بخش هفتم: احکام فرهنگی
ماهواره
س « ۲۱۴ » ـ استفاده از آنتن ماهواره ـ با توجّه به این که برنامه‌های مخرّب نیز دارد ـ برای آگاهی از برنامه‌های علمی یا قرآنی و مانند آن که از طریق ماهواره و توسط دولت‌های عربی یا کشورهای دیگر پخش می‌شود، چه حکمی دارد؟
ج ـدر صورتی که فرد یا خانواده‌ای، سطح دینی و فرهنگی مناسبی داشته باشد و مبتلا به استفاده حرام آن نشود، اشکال ندارد.
تلویزیون
س « ۲۱۵ » ـ در سال‌های اخیر، سیمای جمهوری اسلامی، مسابقاتی برگزار می‌کند که شرکت‌کنندگان در آن مسابقه، پسران و دختران به صورت مختلط و تماشاچیان نیز زنان و مردان هستند و برخی حرکات زننده؛ مانند: دویدن دختران در حضور نامحرم صورت می‌گیرد و مجری برنامه هم به شیوه غالب، زنان و دختران جوان می‌باشند، مانند: مسابقه ۲۰ در شبکه سوم تلویزیون، حکم شرعی در برپایی این‌گونه مسابقات و شرکت در آن‌ها و نمایش آن از تلویزیون ـ که باعث عادی شدن روابط دختران و پسران و ریختن حُجب و حیای دختران می‌شود ـ چیست؟
ج ـ هرگونه ارتباط مختلط اگر دور از مفاسد اخلاقی باشد و رشد و ارتقای فکری و فرهنگی را به همراه داشته باشد، اشکال ندارد.
شعبده بازی
س « ۲۱۶ » ـ شعبده بازی و دعوت از افراد شعبده‌باز و صرف هزینه در
(۹۷)
این امور چگونه است؟
ج ـ تردستی یا شعبده بازی، اگر باعث انحراف نشود، اشکال ندارد و بهتر است توضیح داده شود تا زمینه آگاهی مردم عادی را به دنبال داشته باشد.
فال‌گیری
س « ۲۱۷ » ـ زنان یا مردانی که در کنار خیابان‌ها و پیاده‌روها نشسته و برای مردم فال می‌گیرند و از گذشته و آینده خبر می‌دهند، آیا کار آن‌ها مشروعیت دارد و پول دادن به آنان جایز است؟
ج ـ انجام این گونه امور یا دامن زدن به آن، از رسوبات ارتجاع و ناآگاهی مردم است و باید از آن پرهیز داشت؛ اگرچه توان‌مندی‌هایی در این زمینه وجود دارد که در اختیار این افراد وامانده نیست و صرف هر گونه مالی در این زمینه، تضییع مال می‌باشد و حرام است؛ مگر آن که دهنده مال، قصد هبه و کمک به این افراد ناتوان را داشته باشد.
علوم غریبه
س « ۲۱۸ » ـ آیا پی‌گیری رمل و جفر جایز است؟ حکمت عدم نامشروع بودن علوم غریبه چیست؟
ج ـ پی‌گیری رمل و جفر به خودی خود حرام نیست، ولی عمل به آنچه از رمل و جفر استخراج می‌شود ممکن است صحیح نباشد؛ زیرا مخالفت با واقع در آن زیاد است. البته، اگر کسی به آنچه استخراج شده است یقین یابد و مربوط به شخص خود باشد و عمل به آن به کسی ضرری نزند یا مخالفتی با شرع نداشته باشد، اشکال ندارد.
احضار ارواح
س « ۲۱۹ » ـ آیا احضار ارواح جایز است؟
ج ـدر صورتی که توان آن را داشته باشد، اشکال ندارد.
تکثیر برگه‌های نقل خواب
س « ۲۲۰ » ـ برگه‌هایی با نقل خواب از برخی افراد توزیع می‌شود و در
(۹۸)
آن ذکر می‌شود که چند بار از روی آن نوشته یا آن را تکثیر نمایید و در غیر این صورت، حادثه بدی برای شما اتفاق خواهد افتاد، آیا بی‌اعتنایی به این گونه نوشته‌ها رواست؟
ج ـنوشته‌هایی حاکی از این است که حضرات معصومان علیهم‌السلام یا آقا امام زمان (عجل اللّه تعالی فرجه الشریف) بیش‌تر به خواب عقب‌مانده‌های افراد جامعه می‌آید تا خوبان و بزرگان، امری است که از قدیم، توسط دسته‌های خاصّی برای مردم ساده و زود باور، اعمال، نشر و ترویج می‌شده است و باید به کلی از آن پرهیز داشت.
لطیفه‌گویی
س « ۲۲۱ » ـ گفتن یا شنیدن لطیفه‌های رایج در کشور که تمسخر قشر، قوم یا مناطقی از مردم کشور را در بر می‌گیرد، چه حکمی دارد؟
ج ـ هر گونه لطیفه‌گویی که استهزا و تمسخر فرد یا گروهی را در برداشته باشد، حرام است.
ریش تراشی و کراوات
س « ۲۲۲ » ـ تراشیدن ریش و استفاده از کراوات چه حکمی دارد؟
ج ـ تراشیدن ریش چون خلاف سیره قطعی اهل دیانت است، حرام می‌باشد و اسفتاده از کروات یا پاپیون؛ چون امروزه نشان‌گر ایده خاصّی نیست و مانند بسیاری کلاه‌ها تنها گونه‌ای پوشش زینتی است، اشکال ندارد.
س « ۲۲۳ » ـ اجرتی که شخص سلمانی برای ریش‌تراشی یا زنانه آرایش نمودن مردان دریافت می‌کند، چه حکمی دارد؟
ج ـ اجرت ریش تراشی یا هر کار حرامی، حرام می‌باشد.
س « ۲۲۴ » ـ پوشیدن لباس‌هایی که عکس یا علامت مربوط به کشورهای غربی روی آن نقش بسته است، چگونه می‌باشد؟
ج ـ استفاده از این گونه لباس‌ها که ترویج فرهنگ کفر و مهاجم بر اسلام است، اشکال دارد.
س « ۲۲۵ » ـ گاهی مشاهده می‌شود که برخی از افراد در مجالس عقد و عروسی و عده‌ای در دید عموم اقدام به نصب کراوات و پاپیون بر روی
(۹۹)
پیراهن خود می‌نمایند، حکم شرعی استفاده از این گونه امور چیست؟
ج ـ امروزه که کراوات نماد قوم و ملت خاصی نیست‌وتنهاحکایت از نوعی تجددّ می‌کند، هم‌چون کلاه شابگاه است و اشکال ندارد.
س « ۲۲۶ » ـ استفاده از کراوات و لباس‌های بیگانه چه حکمی دارد؟
ج ـ لباس اهل ایمان؛ مانند: انگشتر عقیق و محاسن، ارزش و موقعیت ویژه خود را دارد و سزاوار مؤمن است، ولی چون امروزه کراوات، پاپیون، کلاه لبه‌دار و کلاه‌های گوناگون، نوعی تشخّص است و همانندی با قوم و ملیتی به‌شمار نمی‌رود، استفاده از آن اشکال ندارد.
بلند گذاشتن ناخن
س « ۲۲۷ » ـ بلند گذاشتن بیش از حد ناخن‌های دست که افزوده بر منافات داشتن با اصول بهداشتی، نوعی تقلید از بیگانگان محسوب می‌گردد، چه حکمی دارد؟
ج ـ اگر رعایت بهداشت فردی آن بشود، اشکال ندارد.
تقلّب در امتحان
س « ۲۲۸ » ـ اگر دانش‌آموز یا دانشجویی در امتحانات با تقلب، نمره قبولی کسب کند و به مرحله بالاتر برود و از مزایای آن استفاده کند، حکم استفاده از این مزایا چیست؟
ج ـتقلّب حرام است، ولی اگر تخصّص و مهارت لازم را برای کاری که برای آن استخدام شده دارد و مقرّرات استخدام رعایت شده باشد، استخدام و دریافت حقوق اشکال ندارد.
بازی‌های قمارگونه
س « ۲۲۹ » ـ بازی‌هایی در بیش‌تر پارک‌ها و مکان‌های عمومی رایج گردیده است که فرد، سکه‌ای را در دستگاه قرار می‌دهد و ممکن است چیزی برنده شود، آیا به این بازی‌ها قمار گفته می‌شود؟ حکم این بازی‌ها چیست؟
ج ـاگر برد و باخت دارد، جایز نیست و پول پرداخت شده به حرام به یک‌دیگر داده شده است و مجوّز شرعی ندارد.
(۱۰۰)
رشوه‌خواری
س « ۲۳۰ » ـ متأسفانه، رشوه‌خواری در خیلی از مراکز، در حال رواج است و در صورت نپرداختن رشوه، بسیاری از کارها انجام نمی‌شود، حکم شرعی در این زمینه چیست؟
ج ـ اگر کسی به‌خاطر سرعت بخشیدن به کار، بخششی با رضایت دیگری دریافت کند، اشکال ندارد، ولی اگر برای کار خلاف یا ضایع کردن حقّی از دیگران چیزی دریافت کند، رشوه و حرام است.
س « ۲۳۱ » ـ گاهی مشاهده می‌شود که برخی کارمندان از مراجعه کنندگان به ادارات در برابر انجام کارشان تقاضای رشوه می‌کنند، آیا این کار جایز است و مصرف این پول چه حکمی دارد؟
ج ـوظیفه پیش‌گیری از رشوه بر عهده نظام، سیستم اداری و سپس مردم است و اگر کسی ببیند با عدم پرداخت آن اختلال جدی در کار وی ایجاد می‌شود، اشکال ندارد؛ البته پرداخت انعام و هدیه در برابر خدمت قانونی، اشکال ندارد.
شطرنج و پاسور
س « ۲۳۲ » ـ حکم بازی با شطرنج و پاسور چیست؟
ج ـ بازی با آلاتی که مخصوص قمار است؛ هرچند برد و باخت نداشته باشد، حرام است و در غیر آن مورد نیز با شرط برد و باخت، حرام می‌شود. البته، ممکن است چیزی در زمانی آلت قمار باشد و در زمانی نباشد؛ مانند: شطرنج که امروزه آلت قمار به شمار نمی‌آید و پاسور نیز اگر تنها حالت بازی داشته باشد، مانند حالت مرسوم میان کودکان، اشکال ندارد؛ هرچند بازی قماربازها با پاسور، قمار می‌باشد و حرام است.
سگ بازی
س « ۲۳۳ » ـ سگ بازی و آوردن آن به خانه و ماشین و خیابان که نوعی تقلید از بیگانگان است، چه حکمی دارد؟
ج ـ نظافت و بهداشت فردی و همگانی و عوامل پیش‌گیری از آلودگی‌ها را باید با دورسازی حیوانات از محیط زندگی خانوادگی
(۱۰۱)
و اجتماعی انسان فراهم ساخت؛ از پشه، مگس، سوسک، مرغ و کبوتر گرفته تا ناهنجاری‌های حادّ حیوانات نجس و کثیف که ارمغان فرهنگ بیمار و آلوده غرب است. البته، ترویج و نگه‌داری حیوانات نجس و کثیف به‌گونه‌ای که همسویی با کفار باشد، حرام است و قانون باید آن را مورد کنترل قرار دهد.
«موسیقی»
س « ۲۳۴ » ـ مرسوم است که در جشنواره‌های هنری از گروه‌های سرود با ادوات و ابزاری مانند: دو تار، سه‌تار، پیانو، تنبک، دایره و چوب، رقص دسته جمعی انجام می‌گیرد، تکلیف شرعی در این موارد چیست؟ اگر اشکال شرعی دارد، مشاهده می‌شود که این امور در سیمای جمهوری اسلامی پخش می‌گردد، استفاده از آن برای بیننده چه حکمی دارد؟
ج ـ تشکیل چنین جشنواره‌هایی در کشور که به‌گونه غالب همراه غفلت و سرگرمی است و زمینه رشدی ندارد و گذشته از آن، استفاده و بهره بردن از بودجه همگانی در این گونه موارد غیرضروری را سبب می‌شود و صرف بودجه در آن جایز نیست، معصیت می‌باشد؛ مگر آن که با بسترسازی‌های مناسب، این امور در جهت رشد فرهنگ دینی قرار گیرد.
س « ۲۳۵ » ـ آیا شنیدن همه برنامه‌های صدا و سیما از نظر شرعی رواست؟
ج ـ حرمت و جواز موسیقی و آواز بستگی به ماهیت امور همراه آن دارد و عنوان مرکز ارایه کننده آن، نقش چندانی در حکم ندارد؛ اگرچه باید با بسترسازی سالم و الگوی درست، این امور را در صدا و سیما عملی نمود تا زمینه استفاده درست یا آموزش آن، شرعی باشد.
س « ۲۳۶ » ـ با توجه به ترویج موسیقی از طرف برخی مراکز فرهنگی، گفته می‌شود غنا حرام است و موسیقی اشکال ندارد؛ تفاوت میان غنا و
(۱۰۲)
موسیقی چیست؟ برخی نیز می‌گویند موسیقی اصیل و سنّتی اشکال ندارد، حکم اسلام در این امور چیست؟
ج ـ موسیقی، استفاده از آلات غنایی است و غنا خواندن بر اساس ریتم موزون است و به این معنا دلیلی بر حرمت غنا و طرب نمی‌باشد و تنها حرمت در عوارض جنبی و مفاسد همراه آن است؛ هرچند استفاده از این امور باید تناسب خود را داشته باشد و سبکسرانه(جلف) و زیان‌بار نباشد.
س « ۲۳۷ » ـ شنیدن آهنگ‌هایی که از صدا و سیما پخش می‌شود، چه حکمی دارد؟
ج ـ ملاک روا بودن این آهنگ‌ها، امور همراه آن می‌باشد و صرف عنوان صدا و سیما ملاک جواز آن به‌شمار نمی‌آید.
س « ۲۳۸ » ـ شرکت در مجالس عروسی یا جشن‌هایی که در آن برنامه موسیقی اجرا می‌شود، چگونه است؟
ج ـ اگر مایه غفلت و بدآموزی یا تضعیف روحیه دینی باشد، جایز نیست.
س « ۲۳۹ » ـ شنیدن موسیقی و شرکت در مجالس عروسی و جشن‌هایی که از نوارهای ترانه استفاده می‌شود، چگونه است؟
ج ـ اگر موجب غفلت و بدآموزی یا تضعیف روحیه دینی باشد، جایز نیست.
س « ۲۴۰ » ـ معنای غنا و حکم آن را بیان فرمایید؟
ج ـ آواز خوش، صوت، صدا و صرف موسیقی، حرام نیست؛ حتّی اگر صدا کشیده شود یا ترجیع و طرب داشته باشد، بلکه ملاک حرمت، آن است که به واسطه همراه ساختن آن با گناهان دیگری، مانند: کلام بیهوده و باطل یا مفاسدی، موجب غفلت و دین ستیزی شود.
س « ۲۴۱ » ـ زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد مبنی بر این که در مدارس، کلاس موسیقی به عنوان یک درس قرار داده شود، آیا مسؤولان فرهنگی کشور از نظر شرعی مجاز به انجام چنین امری هستند؟
(۱۰۳)
ج ـباید مجتهدان آگاه به مسایل و آشنا به غنا و موسیقی و هم‌چنین نظام اسلامی در سطح بالای علمی و فکری برای سامان بخشیدن به امر غنا و موسیقی، تا دیر نشده، اقدام صحیح جدی و فوری داشته باشند و این امر را به صورت کارشناسی، برابر موازین شرعی بازشناسی کنند تا ترویج موسیقی‌های حرام در برابر حرمت‌های بدون دلیل، باعث انحطاط جامعه اسلامی در این زمینه نگردد.
س « ۲۴۲ » ـ آیا موسیقی سنتی که میراث ملی ایران می‌باشد، حرام است؟
ج ـسنّتی بودن سبب روا بودن چیزی نیست و باید برای حرام یا حلال بودن هر چیزی، ملاک آن را دنبال نمود.
س « ۲۴۳ » ـ گوش دادن به نوارهایی که توسط وزارت ارشاد یا حوزه هنری سازمان تبلیغات تهیه می‌شود و از نظر آنان مجاز است، چه حکمی دارد؟
ج ـملاک در حرام یا حلال بودن، فتوای شرعی است و جایز دانستن آن توسط مراکز یادشده یا توزیع ادارات، نقشی در آن ندارد.
س « ۲۴۴ » ـ شرکت کردن در مجالس جشن و عروسی که در آن برنامه‌های موسیقی اجرا می‌شود، چگونه است؟
ج ـ اگر سبب غفلت و تباهی یا تضعیف روحیه دیانت باشد، حرام است.
س « ۲۴۵ » ـ حکم شنیدن موسیقی‌های صدا و سیما یا وزارت ارشاد و ساخت، آموزش و خرید و فروش ابزار آلات موسیقی چیست؟
ج ـ دلیلی بر حرمت صِرف غنا و موسیقی نمی‌باشد و آنچه در شرع آمده است نسبت به انواع طاغوتی آن، در زمان خلفای جور می‌باشد و نظام اسلامی باید در ترسیم صحیح حکم موسیقی گام بلند و آگاهانه‌ای بردارد.
س « ۲۴۶ » ـ ضرب،دف ودایره زدن در مجالس ائمه معصومین علیهم‌السلام
(۱۰۴)
چه حکمی دارد؟ در برخی جلسات ـ به‌ویژه زنانه ـ گروه‌هایی با گرفتن مبالغ سنگین، با این آلات به اجرای برنامه می‌پردازند و در برابر اعتراضات، به سخن معصومین علیهم‌السلام که فرمودند: «در شادی ما شاد و در عزای ما عزادار باشید» استناد می‌کنند، آیا این‌گونه حرکات، باعث رضایت اهل بیت علیهم‌السلام و در راستای این حدیث شریف است و امری مشروع به شمار می‌رود؟ دعوت از این گروه‌ها و افراد و پول دادن به آن‌ها چه حکمی دارد؟
ج ـ شادی و سرور در مجالس اولیای دین اگر همراه گناه و معصیت باشد، حرام است، ولی اگر تنها آواز و استفاده از موسیقی و آلات آن باشد، اشکال ندارد.
س « ۲۴۷ » ـ برابر برنامه‌ریزی اعلام شده، بناست خانه‌های موسیقی و هنرستان‌هایی در این رابطه در شهرستان‌ها تشکیل شود که با عکس العمل مردم مواجه شده است، در این رابطه، تکلیف مؤمنان چیست؟
ج ـ اگر اداره چنین مراکزی برابر مصالح نظام اسلامی باشد و فراخوان رویارویی با موسیقی ضد اخلاقی توسط سیستم شایسته دینی دنبال شود، بسیار لازم است.
س « ۲۴۸ » ـ کمیته امداد و برخی نهادها و ادارات در مراسم عروسی یا جمع‌آوری کمک‌های مردمی، از گروه‌های ارکستر موسیقی و گروه‌های سرود پسر و دختر استفاده می‌کنند، آیا این امر جایز است؟
ج ـجمع آوری کمک‌های مردمی اگر مصرف صحیح داشته باشد و از راه حرام به دست نیاید، اشکال ندارد و تنها عنوان موسیقی، غنا و ارکستر، دلیل حرام یا حلال بودن چیزی نیست.
س « ۲۴۹ » ـ متأسفانه برخی متصدّیان فرهنگی کشور نویسندگان طاغوتی را تشویق می‌کنند یا با برپایی جشنواره‌های موسیقی، هدیه‌هایی به عنوان تشویق به موسیقی‌دانان می‌پردازند، صرف بیت‌المال مسلمین در این راستا و دادن هدیه از بیت المال به این گونه افراد و به‌صورت کلی، چنین حرکتی در نظام جمهوری اسلامی چه حکمی دارد؟
(۱۰۵)
ج ـ دامن زدن به این گونه امور، بدون هدف و انگیزه دینی جایز نیست و استفاده کردن بودجه همگانی در راه آن حرام است؛ مگر آن که انگیزه و هدف آن به گونه‌ای درست، تقویت شعایر دینی و براندازی فساد، فحشا و خوانندگی‌های غیراخلاقی باشد.
س « ۲۵۰ » ـ بر روی برخی نوارهای قرآن، تواشیح و سخنرانی عبارت «حقوق تکثیر محفوظ است» نوشته شده است، در این صورت، تکثیر این نوارها به منظور ترویج فرهنگ دینی چه حکمی دارد؟
ج ـرضایت صاحب نوار در جواز تکثیر آن شرط است.
حق تألیف
س « ۲۵۱ » ـ حق التألیف چه حکمی دارد و آیا می‌توان بدون اجازه نویسنده، کتاب وی را چاپ کرد؟
ج ـ حق تألیف و قانون حفظ حقوق مؤلفان و پدیدآورندگان ثابت است و چاپ کردن کتاب بدون نظر نویسنده جایز نیست.
س « ۲۵۲ » ـ آیا برای ترویج دین، جایز است هر کسی کتاب‌های دینی را چاپ کند با آن که روی جلد آن نوشته شده است: حق طبع محفوظ است؟
ج ـ کسی که کتابی تألیف می‌کند، محصول زحمت و نتیجه کار اوست و تنها وی مالک آن شناخته می‌شود و این حق را دارد که دیگران را از تصرّفی مانند تکثیر و چاپ آن منع نماید و در صورت منع، تصرف در آن جایز نمی‌باشد. البته، تنها استفاده از آن، تصرف نیست تا گفته شود تکثیر و تجدید چاپ نیز مانند استفاده، تصرف در نتیجه کار او نمی‌باشد تا اشکال نداشته باشد.
مزد تکثیر نوارهای حرام
س « ۲۵۳ » ـ آیا مزد گرفتن برای تکثیر فیلم و نوارهای مبتذل و حرام، حلال است یا حرام؟ در صورت کسب از این راه، پول‌های به‌دست آمده را چه باید کرد؟
ج ـاگر نواری به فتوای مجتهدی حرام باشد، تکثیر و مزد تکثیر آن حرام می‌باشد.
(۱۰۶)
نوار خوانندگان زن
س « ۲۵۴ » ـ متأسفانه، اخیرا نوارهای موسیقی همراه خوانندگی خوانندگان زن با مجوز وزارت ارشاد منتشر شده است، تکثیر و شنیدن این گونه نوارها چه حکمی دارد؟
ج ـصدا و خواندن زن اگر مهیج نباشد و مفسده نداشته باشد و اشاعه فحشا وطاغوت نباشد؛ هرچند مطرب باشد، اشکال ندارد.
معامله با گروه‌های مطرب
س « ۲۵۵ » ـ کرایه دادن بلندگو به گروه‌های مطرب و موسیقی و کسب از این راه چه حکمی دارد؟
ج ـدر صورتی که بدانند به اجرای برنامه‌های غیرشرعی می‌پردازند یا برای دیگران مزاحمت ایجاد می‌کنند، کرایه دادن وسایل صوتی به آنان جایز نیست.
برنامه‌های خلاف حیا و عفت
س « ۲۵۶ » ـ تهیه و پخش مسابقات تلویزیونی که باعث ریختن حجب و حیای زنان می‌شود؛ مانند: جیغ زدن زن در حضور نامحرم، شوخی بیش از حد مجریان با زنان نامحرمی که در مسابقات شرکت کرده‌اند چه حکمی دارد؟
ج ـاگر موارد یاد شده عادی باشد و فساد و لذت حرامی در پی نداشته باشد، اشکال ندارد.
نوار و عکس مبتذل
س « ۲۵۷ » ـ خرید و فروش و توزیع و تکثیر نوارهای ترانه از خوانندگان طاغوتی و عکس‌های مبتذل و مستهجن چه حکمی دارد؟ پولی که از این راه کسب می‌شود، چگونه است؟ آیا کسب و درآمد از راه خرید و فروش مواد مخدّر جایز است؟
ج ـ استفاده از هرگونه نوار یا فیلم مبتذل که منافات با اخلاق اسلامی داشته باشد یا باعث ترویج چهره‌های طاغوتی گردد، حرام است؛ هرچند اصل صوت و صدای آن نوار حرام نباشد ـ و هرگونه کسب درآمد در این زمینه و نیز از مواد مخدر حرام است و آلودگی
(۱۰۷)
مالی را به همراه دارد.
س « ۲۵۸ » ـ بعضی از رانندگان بدون تعهّد، از نوارهای موسیقی مبتذل و ترانه استفاده می‌کنند و باعث آزار مسافران مؤمن می‌شوند، عمل آنان چه حکمی دارد؟
ج ـ راننده نباید باعث آزار مسافران گردد؛ اگرچه نوار موسیقی مبتذل نباشد و اگر خسته است و در صورت گوش ندادن به نوار به خواب می‌رود، نباید رانندگی کند.
س « ۲۵۹ » ـ برخی فروشندگان عکس مینیاتوری زنان و مردان یا عکس‌های معمولی آنان ـ به‌ویژه زنان زیبا با لباس‌های محلی به صورت محرک یا نیمه عریان ـ مدّعی هستند فروش و تولید این عکس‌ها با مجوّز وزارت ارشاد است، آیا مجوّز این وزارت از نظر شرعی درست است؟
ج ـ هر کاری که محرّک جوانان بر حرام است یا با اخلاق اسلامی منافات دارد، حرام است و می‌تواند تعزیر شرعی داشته باشد.
س « ۲۶۰ » ـ تهیه و تولید کوپلن‌هایی با عکس‌های زنان سر برهنه یا تصاویر رقّاصی دسته جمعی که توسط خانم‌ها بافته می‌شود، یا عکس‌های مینیاتوری آن یا بافتن فرش‌هایی که چنین تصاویری دارد، یا خرید و فروش یا نصب آن در خانه یا مغازه و محل کار چه حکمی دارد؟
ج ـ استفاده از هرگونه عکس مبتذل که باعث بدآموزی و تضعیف روحیه دینی می‌گردد حرام است و تهیه و توزیع و استفاده از آن گناه می‌باشد.
کاریکاتور
س « ۲۶۱ » ـ کشیدن کاریکاتور اشخاص چنان‌چه باعث اذیت و آزار آن‌ها شود، چه حکمی دارد؟ در صورتی که آنان راضی به کشیدن کاریکاتور خود باشند چطور؟
ج ـ کشیدن کاریکاتور چنان‌چه تخیلی باشد یا اگر مربوط به اشخاص است، آزار و هتک حرمت مسلمانی به‌شمار نرود، اشکال ندارد، ولی در صورت هتک حرمت، حرام است؛ هرچند خود شخص به آن راضی باشد.
(۱۰۸)
مجالس آلوده به گناه
س « ۲۶۲ » ـ شرکت نکردن در مجالس عروسی که به شیوه رایج همراه با لهو و لعب است ـ و باعث دشمنی و خصومت میان اقوام و فامیل می‌شود، چه حکمی دارد؟
ج ـ مجالس عروسی اگر آلوده به گناه باشد، باید از آن پرهیز داشت؛ هرچند مربوط به بستگان نزدیک باشد. البته، خواندن، کف زدن و دیگر شادمانی‌های عادی و جایز، اشکال ندارد.
س « ۲۶۳ » ـ شرکت در عروسی‌ها و مجالسی که محرم و نامحرم به‌گونه مختلط هستند، چه حکمی دارد؟ آیا والدین می‌توانند به فرزندانشان برای شرکت در این گونه محافل اجازه دهند؟
ج ـ شرکت زن و مرد به طور خانوادگی در محافل عروسی اگر همراه بی‌بندوباری و آسیب‌پذیری عفاف و پوشش نباشد، اشکال ندارد. البته، اختلاط موجود در مجالس اهل دنیا نمی‌تواند دور از گناه باشد و باید از آن پرهیز داشت.
س « ۲۶۴ » ـ در برخی مجالس عروسی، به عنوان تشویق یا عنوان‌های دیگر، در دهان رقاص پول گذاشته می‌شود، آیا پرداخت پول به این صورت حلال است؟ آیا رقّاص مالک این پول می‌شود؟ تصرّف او چگونه است؟
ج ـ چنین کاری به جهت تشویق رقاص است که اگر مجلس گناه باشد و رقاص نیز گناه‌کار باشد، شادباش و پول در دهان او گذاشتن حرام و تشویق گناه‌کار است، ولی چون پول را به عنوان رقص نمی‌دهند، بلکه بخشش است، نسبت به گرفتن پول و تصرف آن اشکالی پیش نمی‌آید، و اگر مجلس گناه و رقص حرام نباشد، اشکالی ندارد؛ خواه این امر در میان زنان باشد یا در میان مردها.
س « ۲۶۵ » ـ آیا فروش لباس زیر زنانه توسط فروشنده مرد جایز است؟ با توجه به این که برخی موارد آن گناه و مفاسد اجتماعی و اخلاقی را به همراه دارد، آیا زنان و دختران می‌توانند برای خرید به این گونه مغازه‌ها بروند؟
(۱۰۹)
ج ـ زنان در جامعه اسلامی باید مستقل و خودکفا باشند و چنین شغلی از ویژگی‌های زن است و پیشه قرار دادن آن توسط مردان حرام می‌باشد و بر دولت و بخش مشاغل و اماکن لازم است تا در جامعه اسلامی، مشاغل زن‌ها را مشخص نمایند و مردها را نسبت به آن پیشه‌ها منع کنند و تنها جواز کسب آن را به زنان بدهند.
مربی مرد
س « ۲۶۶ » ـ در برخی مراکز دولتی و خصوصی، کلاس‌های آموزش تئاتر و موسیقی برای دختران تشکیل می‌شود و مربیان مرد، امر آموزش را بر عهده دارند، آیا تشکیل این کلاس‌ها و شرکت دختران در آن جایز است؟
ج ـ نیازی به مربی مرد در این زمینه‌ها نیست و زنان باید در این گونه موارد، مستقل و خودکفا باشند و اگر مفسده یا پرده‌دری در کار نباشد و ضرورت ایجاب کند، چنین امری اشکال ندارد.
س « ۲۶۷ » ـ تشکیل کلاس‌های مختلط در برخی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی چه حکمی دارد؟
ج ـاگر مفسده‌ای در کار نباشد و برابر موازین دینی رفتار شود، اشکال ندارد.
س « ۲۶۸ » ـ آیا برای زنان، شرکت در مراسم استقبال و خوشامد گویی و تقدیم دسته گل که توسط وزارت‌خانه‌ها و ادارات دولتی و غیر آن‌ها ترتیب داده می‌شود، جایز است؟ این در حالی است که برخی معتقدند هدف از این کار نشان دادن حریت و احترام زن در جوامع اسلامی است.
ج ـاگر این امر، عادی و متعارف باشد و تحقیر، فساد و کم شخصیتی زن مسلمان را در بر نداشته باشد، اشکال ندارد.
تبلیغات ورزش
س « ۲۶۹ » ـ تبلیغات بیش از حد رسانه‌ها، بسیاری از افراد، از جمله دختران را به‌سوی فوتبال و جمع‌آوری عکس فوتبالیست‌ها و نصب آن در منازل کشانده و اثرات نامطلوبی را از نظر تحصیلی و الگودهی در پی
(۱۱۰)
داشته و در برخی موارد باعث بروز منکراتی در جامعه گردیده است، ارشاد حضرت عالی در این زمینه چیست؟ نگاه کردن زنان به صحنه‌های ورزشی؛ مانند: شنا و کشتی مردان چه حکمی دارد؟
ج ـ تبلیغات ورزشی اگر همراه تشویق جوانان به امور معنوی باشد و بدآموزی نداشته باشد، پسندیده است و در هر صورت، نگاه به عکس یا تصویر مستقیم ورزشی از تلویزیون؛ خواه ورزش‌کار را بشناسد یا نشناسد، با حفظ عفاف، اشکال ندارد.
(۱۱۱)
