خاکی که انسان در آن نشو و نما یافته، بر محتوای زندگی، طبیعت انسان و منش وی موثر است.
مردم فرزند خاکی هستند که بر آن رشد میکنند؛ چنانچه قرآن کریم میفرماید شما از زمین آمدهاید و خاک را اصل برای هر کسی قرار میدهد:«مِنْهَا خَلَقْنَاکمْ وَفِیهَا نُعِیدُکمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُکمْ تَارَهً اُخْرَی» (طه / ۵۵) انسان، هم از خاک آمده است و هم بعد از مرگ، به مادر خود (خاک) سپرده میشود و مادر است که پیکر او را در بر میگیرد. خاک، هم در ژن انسان و هم در روح (نفس) او موثر است. از سوی دیگر، خاک هر منطقهای اثری متفاوت با خاک دیگر مناطق دارد. برخی از تفاوتهای اساسی افراد، از خاکی است که بر آن زندگی کردهاند. دره، کمر و قله و نیز رطوبت، خشکی یا اعتدال هوا، هر یک اثر متفاوتی بر مردم دارد. برای مثال، مردم جنوب ایران که در هوای گرم زندگی میکنند، سختی، صعوبت و زمختی دارند؛ برخلاف اهل شمال، که رطوبت و زیبایی در آنان است. مردم درهنشین، بستگی و انقباض پیدا میکنند و مردمی که در دشتها زندگی میکنند، وسعت نظر مییابند. به هر روی، مادر هر کسی را باید زمینی دانست که بر روی آن به دنیا آمده و در آن رشد کرده است. ام به معنای ریشه است و پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله را به همین اعتبار «امی»، و وطن ایشان (مکه) را «ام القری» مینامند. یکی از بهترین خاکها برای زندگی معنوی و انس با حق تعالی، ایران اسلامی و ولایی است که خاک آن، پیش از دیگر خاکها ولایت الهی را پذیرفته است.