در فقه ثابت شده است که خواب و رویا برای شخص خواب‌بیننده یا فرد دیگری الزام عملی یا حجیت شرعی نمی‌آورد و تکلیفی را بر عهده کسی نمی‌گذارد و ترک نمودن چیزی که در خواب به آن امر شده است، معصیت و گناه نمی‌باشد.
رویا تنها عوامل روانی و عاطفی و زمینه‌های عقلی را در بر دارد و شخص خواب بیننده است که موقعیت و اهمیت و الزام خواب را مشخص می‌کند و از جانب شرع دلیلی بر اطاعت و الزام از آنچه در خواب دیده می‌شود در دست نیست و برائت بر هر نوع از عمل و الزامی حاکم می‌باشد. البته دلیلی بر رد و دوری از مفاد خواب و رویا از جانب شرع نیز وجود ندارد، مگر آن که خوابی شیطانی باشد و خواب‌بیننده را بر مسایلی غیر شرعی برانگیزد.
آنچه از جانب شرع به دست ما رسیده، اهمیت و ارزش خواب است و هماهنگی کاملی میان آموزه‌های شرع، عقل و عقلا در این زمینه وجود دارد.
شرع، رویا را رویتی هشدار دهنده می‌شناساند که می‌تواند راهگشای زندگی آدمی باشد، مگر آن که خوابی شیطانی باشد که افزوده بر عدم الزام، انکار و تردید شرعی را در بر دارد؛ همان گونه که خواب مبشر، الزامی را در بر ندارد؛ اگرچه مورد اهمیت فراوان شرع می‌باشد. خواب و رویا نمی‌تواند مشرّع باشد و حکمی غیر شرعی را در پی آورد اگرچه در صورت استحسان و درک قواعد آن، بسیار کارآمد می‌باشد.
موضوعی که در رویا بسیار اهمیت دارد، جهات عاطفی و عقلی آن است که زمینه‌ساز هر نوع بازدهی و بهره‌گیری می‌باشد و تمام اقوام و ملل، در نوع فرهنگ و روش خاص خود با آن هماهنگ بوده و شرع نیز در همین محدوده با آن هماهنگ است.
مطلبی که در زمینه خواب و رویا مورد اهمیت فراوان است، درک درست رویا و فهم شایسته آن است که آن را دارای قدرت عملیاتی نمودن می‌سازد و معبر می‌تواند رویا را ثمربخش نماید. البته، رویا به‌طور کلی در شخص خواب بیننده کم و بیش تعبیر می‌شود و به‌طور ناخودآگاه تحقق پیدا می‌کند؛ ولی چیزی که هست توجه خاصی که می‌شود از آن به دست آورد را فراچنگ نمی‌آورد و از این نظر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، مگر آن که تعبیر شود و به آن توجه گردد.
هنگامی که شخص خواب‌بیننده از سلامت و صحت نفس برخوردار است و صاحب کمال می‌باشد و از قدرت تعبیر برخوردار است و یا معبری شایسته آن را به درستی تعبیر می‌نماید، باید به الزام عقلی و عاطفی آن توجه ویژه شود و اهمال آن در این موارد عاقلانه نیست؛ گذشته از آن که حالات و موقعیت‌هایی در رویا پیش می‌آید که نفس واقع را دلالت دارد و رویا آیینه تحقق آن می‌باشد که در این صورت، عین الزام و عمل است و این گونه رویاها جایگاه خاص خود را دارد و در بعضی مواقع زمینه‌ای است برای رویت غیب و شهود باطن.
توجه به جنبه‌های عقلی، عاطفی و شخصی رویا حایز اهمیت است و رویا جهت حقوقی و الزام دینی و شرعی ندارد و آنچه از جانب دین در زمینه اهمیت رویا مطرح گردیده است، بیش‌تر در جهت بازیابی و شناخت واقعیت موجود فرد خواب بیننده و استفاده از آن در مسیر کمال می‌باشد.