سالک باید بداند سالک است و خوراک خود را به تناسب سلوک تنظیم کند؛ همان‌طور که خوراک کارگر با خوراک اساتید و پزشکان تفاوت دارد. خوراک‌ها مانند آدم‌ها هستند و هر گروه از آن برای کسی تناسب دارد که از آن باید در مهندسی تغذیه سخن گفت. در مراتب متفاوت سیر و سلوک، برنامهٔ غذایی […]

    این سالکان مُحبّ هستند که تا صدایی نشنوند به شوق نمی‌آیند و تا نوایی نخوانند، مست و هوشیار نمی‌گردند و آنان ضعیفان سلوک و محبان راه هستند. اما محبوبان الهی با شنیدن صوت وحی، الهام و رؤیت، سرمست و شیدا هستند …… موضوع سخن ما در این بخش، مرید و سالک راه الهی […]

فراز: «إِنِّی مَعَکمْ» از ذکرهای قرآنی است که اگر کسی آن را با قصد انشا و جعل مماثل برای مدت زمانی ذکر خود قرار دهد به‌راحتی می‌تواند خداوند را درون خود بیابد و خود را در خدای خویشتن گم کند. کسی که با این ذکر به خداوند انس می‌یابد دیگر نگرانی، غصه و دلهره را […]

  اساتید کم‌تر از سه دهه، رغبت به استاد داشتم و در بیست سالگی خود را از همه و همه کس فارغ دیدم، ولی در همین مدت، اساتید فراوانی در رشته‌های گوناگون مرا یاری کردند. اساتیدی که هر یک امت و قیامتی بودند. آیاتی الهی، بیناتی ربانی از مشاهیری چون آیت‌اللّه الهی قمشه‌ای، آیت‌اللّه شعرانی، […]

شناسنامه: سرشناسه : نکونام، محمدرضا‏‫، ۱۳۲۷ -‬ ‏عنوان قراردادی : دیوان زخمه‌ی چکاوک .برگزیده ‏عنوان و نام پديدآور : گرگ یغما: غزلیات زخمه‌ی چکاوک (۴۰۱ – ۴۴۰)/ محمدرضا نکونام. ‏مشخصات نشر : تهران : صبح فردا‏‫، ۱۳۹۷.‮‬ ‏مشخصات ظاهری : ‏‫۹۰ ص.‮‬؛ ۵/۱۴×۵/۲۱ س‌م. ‏فروست : مویه‌ی؛ ۱۱. ‏شابک : ‏‫۶۰۰۰۰ ریال‮‬‏‫: ‏‫‭۹۷۸-۶۰۰-۳۹۷-۱۶۰-۸‬‬‬ ‏وضعیت فهرست […]

  از عامل‌های مهم عقب‌نشستن ما در جنگ این بود که برخی از مشاهیر و خواص، هیچ تخلق و هیچ معرفتی نداشتند. جنگ میدان خوبی است تا هر کسی سطح معرفت و تخلق خود به دین را نشان بدهد……

بخش نخست كتاب « زن، مظلوم هميشه تاريخ »، از برخورد زن و مرد در جامعه شروع می‌شود و سخن از پوشش و سکس و عریانی دارد. این بخش در ابتدا آورده شده است؛ زیرا پیش از ورود به جامعه و درون خانه، پوشش چندانی لازم نیست، ولی پس از ورود به جامعه و برخورد […]

من در زمینهٔ مدیریت جامعهٔ اسلامی، طرح «ولایت عمومی» را در کتاب‌های خود ارایه داده‌ام. ولایت عمومی حقیقی والاتر و برتر از عدالت اجتماعی است و اسلام، حاکمیت خود را بر این مدار قرار داده است. میان این دو نظریه، تفاوت بسیاری است و نمی‌شود هر دو را درست دانست. حاکمیت و چیرگی نظریهٔ عدالت […]

جز علوم صوري، آنچه به طور مداوم و بي وقفه مرا از طفوليت تا حال به خود مشغول داشته، حضرت حق، حقايق معنوي، علوم رباني،‌ علم تعبير و ولايت،‌ رموز اسما و صفات الهي و انس و حضور باطني با قرآن كريم بوده است. اين كه هم اينك با كتابهاي من مخالفت مي شود و […]

تمامی خاطرات ذکرشده در این کتاب، دیده‌های مستقیم خودم می‌باشد. من در این کتاب از شنیده‌ها نقل نمی‌کنم، بلکه دیده‌ها یا تجربه‌های خود را می‌گویم…..

من در زاهدان بر آن بودم تا ادیان و مذاهب مختلف را حول یک محور یعنی مسجد جمع کنم؛ برای همین، هم به مدرسهٔ اهل‌تسنن می‌رفتم و هم به معبد سیک‌ها. البته سیک‌ها ما را دعوت کرده بودند، بلکه خودم نیز می‌خواستم ما را دعوت کنند. در آن زمان، یعنی پیش از سال شصت، بر […]

مجموعه سي جلدي نقد صافي : نقد ديوان حافظ   ۱٫ ديار بي نشان     ۲٫ مكافات عشق     ۳٫ ناز معشوق     ۴٫ شاهد تنها     ۵٫ يار يار     ۶٫ دَم دل     ۷٫ شور شيدا     ۸٫ مست و خمار     ۹٫ بي دلي […]

گاهی نداشتن توان اغماض و نادیده گرفتن‌های گناهان کوچک، شر بزرگی به‌پا می‌کند و مردم را به زحمت و اذیت می‌اندازد. حق‌طلبی نباید بر مدار وسوسه‌های شیطانی قرار بگیرد. باید حرمت مردم را به‌ویژه امروزه که در کوران مشکلات، ضعف اعصاب دارند، بسیار داشت و ملاحظه آنان را نمود. مردم هزار نگرانی، ناراحتی و پریشانی […]

ایران برای تمامی ایرانیان است اعم از بهشتیان آن ها و نیز جهنمی ها و کسی نمی‌تواند سند کسی را به صرف کافر بودن باطل کند و قیم او گردد. همه باید در این مملکت با شادی و آزادی زندگی کنند و کسی به دیگری زور نگوید و مزاحم هم نشوند و به بهانه بهشت، […]

من از ترشی سیر بسیار استفاده می‌کنم. ترشی سیر را خودم در سرکه می‌ریزم. ترشی‌هایی را که هم‌اکنون استفاده می‌کنم برای ده سال پیش است.

من آزاد زندگی می‌کنم؛ به‌طوری که همین حالا که بیش از شصت سال سن دارم، خودم رانندگی می‌کنم. هنوز گواهینامه نگرفته بودم که کورسی تمرین می‌کردم. همان‌طور که پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله خود اسب سوار می‌شدند، حالا هم حتی یک مرجع باید خود راننده باشد. من در لباس پوشیدن هم آزاد هستم.

وقتی مافیای زورگو و زرمدار که این همه اختلاس رقم زده است بر سرنوشت مردم چیره می‌شود و به آن‌ها ظلم می‌کند و با آن‌ها با دروغ و از سر تزویر مواجه می‌شود، نه تنها بلایای طبیعی فراگیر می‌شود، بلکه گسل‌های اجتماعی نیز به لرزه می‌آید و دیگر کسی ملاحظه دیگری را ندارد و قتل […]

برخی از افرادی که آشغال‌های نهر وجود خود را تصفیه ننموده‌اند، هنگام احتضار که می‌بینند در حال از دست دادن تمامی سرمایهٔ دنیوی خود هستند، خداوند را مسؤول جدا شدن و دوری خود از این اموال می‌دانند و با او درگیر می‌شوند….

مدیریت شهری و نیز در مهندسی ساختمان این‌که چه چیزی در کجا و چگونه قرار بگیرد تا معنویت آن حفظ شود، خیلی مهم است و البته این مدیریت‌ها و نهادهای تصمیم‌گیر باید در اختیار افرادی قرار بگیرد که در غوغای ناسوت غربی‌شدهٔ دور از معنویت، از عالم معنا بریده نشده باشد و به نیازهای معنوی […]

پرسشی که برای اهل نظر در بحث مالکیت بسیار پیش می‌آید، این است که: چرا دیهٔ زن در اسلام ـ چنان‌که در روایات معصومین و کلام حضرت امیر« علیه‌السلام » در نهج‌البلاغه آمده ـ نصف دیهٔ مرد است؟…..   پرسشی که برای اهل نظر در بحث مالکیت بسیار پیش می‌آید، این است که: چرا دیهٔ […]

با در نظر گرفتن وجوب نفقهٔ زن بر دوش مرد و الزام مرد برای کار به‌طور تمام وقت و نیز مسألهٔ مهریهٔ زن و پرداخت آن توسط مرد، حکمت این حکم که اسلام می‌فرماید: سهم ارث زن، نصف سهم ارث مرد است، به‌خوبی روشن می‌شود…..

برخی بدخواهان وقتی می‌خواهند از من نام ببرند، به من می‌گویند او «المدعی» است. یکی از شطح‌ها و هذیان‌های من این است که دوست دارم خداوند تمامی پیغمبران خود را یک‌جا جمع کند و منبری ساده برای من درست کند تا بروم برای آنان سخن بگویم و از عقیدهٔ خودم برای آنان بگویم. آیا می‌توانم […]

سال‌ها پیش خواب دیدم قرآن بزرگی با اسلحه‌ای بلند و سفید از جنس نقره داشتم. طول این اسلحه به دو متر می‌رسید. می‌خواستم آن‌ها را در جایی بگذارم تا محفوظ باشد. به یکی از عالمان وارسته گفتم می‌شود این‌ها را به امانت در خانهٔ شما بگذارم. او گفت خانهٔ ما موریانه دارد. من آن‌ها را […]

من مدتی روی این‌ می‌اندیشیدم و آن را دنبال نیز کردم که دانشگاه یا حوزهٔ علمیه‌ای اختصاصی داشته باشم که محتوای درس‌های آن بر پایه مبانی و بناهای فکری خودم تدوین شده باشد. من می‌گفتم من محتوا و فکر یک دانشگاه مستقل را دارم؛ اما در عمل دیدم هزینه‌های فراوانی می‌خواهد. من هیچ‌گاه از امکانات […]

اسلام به هیچ‌وجه ضعیف‌کشی ندارد و به ضعیفان مرحمت مي كند. برخورد اسلام با استکبار و با شاخ‌دارها و با غول‌های دغل است. دین به یک نیروی اجرایی دارای قدرت صیانت لازم دارد تا پاکی، صفا و مرحمت خود را به ضعیفان هدیه دارد…..

من در نقد به هیچ‌وجه، شخص را لحاظ نمی‌کنم و نامی از اشخاص نمی‌آورم، بلکه به نقد نظریه و گفته روی می‌آورم. حرمت افراد برای من مثل حرمت دین واجب است. من نظر خود را می‌گویم و حرف خود را بیان می‌کنم و به این‌که دیگران چه بوده‌اند را موضوع بحث قرار نمی‌دهم……

  وقتی در جزیرهٔ کیش بودم، به یکی از سایت‌های هوایی رفتم که هم‌چون کشتی اما در آسمان می‌مانست. برای رسیدن به آن باید از پله‌های خیلی زیادی بالا می‌رفتیم. در آن سایت، کلیدهای فراوانی بود؛ کلیدهایی که بزرگ‌ترین آن‌ها به اندازهٔ یک سر انگشت بود. مسؤول آن‌جا شروع به توضیح دادن دربارهٔ هر یک […]

پیش از انقلاب، من در مسجد جامع کرمانشاه سخنرانی‌های اعتراضی داشتم. ساواک بر آن بود تا ما را بگیرد. در آن‌جا آقای حکمت، از نمایندگان آقای شریعتمداری، موقعیت خیلی خوبی در منطقه داشت. او به من گفت: حاج‌آقا می‌خواهند شما را بگیرند، من شما را به روستایی در دل بیابانی می‌برم که خان آن با […]

کشور ما چنان در بعضی مسایل عقب‌مانده است که حتی در بحث‌های درمانی نیز فاقد قانون می‌باشد و مبتلایان به‌خاطر این امر، عمری درد و ملال را تحمل می‌کنند. دخترخانمی با پدر و معلمش پیش من آمده بودند. او برای رهایی از دردهایی که داشت التماس می‌کرد. او از شدت درد، جیغ می‌کشید. یک جن […]

دیرزمانی است که برخی برای زن‌ها مهریه‌های سنگین قرار می‌دهند. روزی جوانی از من خواست عقد ازدواج آنان را بخوانم…..   دیرزمانی است که برخی برای زن‌ها مهریه‌های سنگین قرار می‌دهند. روزی جوانی از من خواست عقد ازدواج آنان را بخوانم. گفتم مهریه را چه‌قدر تعیین کرده‌اید؟ گفت هشتصد سکه. گفتم شغل تو چیست؟ گفت […]

سلامت، نیازمند مهرورزی و خشونت‌گریزی است. روحیهٔ خشونت‌ورزی را باید از زمان کودکی مهار کرد تا فرزند در بزرگسالی با همه مهربان شود…..

بانک وجوهات باید اطلاعات دقیقی از نقطه‌های هزینه داشته باشد؛ به‌گونه‌ای که به صورت دقیق، فقیر را از غنی تشخیص بدهد و مثل سیستم یارانه‌های دولتی نباشد که اغنیا هم‌پایهٔ فقیران یارانه می‌گیرند. ما باید با استفاده از برنامه‌های رایانه‌ای، سیستم یک‌پارچهٔ اطلاع‌رسانی از آخرین وضعیت اقتصادی و از درآمدها و هزینه‌ها داشته باشیم و […]

از طرح‌هایی که من بر اجرای سالم آن تأکید دارم، ایجاد «بانک اطلاعاتی، مجهز و پیشرفتهٔ پیوند» بر اساس داده‌های روان‌شناسی می‌باشد. بر دولت اسلامی واجب است همان‌طور که برای ثبت اسناد یا ثبت احوال سازمان دارد، برای این مهم نیز سازمان گسترده‌ای به نام بانک اطلاعات ازدواج داشته باشد…..

نظام آموزش و پرورش و نیز نظام آموزش عالی نیازمند آن است که برای هر مدرسه و هر گروه از دانشجویان، روانشناسانی داشته باشد که سلامت و بهداشت روانی دانش‌آموزان و دانش‌جویان را رصد نماید.

  اشاره: گروه اندیشه ضمن تبریک میلاد با سعادت و پربرکت امام حسن عسکری علیه‌السلام ، به همین مناسبت با آیت‌اللّه نکونام، از مدرسان برجسته حوزه علمیه قم و مؤلف چندین اثر در زمینه مسایل مختلف و مرتبط به امور دینی گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانید. آیت‌اللّه نکونام در این گفت‌وگو مهم‌ترین […]

یکی از اموری که برای رفع خستگی و نشاط‌افزایی مورد استفاده قرار می‌دهم، وانی است که آن را روی پشت‌بام گذاشته‌ام. این وان برای من کار یک دریای شمال یا یک اقیانوس را می‌کند که هزينه‌ی آن هم سیصدهزار تومان نبوده است. انسان باید شاد و شیرین زندگی کند و تفریح داشته باشد. آب یکی […]

من بدون تشریفات و به صورت مستقیم با مردم عادی در ارتباط هستم. تلفن‌های مردم را نیز تا بتوانم خودم جواب می‌دهم. گاهی شمار زنگ‌ها به گونه‌ای فراوان می‌شود که هر کسی دیگری بود حالت انفجار به او دست می‌داد.

من چای را برای بدن کیمیا می‌دانم. البته چای تازه‌دم؛ وگرنه اگر چای به ساعتی بماند تبدیل به سم می‌شود. آب چای هرچه بیش‌تر جوشیده شده باشد، خواص خود را بهتر آشکار می‌کند. آب جوش معمولی با تراکم اکسیژنی که دارد، حالت خفه و مرده را دارد. من به چنین آبی از لحاظ علمی آب […]

اگر کشوری بتواند نفوذ در لایه‌های بسیار عمیق زمین را برای خود تحقق بخشد، همان‌طور که امروزه به نفت دست یافته است، به منابع پایان‌ناپذیر آب آشامیدنی نیز دست می‌یابد و معضل و بحرانی به نام «آب» نخواهد داشت…..

از لطیفه‌های سیاسی ابتدای دههٔ شصت این بود که بنی‌صدر می‌گفت من ۱۴۱ علم را بلدم. او بچه‌آخوند (فرزند سید نصرالله بنی‌صدر از علمای همدان) بود که چنین می‌گفت.

  دیوان شعر من که تاکنون به بیست جلد وزیری و به بیش از یکصد و پنجاه جلد رقعی رسیده است، بیش از هفتادهزار بیت شعر عرفانی و ولایی و اجتماعی دارد. عروض و دستگاه موسیقی تمامی غزل‌ها را نیز نوشته‌ام. من به قم که آمدم به طلبه‌ها موسیقی و نیز عروض و قافیه را […]

مرحوم آقای شعرانی اعتقاد داشت اسفار ملاصدرا چیزی کم‌تر از دو جلد است و جلدهای دیگر آن، نقل اقوال و نظریات دیگران است. در واقع، «صدرا» بودن ملاصدرا به همین دو جلد نظریات اختصاصی اوست. البته، من هنوز این حرف را برای مطالب صدرایی اسفار مبالغه‌آمیز می‌دانم. وضعیت فلسفه پس از صدرا نارساتر شده است […]

آب خنک برای فرد سالم و قوی، نشاط‌آور است. آب سرد برای فرد سالم و قوی و محکم،  یک شکننده است که معده و روده را قوی می‌کند. مصرف آب سرد و خنک برای فرد بیمار و ضعیف مناسب نیست و بر بیماری‌های او می‌افزاید. با آب می‌توان قدرت ارادی بدن را بالا برد؛ به‌گونه‌ای […]

یکی از مسایلی که در انفرادی به من ایراد می گرفتند، همین بحث تفاوت پوشش با حجاب و چادر است. من می‌گویم آن‌چه خداوند از زن خواسته است، پوشش یعنی ستر می‌باشد و ما در فقه خود حجاب نداریم…..

برشی از متن کتاب “آفتابه” نوشته حضرت آیت الله العظمی محمدرضا نکونام (مد ظله العالی) من کتاب‌های فراوانی راجع به محبوبان، ولایت محبوبی و عرفان محبوبین دارم. این نوشته‌ها موضوع بسیار مهم عرفان عصمتی را به‌گونه‌ای که در تاریخ اسلام تاکنون سابقه نداشته، منقح ساخته است. اما صاحبان قدرت همیشه با علم و معرفت در […]

پیش از انقلاب، من در جایی که محیطی کارگری بود، منبر می‌رفتم. در آن‌جا مدتی با مرحوم شهید مطهری و نیز مرحوم یحیی نوری با هم بودیم. آقای مطهری و نوری، بسیار با هم بحث و جدال می‌کردند. به هر روی، کارفرماها، روحانیون را دعوت می‌کردند و از آنان می‌خواستند برای کارگران از احکام غصب […]

ما از کهنسالان مأیوس هستیم؛ اما به طلاب جوان که دیدی نافذ و چشمی باز دارند، بسیار امیدوار می‌باشیم. مردم ما نیز نجیب و حق‌مدار می‌باشند و قدرت داوری در این رابطه را دارند و چنین نیست که دیگر با جریان‌های انحصارگرا همراه شوند. جوانان امروز ما بسیار فهیم هستند و قضایا را به صورت […]

انسان با همه چیز حتی با زمان می‌تواند انس بگیرد. زمان، حقیقتی خارجی و عینی است، نه امری ذهنی و انتزاعی. با زمان که وجودی واقعی دارد می‌توان رازها داشت. ماه رمضان جزو بهترین زمان‌هاست. در این ماه است که حق تعالی رحمت بی‌کران و خاص خود را بر بندگان می‌باراند. بنده نیز در این […]

  خداوند در وصف شراب طهور بهشتیان که فرمول آن در دنیا قابل کشف است می‌فرماید: «لاَ فِیهَا غَوْلٌ وَلاَ هُمْ عَنْهَا ینْزَفُونَ»(۲)؛ نه در آن فساد عقل است و نه ایشان از آن به بدمستی و فرسودگی می‌افتند. به دست آوردن این آشامیدنی طهور می‌تواند شراب نجس را از بازار جهانی جمع نماید. «وَمِنْ […]

من برای رفع خستگی، چند قناری دارم. آن‌ها مست می‌خوانند. در تابستان‌ که قناریها تولک می‌روند، قناری‌هایم مست می‌خوانند. این قناری‌ها معمولی و ارزان هستند؛ اما برخی قناری‌هایی دارند که چند میلیون خرید و فروش می‌شود. من با این قناری‌ها به‌گونه‌ای نرم رفتار می‌کنم که تولک نمی‌روند. من با آن‌ها رفیق، همزبان، همدل و همراه […]

بهترین نوع گوشت، گوشت گوسفند؛ به‌خصوص بره نر که به آن «شیشک» می‌گویند هست. گوشت گوسفند ماده و میش چنین ارزشی ندارد. گوشت مرغ به عکس گوسفند، کیفیت بهتری نسبت به گوشت خروس دارد.

از لحاظ فلسفی، برای آن‌که فرهنگ مناسب چیزی شکل بگیرد؛ اعم از آن‌که علم باشد یا صنعت، و در جامعه نهادینه شود، نیازمند گذر تدریجی طبیعی و نسبیت برای غلبه حیث خوبی‌های آن بر بدی‌های آن می‌باشد. جامعه ایران از زمان محمدرضا و هم‌چنین بعد از انقلاب، دارای یک جهش صنعتی آن‌هم صنعت‌های وارداتی شد. […]

پیش از انقلاب، در تعطیلات تابستان، مرا برای ییلاق به یکی از جاهای خنک همدان بردند. در آن‌جا حدود پنجاه طلبه وجود داشت که برخی از آن‌ها اهل همان‌جا بودند؛ اما پدر و مادرها و آشنایان آن‌ها پشت سر هیچ‌یک از طلبه‌ها برای نماز نمی‌ایستادند. به من گفتند شما امام جماعت باشید، گفتم این همه […]

من طلبه‌ها را بسیار دوست دارم. من سه داماد دارم که همه طلبه‌اند. پنج پسر دارم که آن‌ها نیز همه طلبه‌اند. من طلبه‌ها را فرزندان حقیقی و معنوی خودم می‌دانم و به‌گونه‌ای به آنان ارادت دارم که بعضی از فرزندانم می‌گویند شما طلبه‌ها را بیش از ما دوست دارید.

  خواب‌های ارادی از آن‌جا که از مبادی اولی سیر معنوی انسان می‌باشد، می‌تواند اولین مرکز شیطان در دل باشد؛ به این صورت که انسان را در پی تجسس در پنهانی‌های مردم وا دارد. این تله از نخستین دام‌ها و تلبیس‌های ابلیسی برای متوقف نمودن خواهان کمال و سقوط  وی می‌باشد و در این‌جاست که […]

من شامی را دوست دارم و گاهی خودم آن را درست می‌کنم. من برای تهیه شامی از هویج استفاده می‌کنم. ابتدا آب هویج را می‌گیرم، سپس تفاله آن را در شامی به کار می‌برم. این کار هم چهره شامی را خوش‌رنگ و خوش‌بو و زیبا می‌کند و هم شامی هویج را نسبت به شامی سیب‌زمینی […]

  برای سلوک باید شاگردانی را برگزید که طبیعت گرم دارند؛ چرا که همان طبیعتی که دارند، سبب می‌شود با استاد همراهی کنند و حرارت درونی بر چموشی ظاهری احتمالی آنان فایق می‌شود و آنان را قابل کنترل می‌سازد. برای سلوک باید شاگردانی را برگزید که طبیعت گرم دارند؛ چرا که همان طبیعتی که دارند، […]

  در محاسبه باید همواره از خداوند و از بندگان او راضی بود و از کسی ناراحتی و گِله‌ای نداشت و بر کسی خرده و سخریه نگرفت، بلکه حتی امر به معروف و نهی از منکر و نصیحت را باید از این باب که حکم و امر خدا و قانون شریعت است آورد. حتی در […]

  سالک برای اثربخشی ذکر باید تمامی افزوده‌ها را از خود بردارد.  برای نمونه، باید لباس راحت و به اندازه داشت و پوشیدن لباسی که نیاز نیست زیان‌بخش است. از شرایط سلوک، ترک کلفَت، سخت‌گیر نبودن، داشتن مؤونه‌ای سهل و روحیه‌ای سازگار و همکار است که لازمِ آن، دوری نمودن از هر گونه تکاثر، زیاده‌طلبی […]