منبع: علوم و نظرگاه‌های شاخص (جلد سوّم)
فهم درست معنای هر اسم از شرایط قصد انشا در آن اسم می‌باشد و اثر و حکم هر اسم نیز بدون در اختیار داشتن معنای درست اسم بر آن بار نمی‌شود. قواعدی که ما در ادبیات و معناشناسی واژگان و دلالت آن‌ها در فصل « ادبیات فصیح» و نیز قواعدی که در رابطهٔ لفظ و معنا و اهمیت مقام وضع در فصل « اصول‌فقه» آورده‌ایم، در این‌جا حاکم می‌باشد. دانستن معنای اسما نخستین گام برای تحقق انس با اسماءالحسنی و ایمان به آن‌ها تا تحقق وصول به مسمای آن می‌باشد.
وصول به معنا، گاهی تصوری و مفهومی است و گاهی قلبی است و دل به آن معنا تخلق دارد و گاهی نیز لبّی است و معنا شراشر دل او را در خود می‌گیرد. جدول زیر اسمایی را در بردارد که ما از معانی و آثار آن در « دانش اسماءالحسنی» بحث کرده و شرایط تحقق هر اثر به‌ویژه تناسب عددی و مهم‌ترین ترکیب‌های ذکری هر اسم و در صورت لزوم، بحث‌های ادبی آن و نیز چگونگی ذکردرمانی هر اسم و برخی بیماری‌هایی را که با آن مداوا می‌شود، بیان داشته‌ایم. در اسمای مورد اهتمام این فهرست، مراحل سیر سه‌گانهٔ آن از تشبّه، تخلّق و تحقّق آن و زمینهٔ وصول به هر مرتبه و پیش‌نیازها و شرایط خاص آن را تبیین کرده و چگونگی وصول به آن اسم را توضیح داده‌ایم. هم‌چنین آرای اهل علم و اسماءپژوهان را ذیل هر اسم آورده و اشکالات و نقدهای وارد بر آن را به صورت تفصیلی خاطرنشان شده‌ایم.
ما ترتیب اسمایی جدول زیر را بر اساس گروه‌های اسمایی و تناسب معنایی آورده و تمامی اجزای یک گروه معنایی را در کنار هم و در یک دولت با ذکر تمایز مفهومی آن‌ها توضیح داده‌ایم. برای نمونه تمامی هفت اسم نخست جدول اسما، اعم از اسمای بسیط و ترکیبی، در یک گروه معنایی و دولت اسمایی می‌باشد و دو اسم شریف «أَحَد» و «وَاحِد» در یک گروه و دو اسم شریف «الْحَی الْقَیومُ» نیز با هم در یک گروه و دولت لحاظ می‌شود. چهار اسم شریف «الاْءَوَّلُ وَالاْآَخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ» نیز با هم یک دولت دارند. ما در این جدول تنها سی اسم از اسمای الهی را می‌آوریم و علاقمندان به تفصیل این بحث را به کتاب « دانش اسماءالحسنی» ارجاع می‌دهیم.
ردیف اسم معنا اثر
495بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ آغازگر والا…ذکر شروع،نگه‌دارنده،نیروزا
496اللَّه تمام ذات و تمام کمال جمعیت و اطلاق اسما، فناآور
497اللَّهُمَّ یا اللّه رافع حتمی و سریع مشکلات
498إِلَه مُحِبّ، معبود عام بستن و گشودن زبان
499لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ ذکرحقی‌جمعی،تمام‌حق شرک‌زدا، قرب و فناآور
500الرَّحْمَن اقتدار افزون‌ورحمت عام اقتدارآور، سیر نفس
501الرَّحِیم ثبات در رحمت خاص استرس‌زدا، ثبات و وقارآور
502أَحَدبی‌تارفع وحشت،ترس‌ومشغله
503وَاحِدیکتاصفاآور،رفع ریا،کینه‌وتردید
504الصَّمَدبزرگ استوارِ کرنش‌شده استجابت زودرس
505سورهٔ اخلاص وحدت حق‌تعالی حصن و نگه‌دارنده، اقتدارزا
506الْحَی وجود ساری نیروبخش قلب
507الْقَیومّ ذات‌خودایستاوبرپادارنده شفابخش، وروددهنده به غیب
ردیف اسم معنا اثر
508الاْءَوَّل نخست نشاط‌آور و صفازا، نتیجه‌بخش
509الاْآَخِرپایان پایان‌بخش امور، دفع بدخواه
510الظَّاهِرآشکارآگاهی بر گمشده و پنهانی‌ها
511الْبَاطِن پنهان شرح و سعهٔ صدر
512عَالِم کشف‌کننده، روشنی‌بخش دارای‌کاربرداضافی،یقین‌آور
513العَلِیم کشف‌کنندهٔ ثابت رؤیاآور
514عَلاَّمُ‌الْغُیوبِ کاشف‌ذاتی‌پنهانی‌هاصفازا و معنویت‌بخش
515المُعَلِّم کشف‌دهنده الهام‌بخش
516السَّمِیع شنوای‌ثابت خلوت‌زا و استخدام‌کننده
517الْبَصِیربینای ثابت آگاهی‌بخش در جزییات
518اللَّطِیف نازکی، دقت و ظرافت قوْت و غذای قلب، معرفت‌زا
519الْخَبِیرعالم قاطع به جزییات آگاهی به خواطر و آینده
520شَهِیدشاهدمستقیم،عینی‌وثابت شناخت اثر خاص پدیده
521شُهُودشاهدهای عینی موافق نمودن مخالف
522الشَّاهِدگواه عینی و جمعی دفع اضطراب
523مَشْهُودگواه‌داده شده تبدیل حالات نفسانی
524النَّاظِردقیق و ژرف‌نگرنده دفع گناه
525الرَائِی بینندهٔ مطلق رفع مشکل اعتقادی
دانش اسماءالحسنی افزون بر اسمای گفته‌شده، اسما یا اذکار شریف زیر را نیز به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار داده است:
526 ـ مُدرِک، 527 ـ مُفَهِّم، 528 ـ مُلهِم، 529 ـ حکیم، 530 ـ مُنَبِّی‌ء، 531 ـ مُنْطِق، 532 ـ محیط، 533 ـ حسْب، 534 ـ حاسب، 535 ـ حسیب، 536 ـ مُحْصی، 537 ـ سریع، 538 ـ اسرع، 539 ـ کاتب، 540 ـ حافظ، 541 ـ حفیظ، 542 ـ رقیب، 543 ـ قریب، 544 ـ ذاکر، 545 ـ شارح، 546 ـ عاد، 547 ـ مُعِدّ، 548 ـ حقّ، 549 ـ مُحِقّ، 550 ـ مُبدی، 551 ـ مُبدی‌ء، 552 ـ بادی، 553 ـ ربّ، 554 ـ قادر، 555 ـ قدیر، 556 ـ مقتدر، 557 ـ فعل، 558 ـ فاعل، 559 ـ فعّال، 560 ـ مَلِک، 561 ـ عزیز، 562 ـ عظیم، 563 ـ علی، 564 ـ فاعل، 565 ـ فعّال، 566 ـ خالق، 567 ـ باری‌ء، 568 ـ مصوّر، 569 ـ صُنع، 570 ـ صانع، 571 ـ صنعت، 572 ـ جاعل، 573 ـ فاتح، 574 ـ فتَّاح، 575 ـ مفتِّح، 576 ـ مفتاح، 577 ـ فاطر، 578 ـ فاتق، 579 ـ فالق، 580 ـ بالغ، 581 ـ غالب، 582 ـ سائق، 583 ـ مُتِمّ، 584 ـ باسط، 585 ـ منفق، 586 ـ تعجیل، 587 ـ باعث، 588 ـ سلام، 589 ـ برّ، 590 ـ حمید، 591 ـ سبّوح، 592 ـ قدّوس، 593 ـ مؤمن، 594 ـ مهیمن، 595 ـ جبّار، 596 ـ قهّار، 597 ـ کبیر، 598 ـ متکبّر، 599 ـ اکبر، 600 ـ جلیل، 601 ـ جلال، 602 ـ باطش، 603 ـ قامع، 604 ـ قامح ، 605 ـ قاطع، 606 ـ قاسم، 607 ـ قاصم، 608 ـ قاسط، 609 ـ مقسط، 610 ـ غالب، 611 ـ مُغرِق، 612 ـ مُغری، 613 ـ مُغشی، 614 ـ مقطش، 615 ـ غضب، 616 ـ غاضب، 617 ـ رضا، 618 ـ رضوان، 619 ـ سخط، 620 ـ کسب، 621 ـ آتی، 622 ـ مؤتی، 623 ـ امر، 624 ـ کن، 625 ـ مؤثِر، 626 ـ مدبّر، 627 ـ مخوّف، 628 ـ مؤلّف، 629 ـ مُؤوی، 630 ـ عَوْذ، 631 ـ استعاذه، 632 ـ مؤید، 633 ـ تدمیر، 634 ـ مدَمِّر، 635 ـ مُدَمدِم، 636 ـ مبتلی، 637 ـ مداول، 638 ـ دلیل، 639 ـ دَیان، 640 ـ أبی، 641 ـ باری، 642 ـ اذن، 643 ـ آخذ، 644 ـ مؤخر، 645 ـ باثّ، 646 ـ بادی، 647 ـ مُبدِئ، 648 ـ مبدّل، 649 ـ مبارِک، 650 ـ متبارک، 651 ـ أضحَک، 652 ـ أبکی، 653 ـ بالی، 654 ـ مُبلی، 655 ـ مُبتلی، 656 ـ مبطل، 657 ـ باقی، 658 ـ بسیط، 659 ـ باسط، 660 ـ رازق، 661 ـ مبشّر، 662 ـ بارِء، 663 ـ مبوّء، 664 ـ ثابت، 665 ـ ثابط، 666 ـ سَبْت، 667 ـ مثیب، 668 ـ مُصِیب، 669 ـ بانی، 670 ـ مُتْبِع، 671 ـ ساتر، 672 ـ ساطر، 673 ـ غافر، 674 ـ غفّار، 675 ـ غفور، 676 ـ عفوّ، 677 ـ مستعان، 678 ـ عَدُوّ، 679 ـ معذّب، 680 ـ عادل، 681 ـ مُعْتَد، 682 ـ عارض، 683 ـ عاصم، 684 ـ غَنی، 685 ـ قَنی، 686 ـ عزیز، 687 ـ ولی، 688 ـ مَولی، 689 ـ والی، 690 ـ کریم، 691 ـ اکرم، 692 ـ کفیل، 693 ـ کاشف، 694 ـ حَسَن، 695 ـ قَبیح، 696 ـ خَتْم، 697 ـ خاتِم، 698 ـ خاذل، 699 ـ خاسف، 700 ـ خَلْف، 701 ـ استخلاف، 702 ـ مُخْفِی، 703 ـ مُخَفِّف، 704 ـ مُخَوِّف و 705 ـ خیر.
منبع: علوم و نظرگاه‌های شاخص (جلد سوّم)