتین والقانتات، والصادقین والصادقات، والصابرین والصابرات، والخاشعین والخاشعات، والمتصدّقین والمتصدّقات، والصائمین والصائمات، والحافظین فروجهم والحافظات، والذاکرین اللّه کثیرا والذاکرات، أعدّ اللّه لهم مغفرةً وأجرا عظیما»(۲).
۵۵۴ « وإذ تقول للذی أنعم اللّه علیه وأنعمت علیه: أمسک علیک زوجک واتّق اللّه وتخفی فی نفسک، ما اللّه مبدیه، وتخشی الناس، واللّه أحقّ أن تخشاه، فلمّا قضی زید منها وطرا زوّجناکها لکی لا یکون علی المؤمنین حرج فی أزواج أدعیائهم إذا قضوا منهنّ وطرا، وکان أمر اللّه مفعولا»(۳).
۵۵۵ « یا أیها الذین آمنوا، إذا نکحتم المؤمنات ثمّ طلّقتموهنّ من قبل أن تمسّوهنّ فما لکم علیهنّ من عدّة تعتدونها، فمتّعوهن وسرحوهنّ سراحا جمیلا»(۴).
۵۵۶ « یا أیها النبی، إنّا أحللنا لک أزواجک اللاتی آتیت أجورهنّ وما ملکت یمینک ممّا أفاء اللّه علیک، وبنات عمّک، وبنات عمّاتک، وبنات خالک ، وبنات خالاتک اللاتی هاجرن معک، وامرأة مؤمنة إن وهبت نفسها للنبی إن أراد النبی أن یستنکحها خالصةً لک
۱ـ الاحزاب / ۳۰٫
۲-الاحزاب / ۳۵٫
۳ـ الاحزاب / ۳۷٫
۴ـ الاحزاب / ۴۹٫
(۱۱۵)
من دون المؤمنین، قد علمنا ما فرضنا علیهم فی أزواجهم، وما ملکت أیمانهم لکی لا یکون علیک حرج، وکان اللّه غفورا رحیما»(۱).
۵۵۷ « لا یحلّ لک النساء من بعد، ولا أن تبدل بهنّ من أزواج ولو أعجبک حسنهنّ إلاّ ما ملکت یمینک، وکان اللّه علی کلّ شیء رقیبا»(۲).
۵۵۸ « یا أیها الذین آمنوا، لا تدخلوا بیوت النبی إلاّ أن یؤذن لکم إلی طعام غیر ناظرین إیاه، ولکن إذا دعیتم فادخلوا، فإذا طعمتم فانتشروا، ولا مستأنسین لحدیث، إنّ ذلکم کان یؤذی النبی، فیستحیی منکم، واللّه لا یستحیی من الحقّ، وإذا سألتموهنّ متاعا فاسألوهنّ من وراء حجاب، ذلکم أطهر لقلوبکم وقلوبهنّ، وما کان لکم أن تؤذوا رسول اللّه، ولا أن تنکحوا أزواجه من بعده أبدا، إنّ ذلکم کان عند اللّه عظیما»(۳).
۵۵۹ « یا أیها النبی، قل لأزواجک وبناتک ونساء المؤمنین یدنین علیهنّ من جلابیبهنّ، ذلک أدنی أن یعرفن، فلا یؤذین، وکان اللّه غفورا رحیما»(۴).
۵۶۰ « خلقکم من نفس واحدة، ثمّ جعل منها زوجها، وأنزل لکم من الأنعام ثمانیة أزواج یخلقکم فی بطون أمّهاتکم خلقا من بعد،
۱-الاحزاب / ۵۰٫
۲ـ الاحزاب / ۵۲٫
۳ـ الاحزاب / ۵۳٫
۴ـ الاحزاب / ۵۹٫
(۱۱۶)
خلق فی ظلمات ثلاث، ذلکم اللّه ربّکم، له الملک، لا إله إلاّ هو، فأنّی تصرفون»(۱).
۵۶۱ « فاطر السماوات والأرض، جعل لکم من أنفسکم أزواجا، ومن الأنعام أزواجا، یذرءکم فیه، لیس کمثله شیء، وهو السمیع البصیر»(۲).
۵۶۲ « والذین یجتنبون کبائر الاثم والفواحش، وإذا ما غضبوا هم یغفرون»(۳).
۵۶۳ « ذلک الذی یبشّر اللّه عباده الذین آمنوا وعملوا الصالحات، قل: لا أسألکم علیه أجرا إلاّ المودّة فی القربی، ومن یقترف حسنةً نزد له فیها حسنا، إنّ اللّه غفور شکور»(۴).
۵۶۴ « للّه ملک السماوات والأرض، یخلق ما یشاء، یهب لمن یشاء إناثا، ویهب لمن یشاء الذکور، أو یزوّجهم ذکرانا وإناثا، ویجعل من یشاء عقیما، إنّه علیم قدیر»(۵).
۵۶۵ « فارتقب، إنّهم مرتقبون»(۶).
۵۶۶ « ادخلوا الجنّة أنتم وأزواجکم تحبرون»(۷).
۵۶۷ « والذی خلق الأزواج کلّها، وجعل لکم من الفلک والأنعام ما ترکبون»(۸).
۱ـ الزمر / ۶٫
۲ـ الشوری / ۱۱٫
۳ـ الشوری / ۳۷٫
۴ـ الشوری / ۲۳٫
۵ـ الشوری / ۴۹ ۵۰٫
۶ـ الدخان / ۵۹٫
۷ـ الزخرف / ۷۰٫
۸ـ الزخرف / ۱۲٫
(۱۱۷)
۵۶۸ « أم اتّخذ ممّا یخلق بنات وأصفاکم بالبنین، وإذا بشّر أحدهم بما ضرب للرحمن مثلاً ظلّ وجهه مسوّدا وهو کظیم، أو من ینشأ فی الحلیة وهو فی الخصام غیر مبین»(۱).
۵۶۹ « الذین آمنوا بآیاتنا وکانوا مسلمین»(۲).
۵۷۰ « ربّنا، وأدخلهم جنّات عدن التی وعدتهم، ومن صلح من آبائهم وأزواجهم وذریاتهم، إنّک أنت العزیز الحکیم»(۳).
۵۷۱ « اللّه الذی جعل لکم الأرض قرارا، والسماء بناءً، وصوّرکم فأحسن صورکم، ورزقکم من الطیبات، ذلکم اللّه ربّکم، فتبارک اللّه ربّ العالمین»(۴).
۵۷۲ « هو الذی خلقکم من تراب، ثمّ من نطفة، ثمّ من علقة، ثمّ یخرجکم طفلاً، ثمّ لتبلغوا أشدّکم لتکونوا شیوخا، ومنکم من یتوفّی من قبل، ولتبلغوا أجلاً مسمّی، ولعلّکم تعقلون»(۵).
۵۷۳ « متّکئین علی سرر مصفوفة، وزوّجناهم بحور عین»(۶).
۵۷۴ « الذین یجتنبون کبائر الاثم والفواحش إلاّ اللمم، إنّ ربّک واسع المغفرة، هو أعلم بکم إذ أنشأکم من الأرض، وإذ أنتم أجنّة فی بطون أمّهاتکم فلا تزکوا أنفسکم، هو أعلم بمن أتقی»(۷).
۱ـ الزخرف / ۱۶ ۱۸٫
۲ـ الزخرف / ۶۹٫
۳ـ الغافر / ۸٫
۴ـ الغافر / ۶۴٫
۵ـ الغافر / ۶۷٫
۶ـ الطور / ۲۰٫
(۱۱۸)
۵۷۵ « وأنّه خلق الزوجین الذکر والأنثی»(۱).
۵۷۶ « أفلم ینظروا إلی السماء فوقهم کیف بنیناها وزینّاها وما لها من فروج»(۲).
۵۷۷ « فیهنّ قاصرات الطرف لم یطمثهنّ إنس قبلهم ولا جانّ»(۳).
۵۷۸ « قد سمع اللّه قول التی تجادلک فی زوجها، وتشتکی إلی اللّه، واللّه یسمع تحاورکما، إن اللّه سمیع بصیر»(۴).
۵۷۹ « الذین یظاهرون منکم من نسائهم ما هنّ أمّهاتهم، إن أمّهاتهم إلاّ اللائی ولدنهم، وإنّهم لیقولون منکرا من القول وزورا، وإن اللّه لعفوّ غفور»(۵).
۵۸۰ « والذین یظاهرون من نسائهم ثمّ یعودون لما قالوا فتحریر رقبة من قبل أن یتماسّا، ذلکم توعظون به، واللّه بما تعملون خبیر»(۶).
۵۸۱ « فمن لم یجد فصیام شهرین متتابعین من قبل أن یتماسّا، فمن لم یستطع فإطعام ستّین مسکینا، ذلک لتؤمنوا باللّه ورسوله، وتلک حدود اللّه، وللکافرین عذاب ألیم»(۷).
۵۸۲ « إنّما النجوی من الشیطان لیحزن الذین آمنوا، ولیس بضارّهم شیئا إلاّ بإذن اللّه، وعلی فلیتوکل المؤمنون»(۸).
۱ـ النجم / ۳۲٫
۲ـ النجم / ۴۵٫
۳ـ ق / ۶٫
۴ـ الرحمن / ۵۶٫
۵ـ المجادلة / ۱٫
۶ـ المجادلة / ۲٫
۷ـ المجادلة / ۳٫
۸ـ المجادلة / ۴٫
(۱۱۹)
۵۸۳ « اعلموا: أنّما الحیاة الدنیا لعب ولهو وزینة وتفاخر بینکم وتکاثر فی الأموال والأولاد، کمثل غیث أعجب الکفّار نباته، ثمّ یهیج فتراه مصفرّا، ثمّ یکون حطاما، وفی الآخرة عذاب شدید، ومغفرة من اللّه ورضوان، وما الحیاة الدنیا إلاّ متاع الغرور»(۱).
۵۸۴ « لا تجد قوما یؤمنون باللّه والیوم الآخر یوادّون من حادّ اللّه ورسوله ، ولو کانوا آباءهم أو أبناءهم أو إخوانهم أو عشیرتهم أولئک کتب فی قلوبهم الایمان، وأیدهم بروح منه، ویدخلهم جنّات تجری من تحتها الأنهار ، خالدین فیها، رضی اللّه عنهم ورضوا عنه، أولئک حزب اللّه، ألا إنّ حزب اللّه هم المفلحون»(۲).
۵۸۵ « یا أیها الذین آمنوا، إنّ من أزواجکم وأولادکم عدوّا لکم، فاحذروهم، وإن تعفوا وتصفحوا وتغفروا، فإنّ اللّه غفور رحیم»(۳).
۵۸۶ « إنّما أموالکم وأولادکم فتنة، واللّه عنده أجر عظیم»(۴).
۵۸۷ « فجعل منه الزوجین الذکر والأنثی»(۵).
۵۸۸ « أفتری علی اللّه کذبا أم به جنّة؟ بل الذین لا یؤمنون بالآخرة فی العذاب والضلال البعید»(۶).
۵۸۹ « وما أموالکم ولا أولادکم بالتی تقربکم عندنا زلفی إلاّ من آمن وعمل صالحا، فأولئک لهم جزاء الضعف بما عملوا، وهم فی الغرفات آمنون»(۷).
۱ـ المجادلة / ۱۰٫
۲ـ الحدید / ۲۰٫
۳ـ المجادلة / ۲۲٫
۴ـ التغابن / ۱۴٫
۵ـ التغابن / ۱۵٫
۶ـ القیامة / ۳۹٫
۷ـ سبأ / ۸٫
۸ـ سبأ / ۳۷٫
(۱۲۰)
۵۹۰ « وإذا النفوس زوّجت»(۱).
۵۹۱ « بأی ذنب قتلت»(۲).
۵۹۲ « إلاّ الذین یصلون إلی قوم بینکم وبینهم میثاق أو جاءوکم حصرت صدورهم أن یقاتلوکم أو یقاتلوا قومهم، ولو شاء اللّه لسلّطهم علیکم، فلقاتلوکم، فإن اعتزلوکم فلم یقاتلوکم، وألقوا إلیکم السلم، فما جعل اللّه لکم علیهم سبیلا»(۳).
۵۹۳ « ووصّینا الإنسان بوالدیه حملته أمه وهنا علی وهن، وفصاله فی عامین، أن اشکر لی ولوالدیک، إلی المصیر»(۴).
۵۹۴ « الذی أحسن کلّ شیء خلقه، وبدء خلق الانسان من طین، ثمّ جعل نسله من سلالة من ماء مهین، ثمّ سوّاه ونفخ فیه من روحه، وجعل لکم السمع والأبصار والأفئدة، قلیلاً ما تشکرون»(۵).
۵۹۵ « یا نساء النبی، لستنّ کأحد من النساء إن اتقیتنّ، فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض، وقلن قولاً معروفا»(۶).
۵۹۶ « ترجی من تشاء منهنّ، وتؤوی إلیک من تشاء، ومن ابتغیت ممّن عزلت فلا جناح علیک، ذلک أدنی أن تقرّ أعینهنّ، ولا یحزن، ویرضین بما آتیتهنّ کلّهن، واللّه یعلم ما فی قلوبکم، وکان
۱ـ التکویر / ۷٫
۲ـ التکویر / ۹٫
۳ـ النساء / ۹۰٫
۴ـ لقمان / ۱۴٫
۵ـ السجدة / ۷ـ ۹٫
۶ـ الاحزاب / ۳۲٫
(۱۲۱)
اللّه علیما حلیما»(۱).
۵۹۷ « سبحان الذی خلق الأزواج کلّها ممّا تنبت الأرض ومن أنفسهم وممّا لا یعلمون، إنّ أصحاب الجنّة الیوم فی شغل فاکهون»(۲).
۵۹۸ « احشروا الذین ظلموا وأزواجهم، وما کانوا یعبدون»(۳).
۵۹۹ « وآخر من شکله أزواج»(۴).
۶۰۰ « فإذا سوّیته ونفخت فیه من روحی فقعوا له ساجدین»(۵).
۶۰۱ « إلاّ إبلیس، أبی واستکبر، وکان من الکافرین»(۶).
۶۰۲ « کذلک وزوّجناهم بحور عین»(۷).
۶۰۳ « من عمل صالحا فلنفسه، ومن أساء فعلیها، ثمّ إلی ربّکم ترجعون»(۸) .
۶۰۴ « ولقد آتینا بنی إسرائیل الکتاب والحکم والنبوّة، ورزقناهم من الطیبات، وفضّلناهم علی العالمین»(۹).
۶۰۵ « یا أیها الناس، إنّا خلقناکم من ذکر وأنثی، وجعلناکم شعوبا وقبائل لتعارفوا، إنّ أکرمکم عند اللّه أتقاکم، إنّ اللّه علیم خبیر»(۱۰).
۶۰۶ « یا أیها الذین آمنوا، إذا جاءکم المؤمنات مهاجرات
۱ـ الاحزاب / ۵۱٫
۲ـ یس / ۵۵٫
۳ـ الصافات / ۲۲٫
۴ـ ص / ۵۸٫
۵ـ ص / ۷۲٫
۶ـ ص / ۷۴٫
۷ـ الدخان / ۵۴٫
۸ـ الجاثیة / ۱۵٫
۹ـ الجاثیة / ۱۶٫
۱۰ـ الحجرات / ۱۳٫
(۱۲۲)
فامتحنوهنّ، اللّه أعلم بإیمانهنّ، فإنّ علمتموهنّ مؤمنات فلا ترجعوهنّ إلی الکفّار، لا هنّ حلّ لهم، ولا هم یحلّون لهنّ، وآتوهم ما أنفقوا، ولا جناح علیکم أن تنکحوهنّ إذا آتیتموهنّ أجورهنّ، ولا تمسکوا بعصم الکوافر، واسألوا ما أنفقتم، ولیسألوا ما أنفقوا، ذلکم حکم اللّه، یحکم بینکم، واللّه علیم حکیم، وإن فاتکم شیء من أزواجکم إلی الکفّار فعاقبتم فآتوا الذین ذهبت أزواجهم مثل ما أنفقوا، واتّقوا اللّه الذی أنتم به مؤمنون، یا أیها النبی، إذا جاءک المؤمنات یبایعنک علی أن لا یشرکن باللّه شیئا، ولا یسرقن، ولا یزنین، ولا یقتلن أولادهنّ، ولا یأتین ببهتان یفترینه بین أیدیهنّ وأرجلهنّ، ولا یعصینک فی معروف، فبایعهنّ، واستغفر لهنّ اللّه، إنّ اللّه غفور رحیم»(۱).
۶۰۷ « سواء علیهم أستغفرت لهم أم لم تستغفر لهم، لن یغفر اللّه لهم، إنّ اللّه لا یهدی القوم الفاسقین»(۲).
۶۰۸ « یا أیها النبی، إذا طلّقتم النساء فطلّقوهن لعدّتهن، وأحصوا العدّة، واتّقوا اللّه ربّکم، لا تخرجوهنّ من بیوتهنّ، ولا یخرجن إلاّ أن یأتین بفاحشة مبینة، وتلک حدود اللّه، ومن یتعدّ حدود اللّه فقد ظلم نفسه، لا تدری، لعلّ اللّه یحدث بعد ذلک أمرا، فإذا بلغن أجلهنّ فأمسکوهنّ بمعروف أو فارقوهنّ بمعروف، وأشهدوا ذوی عدل منکم، وأقیموا الشهادة للّه، ذلکم یوعظ به من کان یؤمن باللّه والیوم الآخر، ومن یتّق اللّه یجعل له مخرجا، ویرزقه من حیث لا
۱ـ الممتحنة / ۱۰ ۱۲٫
۲ـ المنافقون / ۶٫
(۱۲۳)
یحتسب، ومن یتوکل علی اللّه فهو حسبه، إنّ اللّه بالغ أمره، قد جعل اللّه لکلّ شیء قدرا، واللائی یئسن من المحیض من نسائکم، إن ارتبتم فعدّتهنّ ثلاثة أشهر، واللائی لم یحضن، وأولات الاحمال أجلهنّ أن یضعن حملهنّ، ومن یتّق اللّه یجعل له من أمره یسرا، ذلک أمر اللّه، أنزله إلیکم، ومن یتّق اللّه یکفّر عنه سیئاته، ویعظم له أجرا، أسکنوهنّ من حیث سکنتم من وجدکم، ولا تضاروهنّ لتضیقوا علیهنّ، وإن کنّ أولات حمل فأنفقوا علیهنّ حتّی یضعن حملهنّ، فإن أرضعن لکم فآتوهنّ أجورهنّ، وأمروا بینکم بمعروف، وإن تعاسرتم فسترضع له أخری، لینفق ذو سعة من سعته، ومن قدر علیه رزقه فلینفق ممّا آتاه اللّه، لا یکلّف اللّه نفسا إلاّ ما آتاها، سیجعل اللّه بعد عسر یسرا»(۱).
۶۰۹ « یا أیها النبی، لم تحرّم ما أحلّ اللّه لک تبتغی مرضات أزواجک، واللّه غفور رحیم، قد فرض اللّه لکم تحلّة أیمانکم، واللّه مولاکم، وهو العلیم الحکیم، وإذ أسرّ النبی إلی بعض أزواجه حدیثا، فلمّا نبأت به وأظهره اللّه علیه عرف بعضه، وأعرض عن بعض فلمّا نبّأها به قالت: من أنبأک هذا؟ قال: نبّأنی العلیم الخبیر، إن تتوبا إلی اللّه فقد صغت قلوبکما، وإن تظاهرا علیه فإنّ اللّه هو مولاه، وجبریل وصالح المؤمنین والملائکة بعد ذلک ظهیر، عسی ربّه إن طلّقکن أن یبدلّه أزواجا خیرا منکنّ مسلمات مؤمنات
۱ـ الطلاق / ۱ ۷٫
(۱۲۴)
قانتات تائبات عابدات سائحات ثیبات وأبکارا»(۱).
۶۱۰ « ضرب اللّه مثلاً للذین کفروا امرأة نوح وامرأة لوط، کانتا تحت عبدین من عبادنا صالحین، فخانتاهما، فلم یغنیا عنهما من اللّه شیئا، وقیل: ادخلا النار مع الداخلین، وضرب اللّه مثلاً للذین آمنوا امرأة فرعون، إذ قالت: ربّ، ابن لی عندک بیتا فی الجنّة، ونجّنی من فرعون وعمله، ونجّنی من القوم الظالمین، ومریم؛ ابنة عمران، التی أحصنت فرجها، فنفخنا فیه من روحنا، وصدّقت بکلمات ربّها وکتبه، وکانت من القانتین»(۲).
۶۱۱ « فإذا انسلخ الأشهر الحرم فاقتلوا المشرکین حیث وجدتموهم، وخذوهم، واحصروهم، واقعدوا لهم کلّ مرصد، فإن تابوا وأقاموا الصلاة وآتوا الزکاة فخلّوا سبیلهم، إنّ اللّه غفور رحیم»(۳).
۶۱۲ « إلاّ علی أزواجهم أو ما ملکت أیمانهم، فإنّهم غیر ملومین»(۴).
۶۱۳ « وخلقناکم أزواجا»(۵).
۶۱۴ « قتل الانسان ما أکفره، من أی شیء خلقه، من نطفة خلقه فقدّره، ثمّ السبیل یسّره، ثمّ أماته فأقبره، ثمّ إذا شاء أنشره»(۶).
۶۱۵ « وإذا الصحف نشرت»(۷).
۱ـ التحریم / ۵٫
۲ـ التحریم / ۱۰ ۱۲٫
۳ـ التوبة / ۵٫
۴ـ المعارج / ۳۰٫
۵ـ النبأ / ۸٫
۶ـ العبس / ۱۷ ۲۲٫
۷ـ التکویر / ۱۰٫
(۱۲۵)
۶۱۶ « النجم الثّاقب، إنّ کلّ نفس لمّا علیها حافظ»(۱).
۶۱۷ « لقد خلقنا الإنسان فی کبد، أیحسب أن لن یقدر علیه أحد»(۲).
۶۱۸ « إنّا أعطیناک الکوثر، فصلّ لربّک وانحر، إنّ شانئک هو الأبتر»(۳).
۱ـ الطارق / ۴٫
۲ـ البلد / ۴ ۵٫
۳ـ الکوثر / ۱ ۳٫
(۱۲۶)
(۱۲۷)
القسم السابع فی السیاسات الرئیسیة
(۱۲۸)
کتاب الجهاد
۶۱۹ « وإذ قال موسی لقومه: یا قوم، إنّکم ظلمتم أنفسکم باتّخاذکم العجل ، فتوبوا إلی بارئکم، فاقتلوا أنفسکم، ذلکم خیر لکم عند بارئکم، فتاب علیکم، إنّه هو التوّاب الرحیم»(۱).
۶۲۰ « ولا تقولوا لمن یقتل فی سبیل اللّه أموات، بل أحیاء، ولکن لا تشعرون»(۲).
۶۲۱ « وقاتلوا فی سبیل اللّه الذین یقاتلونکم، ولا تعتدوا، إن اللّه لا یحبّ المعتدین»(۳).
۶۲۲ « واقتلوهم حیث ثقفتموهم، وأخرجوهم من حیث أخرجوکم، والفتنة أشدّ من القتل، ولا تقاتلوهم عند المسجد الحرام حتّی یقاتلوکم فیه، فإن قاتلوکم فاقتلوهم، کذلک جزاء
۱-البقرة / ۵۴٫
۲-البقرة / ۱۵۴٫
۳-البقرة / ۱۹۰٫
(۱۲۹)
الکافرین»(۱).
۶۲۳ « کتب علیکم القتال، وهو کره لکم، وعسی أن تکرهوا شیئا وهو خیر لکم، وعسی أن تحبّوا شیئا وهو شرّ لکم، واللّه یعلم وأنتم لا تعلمون»(۲).
۶۲۴ « یسألونک عن الشهر الحرام قتال فیه؟ قل: قتال فیه کبیر وصدّ عن سبیل اللّه وکفر به، والمسجد الحرام وإخراج أهله منه أکبر عند اللّه، والفتنة أکبر من القتل، ولا یزالون یقاتلونکم حتّی یردّوکم عن دینکم إن استطاعوا، ومن یرتدد منکم عن دینه فیمت وهو کافر فأولئک حبطت أعمالهم فی الدنیا والآخرة، وأولئک أصحاب النار، هم فیها خالدون»(۳).
۶۲۵ « إنّ الذین آمنوا والذین هاجروا وجاهدوا فی سبیل اللّه أولئک یرجون رحمة اللّه، واللّه غفور رحیم»(۴).
۶۲۶ « ولا تنکحوا المشرکات حتّی یؤمنّ، ولأمة مؤمنة خیر من مشرکة ولو أعجبتکم، ولا تنکحوا المشرکین حتّی یؤمنوا، ولعبد مؤمن خیر من مشرک ولو أعجبکم، أولئک یدعون إلی النّار، واللّه یدعو إلی الجنّة والمغفرة بإذنه، ویبین آیاته للناس، لعلّهم
۱-البقرة / ۱۹۱٫
۲-البقرة / ۲۱۶٫
۳-البقرة / ۲۱۷٫
۴ـ البقرة / ۲۱۸٫
(۱۳۰)
یتذکرون»(۱).
۶۲۷ « ألم تر إلی الملأ من بنی إسرائیل من بعد موسی إذ قالوا لنبی لهم: ابعث لنا ملکا نقاتل فی سبیل اللّه، قال: هل عسیتم إن کتب علیکم القتال ألاّ تقاتلوا؟ قالوا: وما لنا ألاّ نقاتل فی سبیل وقد أخرجنا من دیارنا وأبنائنا، فلمّا کتب علیهم القتال تولّوا إلاّ قلیلاً منهم، واللّه علیم بالظالمین»(۲).
۶۲۸ « فهزموهم بإذن اللّه، وقتل داود جالوت، وآتاه اللّه الملک والحکمة، وعلّمه ممّا یشاء، ولولا دفع الله الناس بعضهم ببعض لفسدت الأرض، ولکنّ اللّه ذو فضل علی العالمین»(۳).
۶۲۹ « تلک الرسل فضّلنا بعضهم علی بعض، منهم من کلّم اللّه، ورفع بعضهم درجات، وآتینا عیسی ابن مریم البینات، وأیدناه بروح القدس، ولو شاء اللّه ما اقتتل الذین من بعدهم من بعد ما جاءتهم البینات، ولکن اختلفوا، فمنهم من آمن، ومنهم من کفر، ولو شاء اللّه ما اقتتلوا، ولکن اللّه یفعل ما یرید»(۴).
۶۳۰ « یا أیها الذین آمنوا، أنفقوا ممّا رزقناکم من قبل أن یأتی یوم لا بیع فیه ولا خلّة ولا شفاعة، والکافرون هم الظالمون»(۵).
۱-البقرة / ۲۲۱٫
۲-البقرة / ۲۴۶٫
۳-البقرة / ۲۵۱٫
۴ـ البقرة / ۲۵۳٫
۵-البقرة / ۲۵۴٫
(۱۳۱)
۶۳۱ « إن تبدوا الصدقات فنعمّا هی، وإن تخفوها وتؤتوها الفقراء فهو خیر لکم، ویکفّر عنکم من سیئاتکم، واللّه بما تعملون خبیر»(۱).
۶۳۲ « قد کان لکم آیة فی فئتین التقتا فئة تقاتل فی سبیل اللّه وأخری کافرة یرونهم مثلیهم رأی العین، واللّه یؤید بنصره من یشاء، إنّ فی ذلک لعبرة لأولی الأبصار»(۲).
۶۳۳ « لن یضرّوکم إلاّ أذی، وإن یقاتلوکم یولّوکم الأدبار ثمّ لا ینصرون»(۳) .
۶۳۴ « أم حسبتم أن تدخلوا الجنّة، ولما یعلم اللّه الذین جاهدوا منکم ویعلم الصابرین»(۴).
۶۳۵ « وکأین من نبی قاتل معه ربّیون کثیر، فما وهنوا لما أصابهم فی سبیل اللّه، وما ضعفوا، وما استکانوا، واللّه یحبّ الصابرین»(۵).
۶۳۶ « ثمّ أنزل علیکم من بعد الغمّ أمنةً نعاسا یغشی طائفة منکم وطائفة قد أهمتهم أنفسهم، یظنون باللّه غیر الحقّ ظنّ الجاهلیة، یقولون: هل لنا من الأمر من شیء؟ قل: إنّ الأمر کلّه للّه، یخافون فی أنفسهم ما لا یبدون لک، یقولون لو کان لمن الأمر شیء ما قتلنا
۱-البقرة / ۲۷۱٫
۲ـ آل عمران / ۱۳٫
۳- آل عمران / ۱۱۱٫
۴-آل عمران / ۱۴۲٫
۵- آل عمران / ۱۴۶٫
(۱۳۲)
هاهنا، قل: لو کنتم فی بیوتکم لبرز الذین کتب علیهم القتل إلی مضاجعهم، ولیبتلی اللّه ما فی صدورکم، ولیمحص ما فی قلوبکم، واللّه علیم بذات الصدور»(۱).
۶۳۷ « ولنبلونّکم بشیء من الخوف والجوع ونقص من الأموال والأنفس والثمرات، وبشّر الصابرین»(۲).
۶۳۸ « ولیعلم الذین نافقوا وقیل لهم: تعالوا، قاتلوا فی سبیل اللّه أو ادفعوا، قالوا: لو نعلم قتالاً لاتّبعناکم، هم للکفر یومئذ أقرب منهم للایمان، یقولون بأفواههم ما لیس فی قلوبهم، واللّه أعلم بما یکتمون»(۳).
۶۳۹ « إنّما یأمرکم بالسوء والفحشاء، وأن تقولوا علی اللّه ما لا تعلمون»(۴).
۶۴۰ « فاستجاب لهم ربّهم، إنّی لا أضیع عمل عامل منکم من ذکر أو أنثی، بعضکم من بعض، فالذین هاجروا وأخرجوا من دیارهم وأوذوا فی سبیلی وقاتلوا وقتلوا لأکفرنّ عنهم سیئاتهم ولأدخلنّهم جنّات تجری من تحتها الأنهار، ثوابا من عند اللّه، واللّه عنده حسن الثواب»(۵).
۱- آل عمران / ۱۵۴٫
۲-البقرة / ۱۵۵٫
۳ـ آل عمران ۱۶۷٫
۴-البقرة / ۱۶۹٫
(۱۳۳)
۶۴۱ « ولو أنّا کتبنا علیهم أن اقتلوا أنفسکم أو اخرجوا من دیارکم ما فعلوه إلاّ قلیل منهم، ولو أنّهم فعلوا ما یوعظون به لکان خیرا لهم وأشدّ تثبیتا»(۱).
۶۴۲ « فلیقاتل فی سبیل اللّه الذین یشرون الحیاة الدنیا بالآخرة، ومن یقاتل فی سبیل اللّه فیقتل أو یغلب فسوف نؤتیه أجرا عظیما»(۲).
۶۴۳ « ذلک بأنّ اللّه نزّل الکتاب بالحقّ، وإنّ الذین اختلفوا فی الکتاب لفی شقاق بعید»(۳).
۶۴۴ « ألم تر إلی الذین قیل لهم: کفوا أیدیکم وأقیموا الصلاة وآتوا الزکاة، فلمّا کتب علیهم القتال إذا فریق منهم یخشون الناس کخشیة اللّه أو أشدّ خشیة، وقالوا: ربّنا لم کتبت علینا القتال لولا أخّرتنا إلی أجل قریب، قل: متاع الدنیا قلیل، والآخرة خیر لمن أتقی، ولا تظلمون فتیلاً»(۴).
۶۴۵ « فقاتل فی سبیل اللّه، لا تکلّف إلاّ نفسک، وحرّض المؤمنین، عسی اللّه أن یکف بأس الذین کفروا، واللّه أشد بأسا وأشد تنکیلا»(۵).
۱ـ آل عمران ۱۹۵٫
۲ـ النساء / ۶۶٫
۳ـ النساء / ۷۴٫
۴-البقرة / ۱۷۶٫
۵ـ النساء ۷۷٫
(۱۳۴)
۶۴۶ « ودّوا لو تکفرون کما کفروا، فتکونون سواء، فلا تتّخذوا منهم أولیاء حتّی یهاجروا فی سبیل اللّه، فإن تولّوا فخذوهم واقتلوهم حیث وجدتموهم، ولا تتّخذوا منهم ولیا ولا نصیرا»(۱).
۶۴۷ « إلاّ الذین یصلون إلی قوم بینکم وبینهم میثاق أو جاءوکم حصرت صدورهم أن یقاتلوکم أو یقاتلوا قومهم ولو شاء اللّه لسلّطهم علیکم فلقاتلوکم، فإن اعتزلوکم فلم یقاتلوکم وألقوا إلیکم السلم، فما جعل اللّه لکم علیهم سبیلا»(۲).
۶۴۸ « ما أصابک من حسنة فمن اللّه، وما أصابک من سیئة فمن نفسک، وأرسلناک للنّاس رسولاً، وکفی باللّه شهیدا»(۳).
۶۴۹ « لا یستوی القاعدون من المؤمنین غیر أولی الضرر، والمجاهدون فی سبیل اللّه بأموالهم وأنفسهم، فضّل اللّه المجاهدین بأموالهم وأنفسهم علی القاعدین درجة، وکلاًّ وعد اللّه الحسنی، وفضّل اللّه المجاهدین علی القاعدین أجرا عظیما»(۴).
۶۵۰ « قالوا: یا موسی، إنّا لن ندخلها أبدا ما داموا فیها فاذهب أنت وربّک فقاتلا إنّا هاهنا قاعدون»(۵).
۶۵۱ « إنّما جزاء الذین یحاربون اللّه ورسوله ویسعون فی
۱ـ النساء / ۸۴٫
۲ـ النساء / ۸۹٫
۳ـ النساء / ۹۰٫
۴ـ النساء / ۹۱٫
۵ـ النساء / ۹۵٫
۶ـ المائدة / ۲۴٫
(۱۳۵)
الأرض فسادا أن یقتلوا أو یصلبوا أو تقطع أیدیهم وأرجلهم من خلاف أو ینفوا من الأرض ذلک لهم خزی فی الدنیا، ولهم فی الآخرة عذاب عظیم»(۱).
۶۵۲ « یا أیها الذین آمنوا اتقوا اللّه وابتغوا إلیه الوسیلة وجاهدوا فی سبیله لعلّکم تفلحون»(۲).
۶۵۳ « یا أیها الذین آمنوا من یرتد منکم عن دینه فسوف یأتی اللّه بقوم یحبّهم ویحبّونه، أذلّةً علی المؤمنین، أعزّةً علی الکافرین، یجاهدون فی سبیل اللّه، ولا یخافون لومة لائم، ذلک فضل اللّه، یؤتیه من یشاء، واللّه واسع علیم»(۳).
۶۵۴ « یسألونک عن الأنفال، قل: الأنفال للّه وللرسول، فاتّقوا اللّه، وأصلحوا ذات بینکم، وأطیعوا اللّه ورسوله إن کنتم مؤمنین»(۴).
۶۵۵ « ومن یولّهم یومئذ دبره إلاّ متحرّفا لقتال أو متحیزا إلی فئة، فقد باء بغضب من اللّه، ومأواه جهنّم وبئس المصیر، فلم تقتلوهم، ولکنّ اللّه قتلهم، وما رمیت إذ رمیت، ولکنّ اللّه رمی، ولیبلی المؤمنین منه بلاءً حسنا، إنّ اللّه سمیع علیم»(۵).
۶۵۶ « وقاتلوهم حتّی لا تکون فتنة، ویکون الدین کلّه للّه، فإن
۱ـ المائدة / ۳۳٫
۲ المائدة / ۳۵٫
۳ـ المائدة / ۵۴٫
۴ـ الانفال / ۱٫
۵ـ الانفال / ۱۶ـ۱۷٫
(۱۳۶)
انتهوا فإن اللّه بما یعملون بصیر»(۱).
۶۵۷ « فإمّا تثقفنّهم فی الحرب فشرّد بهم من خلفهم، لعلّهم یذکرون»(۲).
۶۵۸ « إنّ الذین آمنوا وهاجروا وجاهدوا بأموالهم وأنفسهم فی سبیل اللّه، والذین آووا ونصروا أولئک بعضهم أولیاء بعض، والذین آمنوا ولم یهاجروا ما لکم من ولایتهم من شیء حتّی یهاجروا، وإن استنصروکم فی الدین فعلیکم النصر إلاّ علی قوم بینکم وبینهم میثاق، واللّه بما تعملون بصیر»(۳).
۶۵۹ « والذین آمنوا وهاجروا وجاهدوا فی سبیل اللّه، والذین آووا ونصروا أولئک هم المؤمنون حقّا، لهم مغفرة ورزق کریم»(۴).
۶۶۰ « فإذا انسلخ الأشهر الحرم فاقتلوا المشرکین حیث وجدتموهم، وخذوهم واحصروهم، واقعدوا لهم کلّ مرصد، فإن تابوا وأقاموا الصلاة وآتوا الزکاة فخلّوا سبیلهم، إنّ اللّه غفور رحیم»(۵).
۶۶۱ « والذین آمنوا من بعد وهاجروا وجاهدوا معکم فأولئک منکم، وأولوا الأرحام بعضهم أولی ببعض فی کتاب اللّه، إن اللّه
۱ـ الانفال / ۳۹٫
۲ـ الانفال / ۵۷٫
۳ـ الانفال / ۷۲٫
۴ـ الانفال / ۷۴٫
۵ـ التوبة / ۵٫
(۱۳۷)
بکلّ شیء علیم»(۱).
۶۶۲ « وإن نکثوا أیمانهم من بعد عهدهم وطعنوا فی دینکم فقاتلوا ائمّة الکفر، إنّهم لا أیمان لهم، لعلّهم ینتهون، ألا تقاتلون قوما نکثوا أیمانهم وهمّوا بإخراج الرسول وهم بدءوکم أوّل مرّة، أتخشونهم؟ فاللّه أحقّ أن تخشوه إن کنتم مؤمنین، قاتلوهم، یعذّبهم اللّه بأیدیکم، ویخزهم، وینصرکم علیهم، ویشف صدور قوم مؤمنین»(۲).
۶۶۳ « أم حسبتم أن تترکوا ولمّا یعلم اللّه الذین جاهدوا منکم ولم یتّخذوا من دون اللّه ولا رسوله ولا المؤمنین ولیجة، واللّه خبیر بما تعملون»(۳).
۶۶۴ « أجعلتم سقایة الحاجّ وعمارة المسجد الحرام کمن آمن باللّه والیوم الآخر وجاهد فی سبیل اللّه؟ لا یستوون عند اللّه، واللّه لا یهدی القوم الظالمین ، الذین آمنوا وهاجروا وجاهدوا فی سبیل اللّه بأموالهم وأنفسهم أعظم درجة عند اللّه، وأولئک هم الفائزون»(۴).
۶۶۵ « قل إن کان آباؤکم وأبناؤکم وإخوانکم وأزواجکم وعشیرتکم وأموال اقترفتموها وتجارة تخشون کسادها ومساکن
۱ـ الانفال / ۷۵٫
۲ـ التوبه / ۱۲ـ۱۳٫
۳ـ التوبة / ۱۶٫
۴ـ التوبة / ۱۹ـ۲۰٫
(۱۳۸)
ترضونها أحبّ إلیکم من اللّه ورسوله وجهاد فی سبیله فتربّصوا یأتی اللّه بأمره، واللّه لا یهدی القوم الفاسقین»(۱).
۶۶۶ « قاتلوا الذین لا یؤمنون باللّه ولا بالیوم الآخر ولا یحرّمون ما حرّم اللّه ورسوله ولا یدینون دین الحقّ من الذین أوتوا الکتاب حتّی یعطوا الجزیة عن ید وهم صاغرون»(۲).
۶۶۷ « إنّ عدّة الشهور عند اللّه اثنا عشر شهرا فی کتاب اللّه یوم خلق السماوات والأرض، منها أربعة حرم، ذلک الدین القیم، فلا تظلموا فیهنّ أنفسکم، وقاتلوا المشرکین کافّةً کما یقاتلونکم کافةً، واعلموا أنّ اللّه مع المتّقین»(۳).
۶۶۸ « ألا تنفروا یعذّبکم عذابا ألیما، ویستبدل قوما غیرکم، ولا تضروه شیئا، واللّه علی کلّ شیء قدیر»(۴).
۶۶۹ « انفروا خفافا وثقالاً، وجاهدوا بأموالکم وأنفسکم فی سبیل اللّه، ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون»(۵).
۶۷۰ « لا یستأذنک الذین یؤمنون باللّه والیوم الآخر أن یجاهدوا بأموالهم وأنفسهم، واللّه علیم بالمتّقین»(۶).
۶۷۱ « ولئن سألتهم لیقولنّ إنّما کنّا نخوض ونلعب، قل: أباللّه
۱ـ التوبة / ۲۴٫
۲ـ التوبة / ۲۹٫
۳ـ التوبة / ۳۶٫
۴ـ التوبة / ۳۹٫
۵-التوبة / ۴۱٫
۶ـ التوبة / ۴۴٫
(۱۳۹)
وآیاته ورسوله کنتم تستهزءون؟»(۱)
۶۷۲ « یا أیها النبی، جاهد الکفّار والمنافقین واغلظ علیهم ومأواهم جهنّم وبئس المصیر»(۲).
۶۷۳ « فرح المخلفون بمقعدهم خلاف رسول اللّه وکرهوا أن یجاهدوا بأموالهم وأنفسهم فی سبیل وقالوا لا تنفروا فی الحرّ، قل: نار جهنم أشدّ حرّا لو کانوا یفقهون»(۳).
۶۷۴ « فإن رجعک اللّه إلی طائفة منهم فاستأذنوک للخروج، فقل: لن تخرجوا معی أبدا، ولن تقاتلوا معی عدوّا، إنّکم رضیتم بالقعود أوّل مرّة، فاقعدوا مع المخالفین»(۴).
۶۷۵ « ولا تصلّ علی أحد منهم مات أبدا، ولا تقم علی قبره، إنّهم کفروا باللّه ورسوله وماتوا وهم فاسقون»(۵).
۶۷۶ « وإذا أنزلت سورةً أن آمنوا باللّه وجاهدوا مع رسوله استأذنک أولوا الطول منهم، وقالوا ذرنا، نکن مع القاعدین»(۶).
۶۷۷ « لکنّ الرسول والذین آمنوا معه جاهدوا بأموالهم وأنفسهم، وأولئک لهم الخیرات، وأولئک هم المفلحون»(۷).
۶۷۸ « والذین اتّخذوا مسجدا ضرارا وکفرا وتفریقا بین
۱ـ التوبة / ۶۵٫
۲ـ التوبة / ۷۳٫
۳ـ التوبة / ۸۱٫
۴ـ التوبة / ۸۳٫
۵ـ التوبة / ۸۴٫
۶ـ التوبة / ۸۶٫
۷ـ التوبة / ۸۸٫
(۱۴۰)
المؤمنین وإرصادا لمن حارب اللّه ورسوله من قبل ولیحلفنّ إن أردنا إلاّ الحسنی، واللّه یشهد إنّهم لکاذبون»(۱).
۶۷۹ « ولا تقتلوا النفس التی حرّم اللّه إلاّ بالحقّ، ومن قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا، فلا یسرف فی القتل، إنّه کان منصورا»(۲).
۶۸۰ « ثمّ لیقضوا تفثهم، ولیوفّوا نذورهم، ولیطوفّوا بالبیت العتیق»(۳).
۶۸۱ « وجاهدوا فی اللّه حقّ جهاده، هو اجتباکم، وما جعل علیکم فی الدین من حرج، ملّة أبیکم إبراهیم، هو سمّاکم المسلمین من قبل وفی هذا لیکون الرسول شهیدا علیکم، وتکونوا شهداء علی الناس، فأقیموا الصلاة، وآتوا الزکاة، واعتصموا باللّه، هو مولاکم، فنعم المولی، ونعم النصیر»(۴).
۶۸۲ « وهو الذی مرج البحرین، هذا عذب فرات، وهذا ملح أجاج، وجعل بینهما برزخا وحجرا محجورا»(۵).
۶۸۳ « قل لن ینفعکم الفرار إن فررتم من الموت أو القتل، وإذا لا تمتّعون إلاّ قلیلا»(۶).
۱ـ التوبة / ۱۰۷٫
۲ـ الاسراء / ۳۳٫
۳ـ الحج / ۲۹٫
۴ـ الحج / ۷۸٫
۵ـ الفرقان / ۵۳٫
(۱۴۱)
۶۸۴ « ورد اللّه الذین کفروا بغیظهم لن ینالوا خیرا، وکفی اللّه المؤمنین القتال، وکان اللّه قویا عزیزا»(۱).
۶۸۵ « ملعونین أینما ثقفوا أخذوا، وقتلوا تقتیلا»(۲).
۶۸۶ « فإذا لقیتم الذین کفروا فضرب الرقاب حتّی إذا أثخنتموهم، فشدّوا الوثاق، فإمّا منّا بعد، وإمّا فداءً حتّی تضع الحرب أوزارها ذلک، ولو یشاء اللّه لانتصر منهم، ولکن لیبلو بعضکم ببعض، والذین قتلوا فی سبیل اللّه فلن یضلّ أعمالهم»(۳).
۶۸۷ « ویقول الذین آمنوا: لولا نزلت سورة، فإذا أنزلت سورة محکمة وذکر فیها القتال رأیت الذین فی قلوبهم مرض ینظرون إلیک نظر المغشی علیه من الموت، فأولی لهم»(۴).
۶۸۸ « ولنبلونّکم حتّی نعلم المجاهدین منکم والصابرین ونبلوا أخبارکم»(۵).
۶۸۹ « قل للمخلفین من الأعراب ستدعون إلی قوم أولی بأس شدید تقاتلونهم أو یسلمون، فإن تطیعوا یؤتکم اللّه أجرا حسنا، وإن تتولّوا کما تولّیتم من قبل یعذّبکم عذابا ألیما»(۶).
۶۹۰ « ولو قاتلکم الذین کفروا لولّوا الأدبار، ثمّ لا یجدون ولیا
۱ـ الاحزاب / ۱۶٫
۲ـ الاحزاب / ۲۵٫
۳ـ الاحزاب۶۱٫
۴ـ محمد / ۴٫
۵ـ محمد / ۲۰٫
۶ـ محمد / ۳۱٫
۷ـ الفتح / ۱۶٫
(۱۴۲)
ولا نصیرا»(۱) .
۶۹۱ « وإن طائفتان من المؤمنین اقتتلوا فأصلحوا بینهما، فإن بغت إحداهما علی الأخری فقاتلوا التی تبغی حتّی تفیء إلی أمر اللّه، فإن فاءت فأصلحوا بینهما بالعدل، وأقسطوا، إنّ اللّه یحبّ المقسطین»(۲).
۶۹۲ « إنّما المؤمنون الذین آمنوا باللّه ورسوله ثمّ لم یرتابوا وجاهدوا بأموالهم وأنفسهم فی سبیل اللّه، أولئک هم الصادقون»(۳).
۶۹۳ « وما لکم ألاّ تنفقوا فی سبیل اللّه، وللّه میراث السماوات والأرض لا یستوی منکم من أنفق من قبل الفتح، وقاتل أولئک أعظم درجةً من الذین أنفقوا من بعد، وقاتلوا، وکلاً وعد اللّه الحسنی، واللّه بما تعملون خبیر»(۴).
۶۹۴ « ألم تر إلی الذین نافقوا یقولون لإخوانهم الذین کفروا من أهل الکتاب، لئن أخرجتم لنخرجنّ معکم، ولا نطیع فیکم أحدا أبدا، وإن قوتلتم لننصرنّکم، واللّه یشهد إنّهم لکاذبون»(۵).
۶۹۵ « لئن أخرجوا لا یخرجون معهم، ولئن قوتلوا لا ینصرونهم، ولئن نصروهم لیولّنّ الأدبار، ثمّ لا ینصرون»(۶).
۱ـ الفتح / ۲۲٫
۲ـ الحجرات / ۹٫
۳ـ الحجرات / ۱۵٫
۴ـ الحدید / ۱۰٫
۵ـ الحشر / ۱۱٫
(۱۴۳)
۶۹۶ « للفقراء المهاجرین الذین أخرجوا من دیارهم وأموالهم یبتغون فضلاً من اللّه ورضوانا، وینصرون اللّه ورسوله، أولئک هم الصادقون، والذین تبوّؤوا الدار والایمان من قبلهم یحبّون من هاجر إلیهم، ولا یجدون فی صدورهم حاجةً ممّا أوتوا ویؤثرون علی أنفسهم، ولو کان بهم خصاصة، ومن یوق شحّ نفسه، فأولئک هم المفلحون، والذین جاءوا من بعدهم یقولون ربّنا اغفر لنا ولاخواننا الذین سبقونا بالایمان، ولا تجعل فی قلوبنا غلاً للذین آمنوا، ربّنا إنّک رؤوف رحیم، ألم تر إلی الذین نافقوا یقولون لاخوانهم الذین کفروا من أهل الکتاب لئن أخرجتم لنخرجنّ معکم، ولا نطیع فیکم أحدا أبدا، وإن قوتلتم لننصرنّکم، واللّه یشهد إنّهم لکاذبون، لئن أخرجوا لا یخرجون معهم، ولئن قوتلوا لا ینصرونهم، ولئن نصروهم لیولّنّ الأدبار ثمّ لا ینصرون»(۱).
۶۹۷ « لا یقاتلونکم جمیعا إلاّ فی قری محصنة أو من وراء جدر، بأسهم بینهم شدید تحسبهم جمیعا، وقلوبهم شتّی، ذلک بأنّهم قوم لا یعقلون»(۲).
۶۹۸ « تؤمنون باللّه ورسوله، وتجاهدون فی سبیل اللّه بأموالکم وأنفسکم ، ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون»(۳).
۱ـ الحشر / ۱۲٫
۲ـ الحشر ۸ ـ۱۲٫
۳ـ الحشر / ۱۴٫
(۱۴۴)
۶۹۹ « یا أیها الذین آمنوا کونوا أنصار اللّه کما قال عیسی ابن مریم للحواریین: من أنصاری إلی اللّه؟ قال الحواریون: نحن أنصار اللّه، فآمنت طائفة من بنی إسرائیل وکفرت طائفة، فأیدنا الذین آمنوا علی عدوّهم، فأصبحوا ظاهرین»(۱).
۷۰۰ « یا أیها النبی، جاهد الکفّار والمنافقین، واغلظ علیهم، ومأواهم جهنّم وبئس المصیر»(۲).
۷۰۱ « إنّ ربّک یعلم أنّک تقوم أدنی من ثلثی اللیل ونصفه وثلثه، وطائفة من الذین معک، واللّه یقدر اللیل والنهار، علم أن لن تحصوه، فتاب علیکم، فاقرؤوا ما تیسّر من القران، علم أن سیکون منکم مرضی وآخرون یضربون فی الأرض یبتغون من فضل اللّه وآخرون یقاتلون فی سبیل اللّه، فاقرؤوا ما تیسّر منه، وأقیموا الصلاة، وآتوا الزکاة، وأقرضوا اللّه قرضا حسنا، وما تقدّموا لأنفسکم من خیر تجدوه عند اللّه هو خیرا، وأعظم أجرا، واستغفروا اللّه، إنّ اللّه غفور رحیم»(۳).
۱ـ الصف / ۱۱٫
۲ـ الصف / ۱۴٫
۳ـ التحریم / ۹٫
۴ـ المزمل / ۲۰٫
(۱۴۵)
