جامعه در صورتی به آرامش میرسد که به افراد آن قدرت و توانایی داده شود و ضعف مالی یا سیاسی و احساس کمبود، از هر نوعی باشد، حتی احساس کمبود آزادی، خشونتزاست. محیطهای اختناقی فرد را خشن تربیت میکند. دولتهای ضعیف مردم خود را قوی نمیخواهند و میپندارند قوت مردم سبب آشوب و ناآرامی میشود؛ از این رو آزادی را از آنان میگیرند.
«وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یمْشُونَ عَلَی الاْءَرْضِ هَوْنا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلاَما»(۱).
این آیه از بندگان خدای رحمان میگوید. مردان راست قامتی که آرام حرکت میکنند. قهرمانان و پهلوانانی که از قدرت پر هستند و احساس ضعف و کمبود در شخصیت و خالی بودن به آنان دست نمیدهد تا برای جبران آن به شیطنت رو آورند. فرد قدرتمند آرام است و تندی و خشونت ندارد. بخشی از شیطنت بچهها برای آن است که احساس ضعف دارند. جوانانی که فکری ناآرام دارند و دلنگران درآمد، آزادی عمل و ضعف مدیریت خود هستند و نمیتوانند نیازهای زندگی را برطرف کنند و به والدین یا قدرتها وابسته میشوند به گونهای به تخریب و فساد رو میآورند. جوانانی که بیکار هستند بیشترین انحراف را پیدا میکنند و ذهن ناآرام آنان، فردی تنشزا و جنجالی از او میسازد. جامعه در صورتی به آرامش میرسد که به افراد آن قدرت و توانایی داده شود و ضعف مالی یا سیاسی و احساس کمبود، از هر نوعی باشد، حتی احساس کمبود آزادی، خشونتزاست. محیطهای اختناقی فرد را خشن تربیت میکند. همچنین دولتهای ضعیف هستند که مردم خود را قوی نمیخواهند و میپندارند قوت مردم سبب آشوب و ناآرامی میشود؛ از این رو آزادی را از آنان میگیرند. بنا به تصریح این آیهٔ شریفه، فرد قوی بیآزار میشود و این انسان ضعیف است که به آزار دادن دیگران و ظلم به آنها و حتی سادیسم مبتلا میشود. انسانی که از ضعف مالی و فقر و از ضعف سیاسی و اختناق و از ضعف مدیریت و نابسامانی و دزدیهای آبرومند رنج میبرد.
رفع خشونت با دادن توانمندی به مردم و پاسداشت حق آزادی آنها ممکن میشود. خشونت را نمیتوان با خشونت پاک کرد؛ همانطور که خون با خون شسته نمیشود. این لطف، کرم، مهربانی، محبت و آزادی است که خشونتها را از روح و روان افراد جامعه میزداید. با فرد خشن باید نرم بود و همانند آب با او رفتار کرد. آب حتی صخرهٔ سختدل را قطره قطره سوراخ میکند و در آن نفوذ مینماید. بر چنین صخرهای اگر میخ آهنین گذاشته شود، بهکلی متلاشی میشود. مسلمان باید بداند تا فقر، ضعف و ناتوانی را از خود دور نسازد نمیتواند نرم و ملایم با خود و دیگران زندگی کند.
- فرقان / ۶۳٫