شناسنامه
| سرشناسه | : | نکونام، محمدرضا، ۱۳۲۷ - |
| عنوان و نام پديدآور | : | مردم‌شناسی و مردم‌داری/محمدرضا نکونام . |
| مشخصات نشر | : | تهران : انتشارات صبح فردا، ۱۳۹۴ . |
| مشخصات ظاهری | : | ۲۴۸ ص. |
| شابک | : | ۹۷۸-۶۰۰-۳۹۷-۰۳۹-۷ |
| وضعیت فهرست نویسی | : | فیپا |
| موضوع | : | رهبری سیاسی |
| موضوع | : | اجتماع |
| موضوع | : | زندگی اجتماعی |
| موضوع | : | مسائل اجتماعی |
| رده بندی کنگره | : | JC۳۳۰/۳/ن۸م۴ ۱۳۹۴ |
| رده بندی دیویی | : | ۳۰۳/۳۴ |
| شماره کتابشناسی ملی | : | ۳۹۷۷۲۱۰ |
(۴)
فهرست مطالب
پیش‌گفتار··· ۱۳
فصل یکم: مردم شناسی
شناسه جامعه··· ۱۹
ضرورت اجتماع در ناسوت··· ۲۰
تنها زیستن··· ۲۰
کمال زیست اجتماعی در انتقال کمال··· ۲۲
مردمی بودن··· ۲۲
دانش‌گاه جامعه··· ۲۲
انسان؛ سازنده و ساخته جامعه··· ۲۳
اصناف جامعه··· ۲۳
دو اصل «پیش‌گیری» و «گزینش»··· ۲۷
اسلام؛ تنها برنامه سالم برای رهبری جامعه··· ۳۵
نشر آرمان‌های بلند اسلام در جامعه··· ۳۷
حاکمان جوامع··· ۳۸
شرایط رهبری ۴۰
(۵)
همراهی تواضع و اقتدار··· ۴۲
ضرورت رهبری الهی ۴۲
ضرورت در متن بودن رهبری ۴۳
ضرورت رهبری یگانه و نه شورایی ۴۴
بایسته‌های زمامداری ۴۴
بدترین آسیب حکومت‌های مذهبی ۵۵
زندگی در شرایط غیبت معصوم··· ۵۸
استتار خوبی‌ها··· ۶۵
دل‌بستگی به خداوند··· ۶۶
لزوم تبرّی و تولّی ۶۷
مدل کوچک کشورداری ۶۸
رابطه مردم و دولت··· ۶۹
اعمال نفوذ در تمامی جهات··· ۷۱
سکوت مردم··· ۷۲
قدرت مطلق سران··· ۷۳
کار به عنایت است و نه زرنگی و سماجت··· ۷۴
ریاکاری و زورمداری مستبدان··· ۷۴
سیاست حاکمان غیر الهی ۷۵
حفظ مردم و مردم‌داری ۷۶
درجه طغیان و سرکشی ۷۶
ایجاد مصلحت برتر از رفع فساد··· ۷۶
سخن از مردم··· ۷۷
(۶)
سرکشی یا مسالمت··· ۷۷
مقبولیت دولت‌ها··· ۸۰
دزدان آبرومند؛ جلادان دزدان محروم··· ۸۱
جنایت‌کاران آبرومند··· ۸۱
رابطه عدالت و استبداد··· ۸۲
روح واحد استبداد··· ۸۲
نشانه فهم جامعه··· ۸۲
زمینه بروز شخصیت··· ۸۲
ادبیات، نقطه شکوفایی اندیشه··· ۸۳
ویژگی زمانی و مکانی جوامع··· ۸۳
تناسب سخن··· ۸۴
گذر استقلال عمومی از استقلال فردی ۸۴
تلخی کام دزدان آبرومند··· ۸۵
قوانین جزایی و ضرورت برطرف‌سازی محرومیت‌ها··· ۸۵
زندان··· ۸۷
انتظار ظهور و طرح ولایت عمومی به‌جای عدالت اجتماعی ۹۰
روش مقابله با حاکمان··· ۹۷
تقدم مصالح جامعه بر فرد··· ۹۹
حفاظت بی‌دینان از شرایع و سنن··· ۱۰۰
مردم دین‌مدار و مردم متظاهر به دین··· ۱۰۰
روش تبلیغ دین··· ۱۰۳
انفعال و دل‌سوزی مفرط··· ۱۰۴
(۷)
تعزیه علم و تظاهر به دین··· ۱۰۵
شیوه اجرای احکام دینی ۱۰۶
درک متناسب با موقعیت مالی و فرهنگی ۱۰۹
سنت و تعالی امت‌ها··· ۱۱۰
شکست مخترعان··· ۱۱۰
برخی از خصوصیات برجستگان··· ۱۱۱
مردم ساده جامعه··· ۱۱۴
جوان‌مردی و توحید··· ۱۱۵
برجستگی و سیاهی لشکر··· ۱۱۶
آتش‌افروزان و آتش‌نشانان··· ۱۱۶
آداب محترم مردمان··· ۱۱۶
احساس و اندیشه··· ۱۱۷
جلوگیری از نارضایتی شخصی ۱۱۷
راست و دروغ··· ۱۱۸
روز از نو، روزی از نو··· ۱۱۸
همراهی محبت و نفرین··· ۱۱۹
اعتماد و شک ۱۱۹
قیم مردم··· ۱۲۰
دوستی و بیگانگی ۱۲۰
حمله به مردم··· ۱۲۰
صدای تباهی ظلم··· ۱۲۱
صاحبان اندیشه··· ۱۲۱
(۸)
گزند متولیان دینی ۱۲۲
قوانین بشری ۱۲۲
اختناق··· ۱۲۶
آزادی از آزادی ۱۲۷
مردم‌آزاری ۱۲۷
کناره‌گیری از مردم··· ۱۲۸
آزادی بیان··· ۱۲۹
مطلق‌گرایی و محترم نبودن تمامی عقاید··· ۱۲۹
دوستی و رفاقت··· ۱۳۰
مواظبت از دوست··· ۱۳۳
خلوت و گریز··· ۱۳۷
اصالت منفعت··· ۱۳۷
ریشه الفت‌ها··· ۱۳۷
جامعه‌شناسی مردمان··· ۱۴۰
انس با خداوند··· ۱۴۴
ارزش رفیق··· ۱۴۶
رفیق؛ فقط خوب··· ۱۴۶
دوستی که دشمن نمی‌گردد··· ۱۴۶
اقسام دوستی ۱۴۷
سنجش دوستی ۱۵۲
یار مناسب··· ۱۵۲
دوستان فراوان··· ۱۵۳
دوستی با غیر خدا··· ۱۵۳
(۹)
فصل دوم: مردم داری
گریز از دنیا··· ۱۵۷
منطقی نبودن زندگی ۱۶۲
روابط متقابل··· ۱۶۲
چیرگی ناشایستگان··· ۱۶۴
فرومایگی و احساس محرومیت··· ۱۶۵
ظلم؛ ایجادگر و نه بقاساز··· ۱۶۵
استبداد و اطاعت‌پذیری ۱۶۸
خواری و ذلت مردمان··· ۱۷۰
افراد حقیر و مرفهان بی‌درد··· ۱۷۱
احترام برای بزرگان از دنیا رفته نه زندگان··· ۱۷۳
جهل فرهنگی ۱۷۴
دوری از بدگمانی و تکیه بر اصل «عدم اعتماد»··· ۱۷۷
جوامع نفاق آلود··· ۱۸۴
آسیب‌های جوامع عقب‌مانده··· ۱۸۵
نشانه‌های جوامع ناسالم··· ۱۹۸
افول برخی از دانش‌ها··· ۲۰۰
مردم ضربه‌پذیر··· ۲۰۱
حکومت پلیسی ۲۰۲
ساده‌لوحی بشر و شعارهای تبلیغاتی ۲۰۳
دزدی همگانی ۲۰۴
(۱۰)
دزد چیره‌دست··· ۲۰۴
دزدی دزد··· ۲۰۴
دندان و دیگ··· ۲۰۵
رفع مشکلات مشاغل پایین··· ۲۰۵
لزوم اجرای قانون جنگل··· ۲۰۵
قوانین طبیعی بشری ۲۰۷
قانون‌گریزان واضع قانون··· ۲۰۷
تجاوز··· ۲۰۹
لذت از قتل··· ۲۲۲
فضولات جامعه··· ۲۲۲
نوکیسه‌ها··· ۲۲۶
جرأت و اطلاع··· ۲۲۶
استبداد··· ۲۲۷
خیال‌پردازی ۲۲۷
احساسات··· ۲۲۸
تنوع باورهای مردمی ۲۲۸
نامردان شیطنت‌طلب··· ۲۲۹
خوبی‌های بی‌ثمر و سرگردان··· ۲۲۹
کنفرانس سکوت··· ۲۳۰
جهل عمومی و افول دین‌مداری ۲۳۰
خودمحوری و وحدت··· ۲۳۰
پیشتازی حیله‌گران··· ۲۳۲
(۱۱)
مرگ فقیر و ننگ بزرگان··· ۲۳۲
مسکن‌سازان پرمسکن··· ۲۳۳
جوان‌مردی و طرد··· ۲۳۳
مرد و نامرد··· ۲۳۳
کندی ادراک و استبداد··· ۲۳۳
مردمی بودن··· ۲۳۴
بی‌بهرگی از حقایق··· ۲۳۴
رضا و تسلیم مردمی ۲۳۴
هیزم‌کشان تباهی ۲۳۵
تحقیر اطاعت‌آور··· ۲۳۵
زبان زور··· ۲۳۸
عقل و زور··· ۲۴۱
زور و قدرت··· ۲۴۲
زور و بی‌منطقی ۲۴۲
زور و خودخواهی ۲۴۳
زورگویی زورگو به خود··· ۲۴۳
زر، زور و تزویر··· ۲۴۳
ناپایداری زر و زور··· ۲۴۴
ایادی زور··· ۲۴۴
بلندپروازی و قدرت‌طلبی ۲۴۵
معاشرت با بی سر و پای ناخورده··· ۲۴۶
(۱۲)
پیش‌گفتار
در این کتاب از دیده‌های خود از دانش‌گاه «جامعه» سخن می‌گوییم. وجه قوت این نوشتار آن است که به دیده‌های مستقیم نگارنده از «جامعه» و «مردم» آن مستند است. در همین ابتدا باید خاطرنشان شوم، مراد از جامعه، جامعه جهانی است و نباید آن‌چه در این کتاب نوشته شده است را به‌طور خصوص بر «جامعه ایران» حمل نمود. ما نخست از شناسه جامعه گفته‌ایم و راه‌کار تحقق جامعه و اجتماع سالم مردمی را نیازمند ترکیبی سالم در سایه عقیده و فکر دانسته‌ایم. آن‌چه سبب می‌شود انسان به اجتماع نیاز پیدا کند ضرورت رفع مشکلات مادی است وگرنه انسان با وجود حق تعالی نیازی به دیگران ندارد. یکی از مهم‌ترین بحث‌های مطرح که مربوط به نوع زندگی آدمی در ناسوت است، مسأله «تنهایی» است. در این کتاب از تمامی اصناف جامعه سخن به میان آمده است و کارویژه هر گروه توضیح داده شده است.
هم‌چنین توضیح داده می‌شود: این دین اسلام است که بی‌پیرایه و با طرح کامل و جامع خود و بر اساس سلامت جسم، روح فرد، جامعه و بر مبنای توحید می‌تواند همه مشکلات جوامع بشری را به طور نسبی و
(۱۳)
متعادل برطرف کند. اسلام بر اساس اصالت اندیشه در انسان و نه بر پایه حیوانی بودن او، طرح‌ریزی جامعه را پی‌گیری می‌کند و سعادت جوامع انسانی را با همه گوناگونی‌های آن بر اساس توحید، دیانت، اندیشه و فهم درست همه امور تأمین می‌نماید و در همه زمینه‌ها جامعه بشری را رهبری می‌نماید.
البته همان‌گونه که ما در زمان طاغوت می‌گفتیم تمدن عظیم، کپسول نیست که رژیم شاهانه آن را در حلقوم مردم فرو کند؛ بلکه این مردم هستند که باید خود در پی تمدن بزرگ روند، گذشته از آن‌که معنای مردم و تمدن برای همگان روشن نیست، امروز نیز زیر پرچم حکومت اسلامی می‌گوییم اسلام و آرمان‌های بلند اسلامی چیزی نیست که دولتی یا گروهی آن را بر مردم تحمیل کند؛ بلکه مردم باید خود در پی تحقق این معنا باشند.
این کتاب بر دو بخش کلی می‌باشد. بخش نخست از گذرهای جامعه می‌گوید و رهبری، شرایط رهبری، از جمله لزوم همراهی تواضع و اقتدار، ضرورت در متن بودن رهبری، ضرورت رهبری یگانه و فردی و نه شورایی را به بحث می‌گذارد و بایسته‌های زمامداری را به تفصیل البته به تناسب این کتاب، توضیح می‌دهد و از بدترین آسیب‌های حکومت‌های مذهبی و نیز چگونگی زندگی در شرایط غیبت معصوم و هم‌چنین از برخی بایسته‌های معاشرت به صورت صمیمی با خواننده محترم هم‌کلام می‌شود.
در فصل دوم، استبداد، دروغ، ظلم، اختناق، مردم‌آزاری، گریز از دنیا، چیرگی ناشایستگان، خواری و ذلت مردمان، جهل فرهنگی، نفاق،
(۱۴)
آسیب‌های جوامع عقب‌مانده، ویژگی‌های حکومت‌های پلیسی، دزدان چیره‌دست، تجاوز، خیال‌پردازی، جهل عمومی و افول دین‌مداری، خودمحوری، پیشتازی حیله‌گران، رضا و تسلیم مردمی، تحقیر مردم، زورگویی به مردم، بلندپروازی و قدرت‌طلبی، برخی از مهم‌ترین مباحثی است که در ضمن گریزهای جامعه می‌آید.
وآخر دعوانا أن الحمد للّه رب العالمین
(۱۵)
(۱۶)
