دین با همهٔ گستردگی که دارد، نیمی از مرام دین‌داری و آموزهٔ آن را اخلاق خوش و پسندیده شکل می‌دهد. با آن‌که دین مبین اسلام به حسن رفتار توصیه دارد، متأسفانه بسیاری در این مسأله مشکل دارند.
اخلاق نیکو، برخورد آرام، منطقی و متین و متمدنانه و دور از خشونت که پیوند تدین و تمدن را برساند. زندگی و حرکت با دیگران بدون برخورد و پیدایش و بروز مشکلات در محیط کار یا خانواده نیست و انسان باید تمرین نماید با پیشامد چنین وقایعی خویشتن‌دار باشد و از مسیر سلامت در رفتار خارج نشود.
چیزی که در میان دهش‌های الهی و عطایای خداوندی بسیار مهم است حسن خلق است و به‌مراتب برتر از نماز شب، زیارت عاشورا و دیگر کردار دینی است و چنان‌چه مؤمنی بد اخلاق باشد دیگر کردار او چندان برای وی کارآمد نیست؛ به عکس فردی که کردار دینی خود را پاس نمی‌دارد ولی خوش برخورد است و اهل مشاجره نیست و عصبانی نمی‌شود. زور آدمی همواره در برابر رفتار خوش کم می‌آورد و در حقیقت نصف دین خوش اخلاقی است و برخورد خوش است که میزان اعمال را سنگین می‌سازد.
برای نمونه، چنان‌چه شوهر زنی نماز نخواند ولی خوش اخلاق باشد، این زن و فرزندان وی زندگی آرامی خواهند داشت اما زنی که شوهر مؤمنی دارد که خوش برخورد نیست و بد اخلاق است، این زن و فرزندان وی از بد اخلاقی او عاصی خواهند شد. همکار، شریک، همسایه و کسانی که با آدمی برخورد می‌کنند همین حکم را دارند. مسلمان باید خوش اخلاق، خوش برخورد، منطقی، صبور و مؤدب باشد؛ به‌گونه‌ای که اگر فردی کنار او قرار می‌گیرد به راحتی و آرامش برسد؛ نه آن‌که از وی ترس و هراس داشته باشد.
متأسفانه امروزه به بهانهٔ ضعف اعصاب، بسیاری از افراد به بد اخلاقی گرفتار شده و زود ناراحت و عصبانی می‌شوند. اعصاب بسیاری از افراد ضعیف نیست! بلکه آنان بد اخلاق هستند. میان حسن خلق و اعصاب قوی تفاوت است. باید تمرین نمود تا خوش برخورد شد، به‌ویژه مسلمانی که به اعمال دینی مقید است و یا عالمان دینی و افرادی که اهل مسجد و هیأت می‌باشند باید تمرین بیش‌تری داشته باشند. افرادی که حسن خلق ندارند باید برای نمونه تمرین کنند با هر کسی که مواجه می‌شوند با تبسم همراه باشد. به هنگام برخورد نباید چشم‌ها بسته باشد؛ به این معنا که برخورد باید با انبساط همراه باشد و نه به صورت قبضی و گرفتگی. آقا رسول اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله به هر کسی برخورد می‌کرد تبسم به لب داشتند. تبسم به معنای این است که ما با هم دل‌آشنا و رفیق هستیم. تبسم با برخوردی فروتنانه و مهربانانه ایجاد محبت، انس و صفا می‌کند. نباید زود تند و عصبانی شد و به‌راحتی به دیگران بی‌حرمتی کرد و سخت گرفت.
حسن خلق از مراتب امر به معروف و نهی از منکر است. یعنی حتی در برابر معصیت باید نخست طمأنینه، التفات، محبت و آگاهی داشت. برخورد آقا امام حسن و امام حسین علیهماالسلام با پیرمردی که وضوی خود را اشتباه می‌گرفت را به یاد دارید. با آن‌که امام معصوم علیهم‌السلام است به پیرمرد نمی‌فرمایند وضوی شما اشکال دارد بلکه به وی می‌گویند: شما ببینید وضوی ما چگونه است و این‌گونه حرمت سن و پیرمردی وی را محفوظ نگاه می‌دارند.
