مناسک حج
حضرت آیت‌الله محمدرضا نکونام (مد ظله العالی)
شناسنامه
| شابک | : | ۹۷۸-۶۰۰-۷۷۳۲-۶۵-۶ |
| شماره کتابشناسی ملی | : | ۳۶۹۶۲۱۸ |
| عنوان و نام پديدآور | : | مناسک حج/ محمدرضا نکونام. |
| مشخصات نشر | : | تهران : انتشارات صبح فردا،۱۳۹۳. |
| مشخصات ظاهری | : | ۲۹۶ ص. |
| يادداشت | : | چاپ قبلی:ظهور شفق، ۱۳۸۶. |
| يادداشت | : | چاپ دوم. |
| موضوع | : | حج |
| موضوع | : | فقه جعفری — رساله عملیه |
| رده بندی دیویی | : | ۲۹۷/۳۵۷ |
| رده بندی کنگره | : | BP۱۸۸/۸/ن۷۶م۸ ۱۳۹۳ |
| سرشناسه | : | نکونام، محمدرضا، ۱۳۲۷ - |
| وضعیت فهرست نویسی | : | فیپا |
(۴)
عناوین
فهرست مطالب
صفحه
مقدمه··· ۹
بخش یکم
استطاعت و مقدمات حج
وجوب حج··· ۱۳
شرایط وجوب حج··· ۱۴
حج بذلی (بخششی)··· ۲۱
حج، زنان و صاحبان عذر··· ۲۴
حج صاحبان عذر··· ۲۷
ثبت نام برای حج··· ۳۰
نیابت در حج··· ۳۷
حج استحبابی ۵۱
بخش دوم
ساختار اجمالی عمره و حج
عمره و حج··· ۵۵
الف: اقسام عمره··· ۵۵
ب: اقسام حج··· ۵۶
(۵)
چگونگی حج اِفراد و عمره مفرده··· ۵۶
توجه و یادآوری ۶۱
حج تمتع··· ۶۲
ساختار اجمالی حج تمتع··· ۶۲
بخش سوم
عمره تمتع
میقات و محل احرام··· ۶۷
احکام میقات··· ۶۸
واجبات احرام··· ۷۷
نیت··· ۷۷
تلبیه (لبیک گفتن)··· ۷۹
پوشیدن جامه احرام··· ۸۱
مُحرّمات احرام··· ۸۷
مسایل دیگر کفّارات احرام··· ۱۰۸
آداب احرام و وارد شدن به حرم··· ۱۱۴
مستحبات احرام··· ۱۱۴
ناپسندها و مکروهات در احرام··· ۱۱۶
پسندیده‌های وارد شدن به حرم··· ۱۱۷
پسندیده‌های وارد شدن به مکه معظمه··· ۱۱۷
آداب وارد شدن به مسجدالحرام··· ۱۱۷
طواف و شرایط آن··· ۱۲۱
شرایط طواف··· ۱۲۲
اعمال واجب طواف··· ۱۲۸
مسایل دیگر طواف··· ۱۳۷
آداب و مستحبات طواف··· ۱۵۹
(۶)
ساختار و احکام نماز طواف··· ۱۶۲
مستحبات نماز طواف··· ۱۷۰
احکام واجب سعی ۱۷۲
مسایل دیگر سعی ۱۷۶
مستحبات سعی ۱۸۲
تقصیر··· ۱۸۶
بخش چهارم
تبدیل شدن حج تمتع به حج افراد
تبدیل تمتع به افراد··· ۱۹۳
بخش پنجم
حج تمتّع
احرام حج··· ۱۹۹
پسندیده‌های احرام حج··· ۲۰۲
وقوف به عرفات··· ۲۰۴
پسندیده‌های وقوف به عرفات··· ۲۰۸
وقوف به مشعرالحرام··· ۲۱۳
پسندیده‌های وقوف به مشعر الحرام··· ۲۱۹
اعمال منی ۲۲۱
۱ـ رمی جمره عقبه··· ۲۲۱
مستحبات رمی جمرات··· ۲۲۵
۲ ـ ذبح··· ۲۲۶
جای‌گزین قربانی ۲۳۰
پسندیده‌های هدی ۲۳۹
۳ ـ تقصیر··· ۲۴۰
(۷)
مستحبات حلق··· ۲۴۷
واجبات بعد از اعمال منی ۲۴۸
طواف نسا··· ۲۵۰
احکام دیگر اعمال منی ۲۵۲
مستحبات اعمال مکه··· ۲۵۵
بیتوته در منی ۲۵۷
مسایل دیگر··· ۲۶۰
رمی جمرات سه گانه··· ۲۶۳
مستحبات منی و مکه··· ۲۷۳
عمره مفرده استحبابی ۲۷۵
طواف وداع··· ۲۷۵
مسایل دیگر حج··· ۲۷۷
بخش ششم
مصدود و محصور
مصدود و محصور··· ۲۹۱
مقدمه
(۸)
«وأذّن فی الناس بالحجّ یأتوک رجالاً… لیشهدوا منافع لهم ویذکروا اسم اللّه فی أیام معلومات…، ومن یعظّم شعائر اللّه فإنّها من تقوی القلوب»(۱).
فراخوان مردم را به گزاردن مناسک حج، که به سوی تو آیند تا منافعی که برای آن‌هاست دریابند، و خدا را در ایامی معین یاد کنند … و بزرگداشت شعایر الهی از تقوای قلب‌هاست.
حج، آرمان و آزمون بزرگ الهی و زمینه ساز تحول معنوی و جلای باطن و وسیله سیر و سلوک حج گزاران به‌سوی خداوند متعال است.
حج، افزون بر آثار معنوی و جاذبه‌های روحی، دارای منافع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نیز می‌باشد.
اسلام این گردهمایی جهانی مسلمانان را با داشتن ملیت‌های مختلف در حج واجب کرده است تا آنان یک‌دیگر را بشناسند و همه از ارتباط با هم استفاده کنند و مشکلات مسلمانان را شناسایی و در برطرف کردن آن‌ها بکوشند و با یک‌پارچگی، زمینه‌های رشد و ترقی را آماده سازند و بر آگاهی‌های خود بیفزایند و پیشرفت کشورهای مسلمان را فراهم آورند.
حج و زیارت خانه خدا، نمادی گویا از ظهور محبت عشق به حضرت پروردگار است که حج‌گزاران می‌توانند در فضای ملکوتی آن، همنفس اولیای الهی شوند و در قرب حضور جای گیرند و صفای معنویت و معرفت را تجربه نمایند و به تماشای وصول شیرین حق بنشینند و سر بر کوی جانان گذارند.
حج، دارای راز و رمزها و ظرافت‌های بسیاری است که بر حج‌گزاران لازم است پیش از رسیدن به آن فضای نورانی با برخی از این حقایق آشنا گردند تا با بصیرت هرچه بیش‌تر، بالاترین بهره را از حج برند و با تأمل و دقت در انجام هر عمل، به حکمت و باطن آن نظر داشته باشند.
۱ـ حج / ۲۷ ـ ۳۲٫
(۹)
شایسته است حاجیان پیش از انجام سفر معنوی خویش، آداب و اعمال لازم حج را به نیکی فراگیرند تا پس از تشرف، با مشکلی روبه‌رو نگردند و هر مسأله و عملی که نمی‌دانند فرا گیرند و در انجام اعمال حج، دقت لازم را مبذول دارند. البته، در این امر باید با حفظ تحقق احکام، از هرگونه وسواس و توهمات بی‌مورد دوری شود تا مانع از بهره‌بردن از صفای معنوی حج نگردد و همان‌گونه که گذشت، توجه به ظاهر، عمل آنان را از حقیقت و باطن آن غافل نسازد؛ چنان‌که ابوبصیر که یکی از یاران امام صادق علیه‌السلام می‌باشد گوید: با آن امام همام به مکه رسیدیم که صدای ناله و دعای فراوانی به گوش می‌رسید و زیادی و زیبایی عبادت مردم، مرا خیره ساخته بود که امام صادق علیه‌السلام با دست ولایت بر چهره‌ام کشیدند و بیش‌تر آن مردم را که معرفت و ولایت نداشتند، انسان ندیدم و عبادتشان بهره‌ای از حقیقت نداشت.
نوشته حاضر مجموعه مسایل حج است که فتاوای حقیر را صریح و بدور از هر گونه احتیاط و احوط بیان می‌دارد تا حاجیان بتوانند براحتی مسایل حج را بشناسند و در عمل به آن با مشکل روبه‌رو نشوند.
در پایان، از همه کسانی که این توفیق بزرگ نصیب آنان می‌گردد، التماس دعا دارم.
و آخر دعوانا أن الحمد للّه ربّ العالمین.
(۱۰)
