مناسك حج
بخش ششم:
مصدود و محصور
(۲۷۴)
(۲۷۵)
مصدود و محصور
م « ۱۳۴۵ » ـ مصدود به کسی گفته می‌شود که دشمن او را از انجام عمره یا حج باز دارد، و محصور کسی است که به سبب بیماری از گزاردن عمره یا حج باز می‌ماند.
م « ۱۳۴۶ » ـ کسی که برای عمره یا حج محرم می‌شود واجب است عمره و حج را تمام کند و اگر چنین نکند، به احرام باقی می‌ماند.
م « ۱۳۴۷ » ـ اگر برای عمره احرام ببندد و بعد از آن دشمنی یا کسی مانند کارگزاران دولت وی را از رفتن به مکه منع کنند و راه دیگری برای گزاردن اعمال نباشد، یا در صورتی که چنین راهی باشد اما هزینه آن را نداشته باشد، می‌تواند در همان محل که از انجام حج بازداشته شده است، یک شتر یا گاو یا گوسفند قربانی کند و از احرام خارج شود، و واجب است به نیت تحلیل و بیرون آمدن از احرام قربانی کند، و پاره‌ای از مو یا ناخن خود را بگیرد، و در این صورت، بر او همه چیز؛ حتی زن، حلال می‌شود.
م « ۱۳۴۸ » ـ اگر به احرام عمره وارد مکه شود و دشمن یا کسی دیگر او را از به جا آوردن اعمال عمره بازدارد، حکم مسأله پیش را دارد، بلکه چنانچه از طواف یا سعی نیز منع شود، همین حکم را دارد.
(۲۷۶)
م « ۱۳۴۹ » ـ بده‌کاری که نمی‌تواند بدهی خود را بپردازد و به همین علت بازداشت و حبس می‌گردد یا کسی که به ظلم حبس می‌شود همین حکم را دارد.
م « ۱۳۵۰ » ـ اگر بعد از احرام، برای رفتن به مکه و به‌جا آوردن اعمال، پولی مطالبه کنند؛ چنانچه توانمند باشد، باید آن را بپردازد، مگر آن که سبب حرج و سختی گردد، و در صورتی که توانمند نباشد یا بر وی سخت باشد، حکم مصدود را دارد.
م « ۱۳۵۱ » ـ اگر از یک طریق مصدود شد و راه دیگری هست که باز است و هزینه رفتن از آن راه را دارد، به احرام باقی می‌ماند و باید از آن راه برود، و چنانچه آن راه را برگزیند و حج وی از دست رود، باید عمره مفرده بگزارد و از احرام خارج شود.
م « ۱۳۵۲ » ـ اگر مصدود احتمال دهد که چنانچه از راه دیگری برود به حج نمی‌رسد، نمی‌تواند خود را مصدود بداند و از احرام خارج شود، بلکه باید به راه ادامه دهد و صبر نماید تا حج از دست برود، و با عمره مفرده از احرام خارج می‌گردد.
م « ۱۳۵۳ » ـ در صورتی مصدود می‌گردد که به هیچ یک از وقوف اختیاری و اضطراری عرفه و مشعر نرسد، یا به چیزی نرسد که با از دست رفتن آن، حج از دست می‌رود؛ هرچند از روی علم و عمد نباشد یا بعد از دو وقوف، او را از رفتن به منی و مکه منع کنند و نتواند نایب بگیرد یا از اعمال منی یا مکه منع شود و نتواند نایب بگیرد، مگر در صورتی که همه اعمال را بجا آورد و از برگشتن به منی برای بیتوته و اعمال ایام تشریق بازداشته شود، مصدود بر او صدق نمی‌کند، و حج او صحیح است، و باید برای انجام اعمال در این سال و اگر ممکن نیست در سال دیگر نایب بگیرد.
م « ۱۳۵۴ » ـ کسی که از آمدن به مکه یا به پایان رساندن اعمال یا از بجا آوردن
(۲۷۷)
اعمالی که حج با ترک آن حتی به غیر عمد باطل می‌شود مصدود می‌گردد و به‌گونه‌ای که گفته شد از احرام خارج می‌شود، اگر حج بر عهده او قرار گرفته باشد یا در سال دیگر مستطیع گردد و حج واجب را بجا نیاورده باشد، باید بعد از برطرف شدن مانع، دوباره به حج رود و اعمالی که انجام داده است، کافی از حجة الاسلام نیست.
م « ۱۳۵۵ » ـ مصدود اگر امید برطرف شدن مانع، بلکه گمان آن را داشته باشد، می‌تواند به حکمی که گفته شد از احرام خارج شود.
م « ۱۳۵۶ » ـ کسی که احرام عمره بسته است و به سبب بیماری نمی‌تواند به مکه رود، چنانچه بخواهد از احرام بیرون آید، باید هدی کند، و بین فرستادن قربانی یا بهای آن به مکه و این که در محلّ خود قربانی نماید و از احرام بیرون آید، اختیار دارد؛ با این تفاوت که اگر محصور از انجام عمره مفرده باشد، با قربانی کردن، همه محرمات بجز زن بر او حلال می‌گردد و در صورتی که محصور در عمره تمتع باشد، زن نیز بر او حلال می‌شود.
م « ۱۳۵۷ » ـ کسی که احرام حج می‌بندد و به سبب بیماری نمی‌تواند به عرفات و مشعر رود، می‌تواند در محل هدی کند. حکم محصور در حج مانند حکم محصور در عمره است.
م « ۱۳۵۸ » ـ کسی که حج واجب به عهده اوست و به واسطه بیماری محصور می‌گردد، زن بر او حلال نمی‌شود، مگر آن که خود به مکه رود و اعمال حج را بجا آورد و طواف نسا بگزارد، ولی اگر از رفتن به مکه ناتوان باشد، عمل نایب برای حلال شدن زن بر او کفایت می‌کند، و در صورتی که حج استحبابی گزارده است، طواف نایب از او بسنده می‌باشد.
م « ۱۳۵۹ » ـ اگر نایب برای وی حیوانی را ذبح نکند و شخص محرم در روزی که با
(۲۷۸)
او قرار گذاشته بود از احرام خارج شود و با زن نزدیکی نماید، گناه نکرده است و کفاره ندارد، ولی باید هدی کند.
م « ۱۳۶۰ » ـ تحقق محصور بودن مانند تحقق مصدود بودن است.
م « ۱۳۶۱ » ـ اگر بیمار بعد از آن که هدی یا پول آن را به مکه فرستاد بهبودی بیابد به‌طوری که توانایی رفتن به مکه را داشته باشد، باید خود به مکه رود، پس چنانچه به احرام تمتع محرم است و در وقت حج رسید، اعمال عمره و حج را بجا آورد و در صورتی که وقت تنگ است به‌طوری که اگر بخواهد عمره بگزارد، وقوف به عرفات را از دست می‌دهد، باید به عرفات برود و حج افراد انجام دهد، یا قصد عدول کند و بعد از آن عمره مفرده بگزارد و در این صورت، از حجة‌الاسلام وی کفایت می‌کند.
اگر هنگامی به مکه برسد که حج از دست رفته باشد و وقت اختیاری مشعر را درک نمی‌کند، عمره او به عمره مفرده تبدیل می‌شود و باید آن را بجا آورد و از احرام خارج شود، و قصد عدول به عمره مفرده کند، و حج واجب را با وجود شرایط در سال دیگر بگزارد.
م « ۱۳۶۲ » ـ مصدود به دشمن حکم بیماری را دارد که در مسأله پیش گذشت.
م « ۱۳۶۳ » ـ کسی که بیمار نیست ولی به سبب دیگری بعد از احرام نمی‌تواند به مکه برود، مانند کسی که پا یا کمر وی شکسته یا خون‌ریزی او را ضعیف نموده است، حکم بیمار را دارد، ولی می‌تواند تا هنگامی که بهبودی بیاید، در احرام باقی بماند و در صورتی که حج را از دست داده است، عمره مفرده بگزارد، و از احرام خارج شود، و چنانچه حج وی واجب بوده است، با وجود شرایط آن را اعاده کند.
م « ۱۳۶۴ » ـ زمانی که در احرام حج بیمار باید با نایب خود برای ذبح وعده گذارد، روز دهم است و لازم است تا ایام تشریق آن را تأخیر نیندازد، و در احرام عمره
(۲۷۹)
تمتع پیش از خارج شدن حاجیان باید به عرفات باشد.
م « ۱۳۶۵ » ـ شخصی که به نیت عمره تمتع استحبابی برای یکی از معصومان علیهم‌السلام یا یکی از شهیدان محرم می‌شود باید طواف و نماز طواف عمره را بجا آورد.
م « ۱۳۶۶ » ـ اگر بیمار شود یا دشمن او را از ادامه عمل باز دارد و نه می‌تواند اعمال را به پایان رساند و نه می‌تواند نایب بگیرد، حکم محصور و مصدود را دارد.
م « ۱۳۶۷ » ـ تصادف در احرام با شرایط حصر، حکم حصر را دارد.
م « ۱۳۶۸ » ـ با توجه به این که حکم محصور برای کسی است که محرم شده است و قبل از آن که از احرام بیرون آید محصور شود، اگر پس از انجام اعمال عمره تمتع و خارج شدن از احرام آن محصور شود و نتواند برای حج محرم شود، از احرام خارج شده است، ولی کفایت از حج نمی‌کند، و چنانچه سال اول استطاعت او باشد، حج بر او واجب نشده است.
م « ۱۳۶۹ » ـ شخصی که برای حج محرم شده است ولی دچار سکته قلبی می‌شود؛ به‌گونه‌ای که هر نوع حرکت برای او ضرر دارد، اگر نمی‌تواند دو وقوف را درک کند، حکم محصور را دارد، و چنانچه دو وقوف را درک نماید، برای دیگر اعمال خود نایب بگیرد.
م « ۱۳۷۰ » ـ شخصی که در مدینه مصدوم شده است و او را به مسجد شجره می‌آورند و محرم می‌نمایند، احرام وی صحیح است و اگر می‌تواند عمره و حج انجام دهد؛ هرچند با نایب گرفتن در طواف و سعی باشد، حج وی صحیح است، و در صورتی که نمی‌تواند حج بجا آورد، حکم محصور را دارد و لازم است با احرام یاد شده، عمره مفرده نیز بگزارد.
والحمدللّه علی کلّ حال والسّلام علی من اتّبع الهدی.
(۲۸۰)
(۲۸۱)
